بیماری پارکینسون
یکی از مهم ترین بیماری های حرکتی است که معمولا در سنین بالا ایجاد می شود. علت بروز پارکینسون بروز برخی اختلالات در سیستم عصبی است. این اختلالات به تدریج منجر به لرزش، سفت شدن عضلات، کند شدن حرکت و عدم تعادل بدن می گردد. بیماری حرکتی پارکینسون هیچ گونه درمان قطعی ندارد. با این حال، افراد می توانند با انجام برخی اقدامات و مراقبت ها سرعت پیشرفت آن را کاهش دهند. برای مثال، فیزیوتراپی بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون یکی از موثرترین روش هایی است که کیفیت زندگی این افراد را بالاتر می برد.
عمده افرادی که به بیماری عصبی پارکینسون مبتلا می شوند ممکن است در روزهای اول هیچ گونه علائم ظاهری نداشته باشند. اما در برخی دیگر شروع بیماری با علائمی چون حرکت نکردن بازوها به هنگام راه رفتن همراه است. همچنین، اختلال در گفتار مخصوصا در افراد با سن بالا، می تواند یکی از نشانه های بروز این بیماری باشد. به طور کلی، علی رغم اینکه بیماری پارکینسون ممکن است به صورت ناخودآگاه آغاز شود، اما می توان با اقدامات موثر از پیشرفت آن پیشگیری نمود. برای مثال، دارو درمانی و جراحی دو روش نسبتا موثر است که پزشکان معمولا آن ها را پیشنهاد می دهند.
در این مقاله قصد داریم به معرفی بیشتر بیماری حرکتی پارکینسون پرداخته و برخی از روش های درمانی آن را بیان کنیم.
بیماری پارکینسون به چه بیماری گفته می شود؟
بیماری پارکینسون به دلیل بروز نوعی اختلال در سیستم عصبی ایجاد می شود. تاثیر اصلی پارکینسون بر عملکرد حرکتی افراد است. به طوری که مدتی پس از ابتلا به این بیماری، شخص ممکن است تمامی توانایی حرکتی خود را از دست بدهد. علائم بیماری پارکینسون نیز با تغییر در وضعیت حرکتی افراد بروز می کند. برای مثال ممکن است در روزهای ابتدایی ابتلا به این بیماری، بازوهای فرد در هنگام راه رفتن حرکتی نداشته باشند.
بیماری حرکتی پارکینسون با مشکلات حرکتی آغاز می شود و به مرور زمان پیشرفته تر می گردد. برخی از مهم ترین اختلالاتی که معمولا در افراد مبتلا به پارکینسون بروز می کنند عبارت اند از:
- اختلال در صحبت کردن؛ نرم و نامفهوم شدن آواها
- ایجاد اختلال در خوابیدن
- بروز مشکلات ذهنی و حافظه
- ایجاد برخی تغییرات رفتاری
بیماری پارکینسون در چه افرادی بروز می کند؟
هر فردی می تواند به بیماری پارکینسون مبتلا شود. با این حال، احتمال ابتلا به پارکینسون در زنان کمتر از مردان است. به طور کلی، افراد بالای ۶۰ سال بیش از دیگران در معرض ابتلا به پارکینسون قرار دارند. در این بین، احتمال ابتلای مردان حدود ۵۰ درصد بیشتر از زنان است. اما نباید فراموش کرد که حتی برای افراد زیر ۵۰ سال نیز امکان بروز علائم بیماری پارکینسون وجود دارد.
وراثت چه تاثیری در ابتلا به بیماری پارکینسون دارد؟
تحقیقات نشان داده است که بیماری پارکینسون می تواند در اثر جهش های ژنی به وجود آید. این مساله به طور خاص، در افرادی که تا پیش از ۵۰ سالگی به پارکینسون دچار می شوند، بیشتر از دیگران اهمیت پیدا می کند. بررسی ها نشان می دهد که در ژنوم برخی از افراد مبتلا به پارکینسون جهش های خاصی دیده می شود. این جهش ها باعث شده تا مغز این افراد، توده هایی از پروتئین تحت عنوان آلفا سینوکلئین داشته باشد. این نوع پروتئین معمولا در افرادی که به نوع خاصی از زوال عقل دچار می شوند نیز یافت می شود.
حال باید مشخص شود که ارتباط این نوع پروتئین با جهش های ایجاد شده در ژنوم افراد مبتلا به بیماری پارکینسون چیست.می توان به یافتن روش های درمانی برای این بیماری امید پیدا کرد.
چه عاملی باعث ایجاد بیماری پارکینسون می شود؟
جهش های ژنی خاصی که در ژنوم افراد به وجود می آیند، عامل اصلی بروز بیماری پارکینسون محسوب می شود. این جهش ها باعث می شوند تا سلول ها دچار نقص های عملکردی گردند. این نقص ها بر توانایی آزاد کردن دوپامین توسط سلول های عصبی تاثیرگذار هستند و در نهایت منجر به مرگ سلول های عصبی خواهند شد.
اختلالات یاد شده باعث می شوند تا نورون ها در قسمتی از مغز تحت عنوان جسم سیاه، دچار نارسایی و مرگ شوند. از آن جا که نورون ها موظف به تولید دوپامین هستند، کاهش تعداد آن ها می تواند حجم دوپامین را کمتر کند. دوپامین ماده ای است که ارتباط بین سلول های مغزی را از طریق ایجاد سیگنال برقرار می سازد. بنابراین، هر چه مقدار آن کمتر شود، ارتباط بین سلول های عصبی با نارسایی بیشتری مواجه خواهد شد.
از سوی دیگر ناحیه گانگلیون مغز که مدیریت دستورات مغزی را بر عهده دارد، دچار اختلال می گردد. همه این موارد در اثر کاهش دوپامین به وجود آمده و در نهایت به بیماری پارکینسون تبدیل خواهد شد.
افراد مبتلا به پارکینسون با گذشت زمان در عملکردهایی نظیر هضم غذا، ضربان قلب و تنفس نیز دچار مشکل می شوند. این مساله از اختلالاتی ناشی می گردد که در سیستم عصبی سمپاتیک این بیماران به وجود می آید. سیستم سمپاتیک وظیفه کنترل فعالیت های غیر ارادی بدن را بر عهده دارد.
بیماری پارکینسون چه علائمی دارد؟
بروز علائم بیماری پارکینسون و سرعت پیشرفت آن در افراد مختلف فرق دارد. برخی از شایع ترین علائم بیماری پارکینسون در زنان و مردان عبارت اند از:
- احساس لرزش در قسمت های مختلف بدن نظیر دست ها، بازوها، فک پایین
- کندی حرکت یا برادی کینزی که ممکن است در روزهای اول به صورت لحظه ای رخ داده و سپس برطرف شود.
- سفت شدن ماهیچه ها و اندام که به صورت کنترل نشده رخ می دهد و گاهی درد شدید در پی دارد.
- عدم تعادل و ناهماهنگی بین اعضای بدن که برای مثال، فرد را ناچار به برداشتن قدم های کوتاه می کند.
- اسپاسم، فشردگی، گرفتگی و یا پیچ خوردگی عضلانی در قسمت های مختلف بدن نظیر پا و انگشتان.
- ایجاد حالت خمیدگی در فرد
- ضعف در حالات چهره که می تواند مانع از خندیدن یا پلک زدن شود.
- ایجاد تغییر در گفتار و صدا به طوری که لحن فرد نرم، سریع و یا نامفهوم می شود.
- عدم توانایی نوشتن و یا تغییر در دستخط که می تواند منجر به کوچکتر یا ناخوانا شدن نوشتار شخص گردد.
- احساس افسردگی و اضطراب
- ایجاد مشکل در جویدن غذا و بلعیدن آن و یا حتی فرو دادن آب دهان
- بروز مشکلات ادراری
- ایجاد حالت توهم و هذیان گویی
- ایجاد مشکلات حافظه و ذهنی
- بروز یبوست
- ایجاد مشکلات مرتبط با پوست مانند شوره سر
- ایجاد اختلال در خواب
- بروز سندرم پای بی قرار
- احساس درد، کلافگی، خستگی مفرط، تغییر وزن
- کاهش فشار خون
علائم بیماری پارکینسون:
در مراحل اولیه تشخیص بیماری پارکینسون، لازم است پزشک تمامی سوابق پزشکی فرد و خانواده او را بررسی نماید. همچنین، پزشک باید سابقه خانوادگی فرد را از نظر اختلالات عصبی، مصرف داروهای خاص و تاثیرات ناشی از سموم مختلف را بررسی نماید. معاینات فیزیکی نظیر بررسی لرزش و یا سفت شدگی عضلات که ممکن است در راه رفتن، تعادل و هماهنگی بدن اختلال ایجاد کنند نیز لازم است.
بیماری حرکتی پارکینسون مراحل مختلفی دارد که در هر مرحله شدت علائم آن افزایش می یابد. اما بهتر است بدانید که تشخیص بیماری پارکینسون ساده نیست. در بسیاری از موارد علائم پارکینسون با نشانه های مربوط به بیماری های دیگر تداخل دارد. از سوی دیگر، هیچ گونه آزمایش خاص دیگری نظیر آزمایش خون نیز نمی تواند وجود آن را نشان دهد.
از اصلی ترین روش های تشخیصی برای بیماری پارکینسون می توان به انواع تصویربرداری اشاره کرد که عبارت اند از:
- انجام سی تی اسکن (CT)
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی یا اسکن MRI
افرادی که برخی از نشانه های مربوط به بیماری حرکتی پارکینسون را دارند، لازم است پیش از هر چیز به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایند. یادآوری می کنیم که اقدام سریع برای تشخیص و درمان می تواند موفقیت های پایداری را در پی داشته باشد.
مراحل پیشرفت بیماری پارکینسون چگونه است؟
بیمارانی که با بیماری پارکینسون دست و پنجه نرم می کنند، دوره های متعددی را پشت سر می گذارند. در واقع، این بیماران نشانه های یکسانی نداشته و تجارب مختلفی از این بیماری خواهند داشت. برای مثال ممکن است برخی افراد علائم خفیف داشته باشند و تشدید بیماری را در یک زمان طولانی تجربه کنند.سرعت پیشرفت بیماری در برخی دیگر بسیار سریع خواهد بود.
در هر حال، بیماری حرکتی پارکینسون طی چند مرحله اصلی پیشرفت کرده و طی هر مرحله مشکلاتی را برای بیمار به وجود می آورد. در ادامه به مراحل پیشرفت بیماری پارکینسون اشاره می کنیم.
مرحله اولیه بیماری پارکینسون
در شروع بیماری پارکینسون علائم به صورت خفیف بوده و حتی خود فرد نیز متوجه آن ها نمی شود. شخص در این مرحله به راحتی فعالیت های روزانه خود را انجام داده و تنها گاهی با کمی خستگی و کسلی روبرو می شود.امکان لرزش خفیف و عدم تعادل نیز وجود دارد که عمدتا به سن بالای افراد نسبت داده خواهد شد.به یک پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید.
مرحله میانی بیماری پارکینسون
در این مرحله به تدریج علائم بیماری شدیدتر می شود. به طوری که سفتی ماهیچه ها و لرزش، کاملا محسوس و غیرقابل انکار خواهد بود. در مرحله میانی پارکینسون ممکن است فرد به طور مکرر زمین بخورد و در هنگام راه رفتن تعادل نداشته باشد.برای لباس پوشیدن، حمام کردن و یا برخی کارهای روزمره نیاز به کمک خواهند داشت.
مرحله نسبتا پیشرفته بیماری پارکینسون
در مرحله نسبتا پیشرفته پارکینسون فرد عملا توانایی راه رفتن خود را از دست داده و نمی تواند به طور مستقل حرکت کند. در این گونه موارد لازم است از یک واکر استفاده کند.
مرحله نهایی بیماری زمانی است که شخص باید برای رفت و آمد و حرکت از ویلچر استفاده کند. در این مرحله شخص تقریبا از کار افتاده می شود. توهم و هذیان گویی از نشانه های بیماری پارکینسون پیشرفته محسوب می شود. همراهی یک پرستار به صورت تمام وقت برای بیماران مرحله پیشرفته الزامی است.
درمان بیماری پارکینسون چیست؟
به طور قطع می توان گفت که بیماری پارکینسون هیچ درمان قطعی ندارد. البته راه هایی وجود دارند که به کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک می کنند. دارو درمانی، ورزش و فیزیوتراپی، کار درمانی و گفتار درمانی از درمان هایی هستند که روند پیشرفت بیماری پارکینسون را کندتر می کنند. علاوه بر این، انجام این نوع درمان های تکمیلی می تواند قدرت صحبت کردن، بلعیدن و غذا خوردن و راه رفتن بیمار را تقویت کند.
داروهایی که برای درمان بیماری حرکتی پارکینسون به کار برده می شوند عمدتا بر سطح دوپامین و عملکرد آن تاثیر دارند. برخی از اصلی ترین اثرات داروهای پارکینسون عبارت اند از:
- تقویت سلول های عصبی در راستای تولید دوپامین
- تقلید یا شبیه سازی اثرات دوپامین در مغز
- انسداد مسیرهایی که دوپامین ساخته شده در مغز را تجزیه می کنند
- کم کردن علائم بیماری پارکینسون
پزشک متخصص معمولا داروهای مختلفی را برای شخص بیمار تجویز می کند تا تاثیر آن ها را با یکدیگر مقایسه نماید. همچنین، در کنار درمان های خانگی و درمان های مکمل، گاهی ممکن است جراح متخصص انجام جراحی را برای بیماری پارکینسون توصیه نماید.
جراحی چگونه به درمان بیماری پارکینسون کمک می کند؟
انجام جراحی یکی از راهکارهایی است که در شرایط خاص برای بیمار تجویز می گردد. برای مثال، گاهی ممکن است بیماری پارکینسون در یک فرد با دارو درمانی درمان نشود. در این صورت جراحی گزینه مناسبی خواهد بود. جراحی بیمار مبتلا به پارکینسون شامل برخی اقدامات مهم نظیر موارد زیر خواهد بود:
- تحریک عمقی مغز برای کاهش لرزش، کندی حرکت و سفتی عضلات و ماهیچه ها
- تزریق کاربیدوپا-لوودوپا که عبارت است از قرار دادن یک لوله تغذیه در روده کوچک برای تاثیر بهتر دارو درمانی
- جراحی پالیدوتومی که بخشی از مغز را تخریب می کند تا عوارض پارکینسون نظیر لرزش و سفتی عضلات از بین برود.
- جراحی تالاموتومی که در آن بخشی از تالاموس را تخریب می کنند.
کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان ؛ مجهزترین کلینیک
انتخاب یک مرکز فیزیوتراپی مطمئن همراه با تیم درمانی حرفه ای می تواند بهترین نتیجه را در درمان درد سیاتیک داشته باشد.
هدف فیزیوتراپی ایرانیان کاهش درد و کمک به عملکرد، حرکت و زندگی بهتر است.
کلینیک فوق تخصصی سلامتی، درمانی و فیزیوتراپی ایرانیان ، بهترین فیزیوتراپی در اصفهان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیکها و بخش های درمانی :
کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان باشگاه بدنسازی ایرانیان کلینیک لاغری و زیبایی ایرانیان استخر آب درمانی ایرانیان فروشگاه اینترنتی محصولات طبی و پزشکی
فیزیوتراپی ایرانیان ، طی سال ها فعالیت همیشه در تلاش است تا خدمات زیر را ارائه نماید.
الکتروتراپی ، تکارتراپی ، مگنت تراپی ، فیزیوتراپی ورزشی ، لیزرتراپی ( لیزر پرتوان ) ، اولتراسوند US ، فیزیوتراپی کمر ، فیزیوتراپی زانو ، فیزیوتراپی دست ، فیزیوتراپی گردن ، فیزیوتراپی سکته مغزی ، فیزیوتراپی پارکینسون ، فیزیوتراپی پا ، فیزیوتراپی درد پاشنه پا ، فیزیوتراپی خارپاشنه ، فیزیوتراپی ACL ، فیزیوتراپی کف لگن ، فیزیوتراپی بارداری ، فیزیوتراپی کودکان ، ماساژ درمانی ، باشگاه ورزشی ، آب درمانی و …
