درد پنجه پا (متاتارسالژی)

سریع‌ترین راه برای درمان متاتارسالژی و یا درد پنجه پا

درد پنجه پا و یا به اصطلاح پزشکی متاتارسالژی، یک التهاب دردناک در ناحیه بین انگشتان پا و قوس پا است. متاتارسالژی به خاطر پنج استخوان متاتارس در وسط پاها که به انگشتان پا متصل می‌شوند، نامگذاری شده است. متاتارسالژی معمولاً از آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد در ورزش‌هایی که شامل دویدن و پریدن می‌شوند، رخ می‌دهد. همچنین می‌تواند ناشی از عدم تناسب کفش، ناهنجاری‌های پا، آرتریت و سایر بیماری‌ها باشد، دلایل دیگری نیز وجود دارد، از جمله بدشکلی پا و کفش‌های خیلی تنگ یا خیلی گشاد.

متاتارسالژی اگر چه به طور کلی مشکل جدی نیست، اما در مواردی می‌تواند عوارضی در بر داشته باشد. خوشبختانه، درمان‌های خانگی، مانند یخ و استراحت، اغلب علائم را تسکین می‌دهند. پوشیدن کفش مناسب با کفی‌های ضربه گیر یا تکیه‌گاه قوس کف پا، ممکن است از مشکلات بعدی متاتارسالژی جلوگیری کرده یا آن را به حداقل برساند.

متاتارسالژی با کدام علائم همراه است؟

درد متاتارسالژی معمولاً به تدریج در طول زمان شروع می‌شود. ممکن است زمانی که به پا استراحت داده می‌شود، بهبود یابد و هنگام ایستادن، راه رفتن یا ورزش بدتر شود. به خصوص در ورزشکارانی که در فعالیت‌های ورزشی سنگین شرکت می‌کنند و همچنین دارای یک بیماری التهابی مانند بورسیت هستند، اغلب دردهای گسترده‌تری در ناحیه متاتارسالژی پا دارند. به طور کلی، افرادی که مبتلا به درد متاتارسالژی هستند، احساس پای آن‌ها ممکن است این گونه باشد:

• ممکن است احساس کنید که روی سنگریزه قدم می‌گذارید.
• سوزش شدید یا تیرکشیدن در ناحیه متاتارسالژی پای خود دارید.
• انگشتان پاهای شما بی حس یا گزگز می‌شوند.
• درد معمولاً هنگام راه رفتن یا دویدن بدتر می‌شود.
• اغلب، درد در طی یک دوره چند ماهه ظاهر می‌شود، نه ناگهانی.

درد متاتارسالژی در اثر چه عواملی ایجاد می‌شود؟

شایع‌ترین علت درد متاتارسالژی، شرکت در فعالیت‌های ورزشی سنگین است که بر استخوان‌های متاتارس جلوی پای فشار وارد می‌کند. این فعالیت‌ها اغلب منجر به استفاده بیش از حد از این ناحیه از پا می‌شود. به عنوان مثال، دویدن شامل اعمال نیروی ثابت بر روی کفا پا به خصوص ناحیه متاتارسالژی پا است. بنابراین فشار غیر‌طبیعی روی پا، می‌تواند التهاب ناحیه متاتارس را افزایش دهد و یا ممکن است عامل غیرعادی در استخوان‌ها یا عضلات وجود داشته باشد که بر نحوه توزیع فشار روی پاها تأثیر بگذارد. گاهی اوقات یک عامل می‌تواند منجر به متاتارسالژی شود اما اغلب عوامل متعددی دخیل هستند، از جمله:

• بدشکلی‌های پا: پوشیدن کفش‌های خیلی کوچک یا کفش‌های پاشنه بلند می‌تواند باعث بدشکل شدن پا شود. انگشت پیچ خورده به سمت پایین (انگشت چکشی) و برجستگی‌های متورم و دردناک در پایه انگشتان شست پا (بونیون)، می‌تواند باعث درد متاتارسالژی شود.
• اضافه وزن: از آنجایی که هنگام حرکت، بیشتر وزن بدن به جلوی پا منتقل می‌شود، وزن اضافی به معنای فشار بیشتر روی متاتارس پا است. بنابراین کاهش وزن ممکن است علائم را کاهش دهد یا حتی از بین ببرد.
• کفش‌های نامناسب: کفش‌های پاشنه بلند که وزن اضافی را به جلوی پا منتقل می‌کند، یکی از دلایل شایع متاتارسالژی در زنان است. کفش‌هایی با پنجه باریک یا کفش‌های ورزشی که فاقد ساپورت و کفی استاندارد هستند نیز می‌توانند به این رفع این مشکل کمک کنند.
• شکستگی: شکستگی‌های کوچک در استخوان‌های متاتارس یا انگشتان پا می‌تواند دردناک باشد و نحوه وزن‌گذاری روی پا را تغییر دهد.

متاتارسالژی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

ناهنجاری اندام تحتانی و یا پا، باید با ایستادن بیمار بررسی شود. شکل کلی پا باید با جزئیات توضیح داده شود. ناهنجاری‌ها باید به عنوان علائم قابل کاهش دادن یا ثابت مشخص شوند. مهمترین مرحله ارزیابی بیمار در وضعیت خوابیده به پشت برای انجام روش‌هایی است که برای تشخیص سفتی عضلات گاستروکنمیوس، به تنهایی یا در ترکیب با عضله کف پا، توضیح داده شده است. بنابراین اگر درد در ناحیه متاتارس برای چند روز پس از استراحت پا یا تعویض کفش ادامه داشته باشد، بهتر است به پزشک مراجعه شود.

پزشک، پای شما را معاینه می‌کند و از شما می‌خواهد که راه بروید تا بتواند راه رفتن شما را مشاهده کند. آن‌ها همچنین از شما سوالاتی در مورد فعالیت‌های شما و زمان شروع درد می‌پرسند. اگر پزشک شما به دلایل دیگر درد مشکوک باشد، ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز انجام دهید. این‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عکس برداری اشعه ایکس برای رد شکستگی.
• آزمایش خون برای بررسی اسید اوریک که نشانه نقرس است.
• یک آزمایش اولتراسوند برای بررسی مشکلات بافت نرم مانند بورسیت یا نوروما، که ممکن است به متاتارسالژی کمک کند.
• ام آر آی برای جستجوی شواهدی از آرتریت و آسیب‌های احتمالی.

بهترین راه درمان متاتارسالژی چیست؟

پس از تکمیل ارزیابی فیزیکی و رادیولوژیک، عوامل اتیولوژیک باید اصلاح شده و اقدامات موضعی برای تسکین درد انجام شود. اولین گزینه درمان، درمان محافظه کارانه است و تنها زمانی باید جراحی را در نظر گرفت که درمان محافظه کارانه ناموفق باشد. این درمان‌های محافظه کارانه شامل:

تمرینات کششی

سفتی عضلات گاستروکنمیوس یا عضله سه سر پا، از عوارض شایع متاتارسالژی هستند. می‌توان تمرینات کششی را به بیمار آموزش داد تا روزانه انجام شود. این تمرینات به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

• کشش فعال ساق پا، با وسط پا روی یک پله و زانو کشیده، با پایین آوردن پاشنه پا تا حد امکان و سپس نگه داشتن آن در وضعیت پایین به مدت حداقل ۱۰ ثانیه (۳ سری از ۲۰ تمرین-یعنی ۲۰ دقیقه در روز).
• تمرینات کششی در وضعیتی که باید در حمام هنگام اصلاح، آرایش کردن یا مسواک زدن دندان‌ها انجام شود: بیمار روی یک تخته مایل می‌ایستد، مچ پا را در حداکثر خم شدن پشتی نگه می‌دارد، درحالی که قسمت بالایی بدن عمودی است.
• پوشیدن کفش‌های دارای شیب معکوس در خانه، به عنوان مثال، کفش‌هایی که پاشنه‌شان پایین‌تر از جلوی پا قرار می‌گیرد (که در تجارت، اساساً برای خانم‌ها، به عنوان کفش‌هایی که برای تقویت عضلات گلوتئال در نظر گرفته شده‌اند، در دسترس است)، برای کشش ماهیچه‌های گاستروکنمیوس در حین راه رفتن، مناسب هستند.

اصلاح کفش

هدف از اصلاح کفش این است که فشارها به طور یکنواخت روی کف پا توزیع شود. کفش‌ها باید راحت، به اندازه کافی بلند، دارای پنجه پهن، پاشنه صاف و کفی بیرونی به اندازه کافی ضخیم که بیش از حد انعطاف پذیر نیست، باشد. یک کفی با کف بلند نیز ممکن است موثر واقع شود.

کفی و درج انگشتان پا

کفی‌های سفارشی برای اصلاح واروس یا والگوس عقبی پا، حمایت از قوس داخلی، انتقال محل‌های فشار در نزدیکی سر متاتارس و کاهش بار در محل‌های پرفشار، طراحی شده‌اند. با کاهش بارگذاری سر متاتارس و توزیع مجدد فشارهای کف پا به شیوه ای هماهنگ، کفی‌ها متاتارسالژی را کاهش می‌دهند. همچنین استفاده از نوار یا پد رتروکاپیتال، نزدیک به سر یا سر متاتارس، محل‌های فشار را جا به جا می‌کند. در بیمارانی که ناهنجاری پنجه پا نیز دارند، می‌توان از لاستیک سیلیکونی استفاده کرد.

درمان موضعی کراتوز کف پا

دبریدمان با استفاده از تیغ جراحی، ضخامت پینه را کاهش می‌دهد و در نتیجه فشار موضعی را نیز کاهش می‌دهد که باعث بهبود و رفع ناراحتی در نواحی دردناک می‌گردد. متخصصین پا در انجام دبریدمان کراتوز کف پا صلاحیت دارند. با این حال، تشکیل پوست اضافی عود می‌کند، زیرا علل زمینه‌ای حذف نمی‌شوند، بنابراین دبریدمان باید در فواصل منظم تکرار شود. به طور کلی، درمان متاتارسالژی، به علت و شدت درد شما بستگی دارد. درمان‌های خانگی همچنین عبارتند از:

• به پای خود استراحت دهید.
• چند بار در روز و هر بار ۲۰ دقیقه روی پای خود، کمپرس یخ قرار دهید.
• کاهش وزن اگر اضافه وزن دارید.
• از پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند خودداری کنید.

استراحت از ورزش‌های پرتحرک یا تمرینات روتین نیز به تسکین درد ناشی از متاتارسالژی کمک کند. همچنین می‌توانید ورزش‌های سبک، شنا یا دوچرخه سواری را نیز امتحان کنید. پزشک ممکن است به شما توصیه کند با یک فیزیوتراپیست کار کنید. آن‌ها می‌توانند تمریناتی را به شما بدهند که عضلات اطراف را تقویت می‌کند. درمانگر همچنین می‌تواند در صورت لزوم به اصلاح راه رفتن شما کمک کند. یک کاردرمانگر نیز ممکن است بتواند کمک کند.

فیزیوتراپی بر درمان درد پنجه پا چه نقشی دارد؟

برای مدیریت و درمان این گونه اختلالات، درمان فیزیوتراپی معمولاً قبل از مداخله جراحی انجام می‌شود. درمان‌های فیزیوتراپی شامل: آموزش، ارتز و کفش‌های اصلاحی، کشش عضلات خاص اندام تحتانی، تمرینات تقویتی کوچک پا است:

·        آموزش: فیزیوتراپیست‌ها معمولا دویدن در استخر و یا دوچرخه سواری را جایگزین ورزش‌های سنگین می‌‌کنند. هنگامی که بیمار آماده ورزش و یا پیاده روی می‌ّشود، فیزیوتراپیست با آموزش چگونگی تشخیص نوع کفش مناسب و نحوه استفاده از آن، از آسیب‌های بعدی جلوگیری می‌کند. تسکین درد و استفاده از کمپرس یخ در ناحیه آسیب دیده (مسکن‌هایی که حاوی ضدالتهاب برای کمک به کاهش تورم هستند)، همچنین با بالا بردن پاها می‌توان تورم را کاهش داد.

·        ارتزها: برای تسکین علائم، می‌توان از یک پد ساخته شده از لاستیک، پلی اورتان یا سیلیکون استفاده کرد. این پد فشار زیر نواحی دردناک را با پخش کردن آن به ناحیه بزرگتر، کاهش می‌دهد و توانایی عملکردی را بهبود می‌بخشد. این پد همچنین قوس افقی جلوی پا را بالا می‌برد که می‌تواند فضای بین سرهای متاتارس را افزایش دهد تا فشار و تحریک عصب بین انگشتی را کاهش دهد.

·        کشش: انجام تمرینات کششی، عنصر اساسی در بهبودی است، زیرا به کاهش درد کمک می‌کند. مهمترین مناطقی که باید روی آن‌ها تمرکز کرد، عضلات ساق پا، تاندون آشیل، مچ پا و انگشتان پا هستند. برای انجام یک تمرین کششی، فیزیوتراپیست به شما آموزش می‌دهد تا به اندازه یک بازو دور از دیوار بایستید و دستان خود را روی آن قرار دهید. با یک پا به جلو بروید و پاشنه عقب را روی زمین نگه دارید و زانوی خود را صاف نگه دارید. قبل از تعویض پاها، تاندون آشیل کشش را به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه نگه دارید.

برای انجام نوع دیگر تمرینات کششی، روی یک پله بایستید و پاشنه‌های خود را از لبه آویزان کنید. به آرامی پاشنه‌های خود را پایین بیاورید تا زمانی که کشش را احساس کنید و چند ثانیه نگه دارید. پاشنه‌های خود را به سمت بالا بلند کنید تا در سطح پله قرار گیرند. این کار را ۵ تا ۱۰ بار انجام دهید.

·        روش‌های الکتروتراپی، سرمادرمانی، اولتراسوند یا درمان‌های مرتبط دیگر، ممکن است به کاهش درد و التهاب در مراحل ابتدایی درمان نیز توسط فیزیوتراپیست مورد استفاده قرار بگیرد.

عوامل موثر در تشدید درد متاتارسالژی

آسیب‌های جلوی پا، از جمله متاتارسالژی، در ورزشکارانی که در ورزش‌های با ضربه زیاد شرکت می‌کنند، شایع است. فعالیت‌های شامل دویدن یا پریدن، اغلب بر تشدید علائم، تاثیرگذار هستند. در حالی که دوندگان دو و میدانی بیشتر در معرض خطر هستند، سایر ورزشکاران نیز از جمله بازیکنان تنیس، فوتبال و فوتبال، اغلب دچار آسیب دیدگی جلوی پا می‌شوند. عوامل دیگری که احتمال درد متاتارس شما را افزایش می‌دهد، عبارتند از:

• داشتن قوس بلند پا
• پوشیدن کفش پاشنه بلند
• بیماری‌های خاصی که باعث التهاب مفاصل می‌شوند، مانند: استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و نقرس.
• پد چربی که از پا محافظت می‌کند، با افزایش سن نازک‌تر می‌شود و منجر به متاتارسالژی می‌شود.
• دیابت
• تجمع مایع در پا
• اگر فردی کفش‌های خیلی کوچک بپوشد، می‌تواند ایجاد بونیون شود یا به ارث برسد که این در زنان شایع تر از مردان است و می‌تواند منجر به متاتارسالژی شود.
• نوروم مورتون، رشد بافت فیبری در اطراف یکی از اعصاب بین سر متاتارس است. نوروم مورتون علائم بسیار مشابهی با متاتارسالژیا دارد و می‌تواند باعث درد بیشتر متاتارس شود.

چه زمانی بیمار نیاز به دریافت مشاوره پزشکی دارد؟

معمولاً می‌توان متاتارسالژی را در خانه بدون مراجعه به پزشک خود درمان کرد. با این حال، شما باید مشاوره پزشکی دریافت کنید، اگر:

• با وجود تلاش برای اقدامات خودیاری، درد بهبود نمی‌یابد.
• درد به طور قابل توجهی با فعالیت‌های عادی شما تداخل می‌کند.
• شما دچار درد ناگهانی و بسیار شدید پا یا تغییر در شکل پای خود می‌شوید که این می‌تواند نشانه مشکل جدی‌تری باشد که نیاز به درمان فوری دارد.

پزشک عمومی شما می‌تواند تعدادی آزمایش برای بررسی مشکلات زمینه‌ای مانند اشعه ایکس، اسکن یا آزمایش خون ترتیب دهد. آن‌ها همچنین می‌توانند شما را به یک متخصص که در مراقبت از پا تخصص دارد، مانند یک متخصص پا، (همچنین به عنوان متخصص کایروپاد)، فیزیوتراپیست، یا جراح پا و مچ پا ارجاع دهند. این متخصصان ممکن است درمان‌های اضافی مانند کفی‌های سفارشی (ارتز)، تمرینات پا و مچ پا، تزریق استروئید یا در موارد نادر جراحی را توصیه کنند.

بهترین فیزیوتراپی در اصفهان فیزیوتراپی ایرانیان با پیشرفته ترین و مجهزترین دستگاه های روز دنیا در خدمت شما عزیزان می باشد