علت سفت شدن زانو بعد از نشستن چیست
یکی از مشکلات رایج زانو، احساس سفتی بعد از نشستن طولانی است. این می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که برای درمان مؤثر باید آن‌ها را در نظر گرفت. از روش‌های مؤثر درمان، فیزیوتراپی است که می‌تواند به کاهش سفتی زانو و بهبود تحرک کلی شما کمک کند.
علت سفت شدن زانو بعد از نشستن و تاثیر فیزیوتراپی بر آن
عوامل متعددی می‌توانند در سفتی زانو نقش داشته باشند که با سفتی در مفصل که همراه با درد، مشکل در حرکت مفصل و تورم همراه است، مشخص می‌شود. سفت شدن زانو معمولاً پس از یک دوره نشستن یا عدم تحرک کافی، رخ می‌دهد. آسیب‌ها و شرایط مختلفی، می‌تواند مفصل زانو را تحت تأثیر قرار دهد، مانند استئوآرتریت یا آرتریت روماتوئید. این گونه آسیب‌ها می‌توانند سفتی زانو را بدتر کنند. این مقاله، به بررسی دلایلی که ممکن است زانوی شما احساس سفت شدن داشته باشد، اشاره می‌کند. همچنین نحوه تعیین علت سفتی زانو توسط پزشک و گزینه‌های درمانی برای شرایط مختلف و تاثیر فیزیوتراپی بر سفتی زانو را توضیح می‌دهد.
آناتومی زانو
زانو، بزرگ‌ترین مفصل بدن و یکی از پیچیده‌ترین مفصل‌ها است. مفصل زانو، از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که شامل:
- انتهای تحتانی استخوان ران (استخوان ران)
- انتهای بالایی استخوان ساق پا (استخوان ساق پا)
- کشکک (کاسه زانو)
رباط‌ها و تاندون‌ها، استخوان ران را به استخوان‌های ساق پا متصل می‌کنند. چهار رباط اصلی زانو به استخوان‌ها می‌چسبند و مانند طناب‌های قوی عمل می‌کنند تا استخوان‌ها را در کنار هم نگه دارند. ماهیچه‌ها توسط تاندون‌ها به استخوان‌ها متصل می‌شوند. تاندون چهار سر ران، ماهیچه‌های جلوی ران را به کشکک متصل می‌کند. بخش‌هایی از تاندون چهار سر ران، به نام شبکیه کشکک، به استخوان درشت‌نی متصل می‌شوند که این‌ها به تثبیت کشکک کمک می‌کنند. چندین ساختار در مفصل زانو حرکت را آسان‌تر می‌کند. به عنوان مثال، کشکک در یک شیار، در بالای استخوان ران به نام تروکلئا قرار دارد.
هنگامی که زانوی خود را خم یا صاف می‌کنید، کشکک در داخل این شیار، به جلو و عقب حرکت می‌کند. یک ماده لغزنده نیز، به نام غضروف مفصلی انتهای استخوان ران، شیار تروکلئر و قسمت زیرین کشکک را می‌پوشاند. غضروف مفصلی، به استخوان‌های شما کمک می‌کند تا پای شما هنگام حرکت، به آرامی روی هم سر بخورند. همچنین سینوویوم که پوشش نازکی از بافت است و سطح مفصل را می‌پوشاند، به حرکت زانو کمک می‌کند. سینوویوم، مقدار کمی مایع تولید می‌کند تا منجر به روان شدن غضروف شود. علاوه بر این، درست زیر کاسه زانو، یک بخش پد مانند کوچک از چربی قرار دارد که به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند و کاسه زانو را محافظت می‌کند.
عوامل مؤثر در سفتی زانو
بیشتر افراد پس از نشستن طولانی‌مدت، در زانوهای خود، احساس سفت شدن می‌کنند. سفتی زانو معمولاً در نتیجه، التهاب و تجمع مایع در مفصل زانو ایجاد می‌شود که باعث تورم می‌شود. چنین وضعیتی، توانایی شما را برای حرکت آزادانه مفصل کاهش می‌دهد. تعدادی از شرایط می‌تواند منجر به التهاب و سفتی زانو شود:
آرتروز
آرتروز، همچنین به عنوان آرتریت ساییدگی شناخته می‌شود، می‌تواند باعث سفت شدن زانوها شود. این وضعیت، شایع‌ترین شکل آرتریت است که ۱۰ درصد از مردان و ۱۳ درصد از زنان ۶۰ سال و بالاتر را مبتلا می‌کند. با این حال، در صورتی که مفصل زانو بیش از حد مورداستفاده قرار گیرد یا به طور مکرر آسیب ببیند، استئوآرتریت می‌تواند جوانان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. آرتریت روماتوئید، یک بیماری خود ایمنی است که معمولاً با سفتی مفاصل همراه است. احساس سفتی در صبح، از ویژگی‌های بارز آرتریت روماتوئید است. اگر سفتی ایجادشده در هر دو زانو همراه با علائم اضافی مانند تب و خستگی باشد، ممکن است نشان‌دهنده این باشد که به آرتریت روماتوئید مبتلا شده‌اید.
از نشانه‌های دیگر آرتریت روماتوئید، درد، تورم و سفتی چندین مفصل است که همه آن‌ها، از ماهیت التهابی مزمن این بیماری نشات می‌گیرند. این التهاب مداوم می‌تواند عوارضی را در بر داشته باشد. به عنوان مثال، داشتن التهاب مداوم به مرور زمان، منجر به از دست دادن تحرک، بدتر شدن دوره بیماری و تغییر شکل مفصل شود. قلب، ریه‌ها، چشم‌ها و سیستم گردش خون نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند و علائم دیگری را به همراه داشته باشند. این می‌تواند خطر ناتوانی و مرگ را نیز افزایش دهد. با آگاهی از علائم و نشانه‌های آرتریت روماتوئید، می‌توانید قبل از ایجاد پیامدهای جدی‌تر، به دنبال تشخیص و درمان آن باشید.
بورسیت
بورسیت معمولاً یک مشکل کوتاه‌مدت است. بورسیت زمانی رخ می‌دهد که بورس‌ها، کیسه‌های مایعی که از مفصل محافظت می‌کنند، دچار التهاب می‌شوند. در هر مفصل زانو، چندین کیسه بورس وجود دارد. به طور معمول، بورس‌ها یک نوع بالشتک در داخل زانو ایجاد می‌کنند تا از ساییده شدن استخوان‌ها و سایر بافت ها بر روی هم جلوگیری کنند. این امر باعث کاهش اصطکاک می‌شود، در نتیجه از سایش و پارگی جلوگیری می‌کند. استفاده بیش از حد از زانو، شایع‌ترین علت بورسیت است.
اگر به این وضعیت مبتلا شوید، در اثر نشستن طولانی‌مدت، زانوهای شما سفت می‌شوند. بورسیت مزمن ممکن است شامل درد، تورم و حساسیت باشد. این‌ها ممکن است منجر به زوال عضلات و محدود شدن دامنه حرکتی در مفصل آسیب‌دیده شود. علائم بورسیت ممکن است شبیه سایر شرایط یا مشکلات پزشکی باشد. همیشه برای تشخیص به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
سندرم درد پاتلوفمورال
سندرم درد پاتلوفمورال، باعث درد در جلوی زانو و اطراف کشکک یا کاسه زانو می‌شود که از علائم شایع این بیماری است و معمولاً به تدریج شروع می‌شود. به چنین وضعیتی، زانوی دونده یا زانوی جامپر نیز می‌گویند، زیرا این مشکل در افرادی که ورزش می‌کنند، رایج است. همچنین سندرم درد پاتلوفمورال، زنان را بیشتر از مردان مبتلا می‌کند. این نوع سندرم، باعث سفتی و درد زیر کاسه زانو، به خصوص پس از نشستن طولانی‌مدت می‌شود. سایر علائم رایج سندرم درد پاتلوفمورال عبارت‌اند از:
- درد در حین ورزش و همچنین فعالیت‌هایی مانند بالا رفتن از پله‌ها، پریدن و یا دویدن است که به طور مکرر باعث خم شدن زانو می‌شود.
- درد در قسمت جلوی زانو که پس از نشستن طولانی‌مدت با زانوهای خمیده، احساس می‌کنید.
- درد مربوط به تغییر در سطح یا شدت فعالیت، سطح بازی یا تجهیزاتی که هنگام انجام تمرینات ورزشی استفاده می‌کنید.
- هنگام انجام فعالیت‌هایی مانند بالا رفتن از پله‌ها یا هنگام ایستادن پس از نشستن طولانی‌مدت، در زانوی شما صداهای ترک خوردن می‌دهد.
آسیب و جراحت
ورزش‌های رقابتی یا فعالیت‌های روزمره، می‌تواند باعث وارد شدن فشار به زانو شود یا شما را مجبور کند آن را به اشتباه بچرخانید و در نتیجه آسیبی همراه با سفتی ایجاد کند. اگر آسیب باعث تورم و درد شود، سفتی بیشتر است. از آسیب‌های شایع، آسیب به رباط است. این مشکل می‌تواند اتفاق بیفتد، اگر مفصل را از محدوده حرکت طبیعی آن خم کنید. آسیب رباط همچنین می‌تواند در هنگام تصادف یا سایر انواع آسیب‌های تروماتیک رخ دهد.
پارگی منیسک، یکی دیگر از آسیب‌های رایج زانو است. منیسک، یک تکه غضروف C شکل است که بین استخوان‌های مفصل زانو قرار می‌گیرد و مانند ضربه‌گیر در برابر زانو عمل می‌کند. اگر زانو به اشتباه پیچ‌خورده باشد، ممکن است پارگی این غضروف یا همان منیسک ایجاد شود. پارگی منیسک، یک مشکل رایج در ورزش‌هایی است که نیاز به چمباتمه زدن، چرخاندن و یا تغییر وضعیت زیادی دارند. هنگامی که منیسک پاره می‌شود، ممکن است پارگی آن را در زانو احساس کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در حالی که سفتی زانو شایع است، می‌تواند نشانه یک بیماری جدی نیز باشد. در صورت مشاهده علائم زیر فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- تورم
- کاهش حس در ناحیه آسیب‌دیده
- کاهش ناتوانی در حرکت مفصل زانو
- کاهش یا عدم وجود نبض در پاها
- پاها یا انگشتان پا سرد یا مایل به آبی
- تب شدید
- خونریزی یا کبودی
- درد غیرقابل‌کنترل
تشخیص سفتی زانو توسط پزشک
پزشک، ابتدا سابقه‌ای از علائم شما را می‌گیرد و در مورد آسیب‌های اخیر سؤال می‌کند. برای مشخص
کردن علت سفتی، چندین نوع آزمایش ممکن است انجام شود. آزمایش‌هایی برای تشخیص علت اصلی
سفتی زانو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون برای بررسی علائم آرتریت
- اشعه ایکس برای تشخیص شکستگی احتمالی یا تغییرات قابل‌توجه آرتریت
- تصویربرداری ام آر آی برای تشخیص شکستگی‌های استرسی یا آسیب‌های بافت نرم، مانند پارگی رباط یا تاندون
روش‌های درمان سفتی زانو
به کارگیری هر یک از روش‌های درمان، بستگی به علت سفتی زانو شما دارد. شرایطی مانند استئوآرتریت
و آرتریت روماتوئید، نیاز به درمان طولانی‌مدت و پیگیری با پزشک شما دارد. چه سفتی زانوی شما نتیجه
یک بیماری مزمن یا در نتیجه یک آسیب باشد، راه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید سفتی زانوهای
خود را تسکین دهید که شامل:
استراتژی‌های خود مراقبتی
برای جلوگیری یا تسکین سفتی زانو، می‌توان خود مراقبتی را در خانه انجام داد. این استراتژی‌های خود مراقبتی عبارت‌اند از:
- استراحت، یخ، فشرده‌سازی و در ارتفاع قرار دادن محل آسیب
- انجام حرکات کششی قبل از تمرین
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین یا ایبوپروفن
- پوشیدن زانوبند
- تقویت عضلات اطراف مفصل زانو
- انتخاب ورزش‌های ملایم مانند یوگا
درمان پزشکی
بسته به شرایط شما، پزشک ممکن است درمان اضافی همراه با خود مراقبتی را توصیه کند. گزینه‌های درمانی عبارت‌اند از:
- فیزیوتراپی
- داروهای مسکن با نسخه
- تزریق کورتیزون
- داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری برای شرایطی مانند آرتریت روماتوئید
در صورت نیاز به جراحی زانو، به جراح ارتوپد ارجاع داده می‌شوید. البته توجه داشته باشید که حتی اگر برای
درمان‌های پزشکی دیگر فرستاده شده‌اید، باید استراتژی‌های خود مراقبتی را در خانه دنبال کنید تا بهترین نتایج را به دست آورید.
معاینه فیزیوتراپیست برای تشخیص سفتی زانو
فیزیوتراپی برای درمان سفتی زانو، شامل ارزیابی کامل کل اندام تحتانی شما از لگن تا پای شما است.
اگر برای درمان سفتی زانو به فیزیوتراپی ارجاع داده شوید، ویزیت اولیه برای اطمینان از تشخیص صحیح
و مدیریت مناسب مهم است. در طول این ملاقات، فیزیوتراپ با شما مصاحبه می‌کند تا اطلاعاتی در مورد
سابقه مشکل شما، عوامل تشدیدکننده و تسکین‌دهنده و هر گونه سابقه پزشکی که ممکن است به
مشکل فعلی شما کمک کند، جمع‌آوری کند. با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری‌شده، ارزیابی‌ها ممکن است
از چندین بخش تشکیل شده باشد که شامل موارد زیر است، اما محدود به موارد زیر نیست:
-
ارزیابی راه رفتن: فیزیوتراپیست ها آموزش دیده‌اند تا تغییرات کوچکی را در حرکت اطراف زانو در مراحل مختلف راه رفتن مشاهده کنند.
-
لمس: این شامل استفاده از دست‌ها برای لمس ساختارهای مختلف اطراف زانو برای احساس ناهنجاری‌ها یا ارزیابی دردناک بودن محل آسیب دیده است.
-
اندازه‌گیری دامنه حرکت: دامنه حرکت به میزان خم شدن یا صاف شدن زانو اشاره دارد. فیزیوتراپیست ممکن است از ابزار خاصی برای اندازه‌گیری حرکت زانوی شما استفاده کند تا به درمان مستقیم کمک کند.
-
اندازه‌گیری قدرت: اتصالات عضلانی زیادی در اطراف زانو وجود دارد و اندازه‌گیری قدرت می‌تواند به تعیین اینکه آیا ضعف یا عدم تعادل عضلانی باعث درد زانو شما می‌شود یا خیر، کمک کند.
-
ارزیابی تعادل: اگر تعادل شما مختل شود، استرس و فشار بیش از حد ممکن است به زانوی شما نیز وارد شود و منجر به ایجاد درد شود.
-
اندازه‌گیری میزان تورم: گاهی اوقات ممکن است پس از آسیب، تورم در مفصل زانو به وجود آمده باشد. یک فیزیوتراپیست ممکن است میزان تورم را برای کمک به درمان، اندازه‌گیری کند.
-
تست‌های ویژه: تست‌های ویژه، روش‌های خاصی هستند که در اطراف زانو انجام می‌شوند تا به تعیین اینکه کدام ساختار ممکن است نماینده ایجاد درد باشد و ممکن است مشکل را ایجاد کند، انجام می‌شود.
تأثیر فیزیوتراپی بر درمان سفتی زانو
پس از تکمیل معاینه، فیزیوتراپ شما می‌تواند برای شروع درمان صحیح با شما همکاری کند. فعال بودن و درگیر بودن
در برنامه برای شما بسیار مهم است. اغلب، تمریناتی برای کمک به تقویت و بهبود تحرک زانو تجویز می‌شود. ممکن
است از شما خواسته شود تا تمریناتی را در خانه به عنوان بخشی از یک برنامه ورزشی خانگی انجام دهید.
ورزش باید ابزار اصلی شما برای درمان سفتی زانو باشد. ورزش‌هایی که به درد زانو کمک می‌کنند، ممکن است
شامل موارد زیر باشد:
- ورزش‌هایی برای تقویت باسن (عضلات لگن به کنترل موقعیت زانو کمک می‌کنند. ضعف در اینجا ممکن است باعث سفتی زانو شود.)
- کشش اندام تحتانی
- تمرینات تعادلی
فیزیوتراپ شما به شما می‌گوید که هر چند وقت یک‌بار تمرینات خود را در خانه انجام دهید. او همچنین ممکن است
درمان‌های دیگری را در زمانی که شما در کلینیک فیزیوتراپی هستید، انجام دهد. این درمان‌ها ممکن است شامل
موارد زیر باشد:
- تحریک الکتریکی
- استفاده از نوار حرکتی
- استفاده از گرما یا یخ
- ماساژ بافت نرم یا تحرک مفصل زانو
به خاطر داشته باشید که درمان‌های غیرفعال مانند اولتراسوند هنوز ثابت نشده‌اند که مؤثرترین درمان برای سفتی زانو هستند.
آن‌ها ممکن است احساس خوبی را به شما منتقل کنند، اما تمرکز شما باید بر بازیابی تحرک عملکردی باشد. شما باید
در مورد هدف کلی هر درمان صحبت کنید تا درک درستی از آنچه انتظار دارید داشته باشید. اگر سفتی زانوی شما بیش از
دو تا سه هفته ادامه داشته باشد یا در نتیجه ترومای بزرگ رخ دهد، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و
استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت
علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد.برای آشنایی بیشتر با
مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه
اینستاگرام مجموعه سلامت ایرانیان مراجعه نمایید.
