نوروفیزیوتراپی و تاثیر آن بر درمان اختلالات عصبی
فیزیوتراپی اغلب برای کمک به بهبود عملکرد حرکتی و حرکت مفاصل، ماهیچهها و تاندونها در افرادی که از معلولیت، بیماری یا آسیب رنج میبرند، استفاده میشود. با فعال نگه داشتن ماهیچهها و انعطافپذیری مفاصل، از هدر رفتن و زوال عملکرد آنها جلوگیری میکند و همچنین توانبخشی را ارتقا میبخشد. نوروفیزیوتراپی یک شاخه تخصصی از فیزیوتراپی است که به منظور بهبود عملکرد بیمارانی که دچار اختلالات جسمی ناشی از شرایط عصبی هستند، اختصاص داده شده است.
اختلالات عصبی بر عملکرد مغز، نخاع و اعصاب تأثیر میگذارد. سکته مغزی، مولتیپل اسکلروزیس، آسیب نخاعی و پارکینسون، از بیماریهای شایع عصبی هستند. در نتیجه این اختلالات عصبی میتواند تأثیر مخربی بر زندگی مبتلایان در خانواده و دوستان آنها داشته باشد. اختلال در انتقال پیامها بین مغز و بدن میتواند منجر به از دست دادن حرکت، حس، هماهنگی و تعادل شود.
جنبههای دیگر عملکرد بدن مانند ادراک، گفتار، حافظه، شناخت و رفتار نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. بنابراین، مهم است که فیزیوتراپهای نورولوژی با مشارکت سایر اعضای تیم درمان که شامل درمانگران گفتار و زبان، رژیم درمانی، پرستاران و پزشکان همکاری کنند. ارتباط موثر بین بیمار، اعضای خانواده و تیم درمان برای پیامدهای مثبت مراقبتهای پس از یک اختلال عصبی، ضروری است.
برخی از اختلالات عصبی رایج
سیستم عصبی یک شبکه پیچیده و بسیار تخصصی است. از بینایی تا بویایی و راه رفتن تا صحبت کردن، سیستم عصبی ما را سازماندهی میکند و ما را به دنیای اطراف متصل میکند. اگر مشکلی در بخشی از سیستم عصبی اتفاق بیفتد، میتواند باعث اختلال عصبی شود. اختلالات عصبی سالانه میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار میدهد، با این حال ممکن است بسیاری از افراد از وجود چنین بیماری بیخبر باشند. در اینجا برخی از اختلالات عصبی رایج و راههای تشخیص هر یک از آنها آورده شده است:
سردرد
سردرد یکی از شایعترین اختلالات عصبی است و میتواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که بسیاری از اوقات، سردرد نباید آنقدر جدی باشد که نگران آن باشید. اما اگر سردرد شما ناگهانی و مکرر ایجاد شود، باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا اینها میتوانند علائم یک بیماری زمینهای باشند. اگر سردردهای شما اغلب اتفاق میافتد و شما مرتباً از داروهای ضد درد بدون نسخه استفاده میکنید، این نیز نشان میدهد که شما نیاز به مراقبت پزشکی دارید.
اگرچه اختلالات سردرد مانند سردردهای تنشی و میگرن تهدید کننده زندگی نیستند، اما مقابله با درد مزمن میتواند ناتوان کننده باشد. امروزه گزینههای درمانی زیادی برای اختلالات سردرد وجود دارد که میتواند به شما در بازگشت به زندگی عادی کمک کند.
صرع و تشنج
صرع یک اختلال عصبی شایع است که شامل فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز میشود و فرد را مستعد ابتلا به تشنجهای مکرر و بدون علت میکند. البته اگر فردی یک تشنج در طول زندگی خود داشته باشد، لزوماً به این معنی نیست که صرع دارد. اما، اگر به تعداد دفعات متعدد اتفاق بیفتد، ممکن است صرع باشد. بسته به اینکه در کجا تشنج در مغز ایجاد میشود، علائم تشنج میتواند متفاوت باشد.
سکته مغزی
سکتههای مغزی، یکی از مهمترین اختلالات عصبی است که باید از آن به دلیل شدت علائم بالقوه و ناتوانی ناشی از آن آگاه شد. سکته مغزی معمولاً به دلیل کمبود جریان خون در مغز است، که اغلب در اثر لخته شدن یا انسداد شریان ایجاد میشود. این روزها میتوان درمانهای مختلفی را برای جلوگیری از سکته مغزی انجام داد که با تشخیص به موقع آن، میتوان خطر سکته مغزی دوباره و عوامل موثر و راههای بهبود آنها را شناسایی کنید.
اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
اسکلروز جانبی آمیوتروفیکALS))، یک بیماری عصبی عضلانی کمیاب است که سلولهای عصبی مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار میدهد. پزشکان مطمئن نیستند که دقیقاً چه چیزی باعث ALS میشود. اما عواملی که ممکن است باعث ALS شوند، شامل ژنتیک و عوامل محیطی است. فرد مبتلا دارای علائمی شامل ضعف و انقباض عضلانی، ماهیچههای سفت، اختلال در گفتار و مشکل در تنفس و بلع است. متأسفانه، تشخیص این بیماری دشوار است و اغلب نیاز به ارزیابی یک متخصص مغز و اعصاب عصبی-عضلانی دارد.
بیماری آلزایمر و زوال عقل
از دست دادن حافظه یک شکایت شایع به ویژه در افراد مسن است. میزان خاصی از دست دادن حافظه، بخشی طبیعی از پیری است. با این حال، نشانههایی وجود دارد که ممکن است موارد جدیتری را نشان دهد، مانند زوال عقل یا بیماری آلزایمر. این علائم ممکن است شامل گم شدن، مشکل در مدیریت امور مالی، مشکلات مربوط به فعالیتهای روزمره، روشن ماندن اجاق گاز، فراموش کردن نام خانواده و دوستان نزدیک یا مشکلات گفتاری باشد. تغییرات رفتاری همراه با این تغییرات حافظه نیز، میتواند نگرانیهایی را ایجاد کند.
زوال عقل یک بیماری تدریجی است و ابتدا باید توسط متخصص مغز و اعصاب ارزیابی شود. در حالی که درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما داروها و درمانهایی هستند که میتوانند به مدیریت علائم کمک کنند.
بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون یک اختلال پیشرونده سیستم عصبی است که در درجه اول بر هماهنگی تأثیر میگذارد. این بیماری به طور کلی، با افزایش سن، شایعتر میشود. اگرچه در حال حاضر، درمان قطعی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد، اما گزینههای درمانی زیادی در دسترس است. علائم بیماری پارکینسون معمولاً با گذشت زمان بدتر میشوند. ممکن است در ابتدای بیماری، تغییراتی در وضعیت بدن، راه رفتن و حالات صورت ایجاد شود و مشکلات شناختی و رفتاری ممکن است بعدا در این بیماری ایجاد شود.
فیزیوتراپها نقش مهمی در مراقبت از بیماران مبتلا به پارکینسون دارند. فیزیوتراپی، رایجترین درمان غیر دارویی است که برای پارکینسون توصیه میشود. برخی از اهداف فیزیوتراپیست، بهبود کیفیت زندگی بیمار با افزایش یا حفظ سطح استقلال، رفاه و ایمنی بیماران است. این اهداف ممکن است با جلوگیری از افتادن و عدم تحرک، کاهش محدودیت فعالیت بیمار و افزایش فعالیت عملکردی او محقق شود.
چه چیزی باعث اختلال عصبی میشود؟
اگر مشکوک هستید که شما یا یکی از عزیزانتان از یکی از این مشکلات رنج میبرید، ممکن است در مورد علت ایجاد یک اختلال عصبی نیز فکر کنید. علل چنین اختلالاتی میتواند بسیار متنوع باشد. هر دو نخاع و مغز توسط غشاهای متعددی عایق بندی شدهاند که میتوانند در برابر فشار و فشار آسیب پذیر باشند. اعصاب محیطی واقع در عمق زیر پوست نیز میتوانند آسیب پذیر باشند.
اختلالات عصبی میتواند کل مسیر عصبی یا یک نورون را تحت تأثیر قرار دهد. حتی یک اختلال کوچک در مسیر ساختاری یک نورون میتواند منجر به اختلال در عملکرد شود. در نتیجه، اختلالات عصبی میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
- علل مربوط به شیوه زندگی
- عفونتها
- ژنتیک
- علل مرتبط با تغذیه
- تاثیرات محیطی
نوروفیزیوتراپی در چه شرایطی استفاده میشود؟
هرگونه بیماری عصبی که بر حرکت و توانایی بدنی تأثیر میگذارد، میتواند با استفاده از نوروفیزیوتراپی درمان شود. برخی از شرایط متداول که به کارگیری این روش درمان مفید است، عبارتند از:
- سکته
- آسیب مغزی
- آسیب نخاعی
- مولتیپل اسکلروزیس (MS)
- بیماری پارکینسون
- فلج بل
بسته به وضعیت پزشکی، عوارض ممکن است از نقص حرکتی، فلج، لرزش و اسپاسم گرفته تا آتاکسی یا عدم حساسیت متفاوت باشد. این به این دلیل است که آسیب به سیستم عصبی مرکزی میتواند منجر به اختلال در مسیر حامل سیگنالهای عصبی به عضلات و اندامها شود. در نتیجه این گونه اختلالات، باعث بروز علائم مربوط به بیماریهای عصبی در فرد میشود.
هدف از نوروفیزیوتراپی چیست؟
هدف از نوروفیزیوتراپی، کمک به بازسازی نقایص جسمی ناشی از شرایط عصبی است که قبلاً ذکر شد. این برنامه متناسب با نیازهای خاص هر فرد، شخصی سازی شده است. به عنوان مثال، آیا بیمار به پیشرفتهای بزرگی مانند یادگیری راه رفتن مجدد نیاز دارد یا حرکات ظریف کوچک او نیاز به اصلاح دارد؟ این امر توسط فیزیوتراپهای نورولوژی آموزش دیده در ویزیت اولیه تعیین میشود.
مغز قادر به از دست دادن و ایجاد ارتباطات جدید است که این پدیده به نام نوروپلاستیسیته شناخته میشود. نوروفیزیوتراپی با فیزیوتراپی سنتی متفاوت است. در نوروفیزیوتراپی از این پدیده استفاده میکند و به مغز کمک میکند تا اتصالات سیناپسی جدیدی ایجاد کند. در واقع، مغز را دوباره فعال میکند تا کارها و تواناییها را یاد بگیرد یا دوباره یاد بگیرد.
نوروفیزیوتراپی چگونه کار میکند؟
نوروفیزیوتراپی یا میتواند به صورت تک به تک انجام شود، مانند زمانی که قرار است وضعیت بدن بهبود یابد. یا بیمار باید راه رفتن، ایستادن یا نشستن را در صورت آسیب شدید دوباره یاد بگیرد. کارهای دیگر مانند پیادهروی و تمرینات متوسط نیز ممکن است به صورت گروهی انجام شود. این کار باعث میشود تا محیط دوستانهتری ایجاد شود و توانبخشی لذت بخشتر شود.
نوروفیزیوتراپی تنها به تمرینات غیرفعال ساده یا تمرینات اختصاصی برای ایجاد قدرت و هماهنگی نمی انجامد. بسته به میزان اختلال عملکرد حرکتی، موقعیت اندام یا آتل ممکن است برای کمک به بهبود مفصل تجویز شود. در موارد خاص، ممکن است به وسایل حرکتی یا ویلچر تخصصی و همچنین آموزش استفاده از آنها نیاز باشد. در همه موارد، در نوروفیزیوتراپی، تمریناتی که توسط فیزیوتراپهای آموزش دیده آموزش داده میشود، محدود به کلینیک فیزیوتراپی نمیشود.
آیا نوروفیزیوتراپی تنها در کلینیک قابل انجام است؟
نوروفیزیوتراپی هم در کلینیک و هم در منزل به صورت روزانه تکرار میشود تا از تضعیف ماهیچهها و عملکرد حرکتی آنها اطمینان حاصل گردد. بنابراین اینها ممکن است شامل تمرینات ساده در خانه یا مراجعه مکرر به کلینیک فیزیوتراپی برای انجام فعالیتهای گروهی باشد. توانبخشی بستگی به میزان آسیب/آسیب مغزی و همچنین نحوه شروع اولیه نوروفیزیوتراپی دارد. علاوه بر این، نگرش یا تمایل افراد مبتلا نیز برای موفقیت بسیار مهم است.
مراقبین و اعضای خانواده باید به طور یکسان در این فرآیند مشارکت داشته باشند. این حمایت نه تنها برای اطمینان از اینکه نوروفیزیوتراپی در خانه و همچنین در کلینیک انجام میشود، کمک کننده است، بلکه روحیه و نگرش بیمار را نیز بهبود میبخشد.
مزایای کلی فیزیوتراپی برای اختلالات عصبی
کلینیکهای فیزیوتراپی، اغلب فیزیوتراپی تخصصی را برای اختلالات عصبی مانند سکته مغزی، پارکینسون، آسیب مغزی، مولتیپل اسکلروزیس و آسیب نخاعی ارائه میدهند. پس از مصاحبه با فیزیوتراپ که به درمان بیماریهای کمک میکند، واضح است که فیزیوتراپی، نقش محوری در کمک به مراجعان برای دستیابی به سطح آستانه تحرک و کسب اعتماد به نفس و شایستگی با ورزش دارند.
فیزیوتراپ، نقش یک فیزیوتراپ خصوصی را توصیف میکند. علاوه بر این که فرصتی باورنکردنی برای پیشرفت ایجاد میکند، به مراجعه کننده کمک کند تا با استفاده از اسناد دقیق و با مشارکت اعضای خانواده، نتایج مهم را از دیدگاه عملکردی تا کیفیت زندگی بازنگری کند. او معتقد است این به فرد بیمار زمان میدهد تا در مورد اینکه آیا تغییر وضعیت عملکردی ممکن است یا خیر، تصمیم گیری کند.
این موجب میّشود تا به ایدههای آنها در مورد مدیریت آینده و وضعیت بلند مدت آنها، کمک کند. در واقع، دریافت فیزیوتراپی منظم نه تنها بیماران را از نظر جسمی، بلکه از نظر روانی نیز بهبود میبخشد و باعث ایجاد اعتماد به نفس، مثبت اندیشی، امید و باور در بیماران و اعضای خانواده میشود.
کلام پایانی
اگر علائم عصبی شدید و ناگهانی را تجربه میکنید، توصیه میشود که ابتدا به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا بیماری شما را تشخیص دهد. بر اساس نوع و شدت بیماری، ممکن است که ادامه درمان توسط فیزیوتراپ انجام شود. این امر به ویژه برای رد یا تأیید سکته مغزی و واجد شرایط بودن برای درمانهای نجات دهنده، حیاتی است. تشنجها نیز بسیار جدی هستند، بنابراین مهم است که برای شروع مجدد تشنج به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید. همچنین از محدودیتهای ایمنی مانند کار نکردن ماشین آلات سنگین و اقدامات احتیاطی برای ایمنی خود و همچنین ایمنی دیگران مطلع باشید.
در غیر این صورت، اختلالات عصبی ممکن است به تدریج پیشرونده بوده و نیاز به درمانهای پیچیدهتری برای تشخیص و بهبود بیماری داشته باشد. مغز و اعصاب دارای بسیاری از شاخههای فرعی مختلف از جمله اختلالات عصبی عضلانی، اختلالات حرکتی و سردرد است. بنابراین بهتر است از یک متخصص مغز و اعصاب که در شرایط خاص مورد شما تخصص دارد، مشورت بگیرید تا به شما اطمینان دهد که در طولانی مدت بهترین نتیجه را دریافت خواهید کرد.
بهترین فیزیوتراپی در اصفهان فیزیوتراپی ایرانیان با پیشرفته ترین و مجهزترین دستگاه های روز دنیا در خدمت شما عزیزان می باشد
