دیسک برآمده در پشت چه شکلی است و چگونه درمان می شود؟

برآمدگی دیسک زمانی رخ می‌دهد که دیسک‌های اسفنجی در ستون فقرات فشرده می‌شوند. این وضعیت می‌تواند بر نخاع و ریشه‌های عصبی فشار بیاورد و منجر به درد و مشکلات حرکتی شود.

مقالات فیزیوتراپی

این مقاله را با دیگران به اشتراک بگذارید

دیسک برآمده در پشت

برآمدگی دیسک، یک آسیب شایع ستون فقرات مرتبط با افزایش سن است. ستون فقرات از مهره‌های انباشته ‌شده روی هم تشکیل شده است که دیسک‌های ستون‌ فقرات بین هر یک قرار دارند. دیسک‌های سخت به عنوان یک بالشتک، به منظور حمایت و جذب ضربه و حرکت به مهره‌ها عمل می‍کنند. هر دیسک از یک حلقه بیرونی و هسته ژله‌مانند داخلی تشکیل شده است. برآمدگی دیسک زمانی اتفاق می‌افتد که هسته به حلقه بیرونی دیسک فشار می‌آورد و باعث می‌شود تا دیسک صاف شود و به داخل کانال نخاعی بیرون بزند.

ساییدگی و پارگی ستون فقرات ناشی از افزایش سن، شایع‌ترین علت برآمدگی دیسک است. یک تصادف تروماتیک مانند تصادف اتومبیل یا تصادف ورزشی نیز می‌تواند به دیسک‌های ستون فقرات آسیب برساند. همه دیسک‌های بیرون‌زده، دردناک نیستند-برخی از افراد بدون اینکه بدانند سال‌ها با آسیب دیسک زندگی می‌کنند. اما همیشه این‌طور نیست. پزشکان ممکن است درمان برآمدگی دیسک پشت را توصیه کنند که از گزینه‌های کوتاه‌مدت تا بلندمدت متغیر است و هدف آن رفع فشار کانال نخاعی و کاهش درد است.

این مقاله به بررسی علل و علائم برآمدگی دیسک می‌پردازد. همچنین به درمان‌ها و تمرین‌های بالقوه‌ای می‌پردازد که ممکن است باعث تسکین درد شوند.

دیسک برآمده چیست؟

دیسک برآمده زمانی اتفاق می‌افتد که دیسک‌های اسفنجی بین استخوان‌های ستون فقرات فشرده می‌شوند و بیرون می‌زنند. ستون فقرات، مجموعه‌ای از استخوان‌های به هم پیوسته به نام مهره‌ها، است. این مهره‌ها از ستون فقرات حمایت می‌کنند و کمر را قادر می‌سازند تا خم شود و حرکت کند. بین هر مهره، بافت نرمی قرار دارد که به دیسک ستون فقرات معروف است. دیسک‌ها امکان حرکت بین مهره‌ها را فراهم می‌کنند و از ساییدگی استخوان‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کنند.

آنها همچنین به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند تا از آسیب در حین حرکت جلوگیری کنند. هر دیسک حاوی یک لایه بیرونی سخت با ژل در وسط است. این ژل ممکن است با افزایش سن، انعطاف‌پذیری خود را از دست داده و سفت شود. مقدار ژل همچنین می‌تواند با افزایش سن کاهش یابد، دچار فشردگی شود و به بیرون رانده شود. هنگامی که دیسک برآمده می‌شود، ممکن است با یک عصب تماس پیدا کند و باعث درد شود. اکثر دیسک‌های برآمده، در پایین ستون فقرات کمری ایجاد می‌شوند. گاهی‌اوقات، لایه بیرونی دیسک شکسته و پاره می‌شود و یک مرکز ژل‌مانند از طریق پارگی در دیواره بیرونی دیسک به بیرون رانده می‌شود.

برآمدگی دیسک با فتق دیسک چه تفاوتی دارند؟

همان‌طور که اشاره شد، دیسک‌ها به عنوان بالشتک بین مهره‌های ستون فقرات شما عمل می‌کنند. آنها از یک لایه بیرونی غضروف سخت تشکیل شده‌اند که غضروف نرم‌تری را در مرکز احاطه کرده است. دیسک‌ها با افزایش سن، نشانه‌هایی از ساییدگی و پارگی را نشان می‌دهند. با گذشت زمان، دیسک‌ها کم آب می‌شوند و غضروف آن‌ها سفت می‌شود. این تغییرات می‌تواند باعث شود تا لایه بیرونی دیسک به طور نسبتاً یکنواخت در سراسر محیط آن بیرون بزند. یک دیسک برآمده همیشه کل محیط دیسک را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، اما معمولاً حداقل یک چهارم یا نیمی از محیط دیسک تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

به این صورت که فقط لایه بیرونی غضروف سخت درگیر است. اما فتق دیسک زمانی ایجاد می‌شود که یک شکاف در لایه بیرونی سخت غضروف اجازه می‌دهد تا برخی از غضروف‌های داخلی نرم‌تر، از دیسک بیرون بزنند. دیسک‌های دچار فتق شده را، دیسک‌های پاره شده یا دیسک‌های لغزنده نیز می‌نامند، اگرچه کل دیسک پاره نمی‌شود و نمی‌لغزد. فقط ناحیه کوچک ترک خورده، تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

در مقایسه با دیسک برآمده، فتق دیسک بیشتر باعث ایجاد درد می‌شود، زیرا معمولاً بیشتر بیرون زده و ریشه‌های عصبی را تحریک می‌کند. سوزشی که در اثر این وضعیت ایجاد می‌شود، می‌تواند ناشی از فشردگی عصب باشد یا به طور معمول، فتق باعث التهاب دردناک ریشه عصبی می‌شود.

دیسک برآمده با چه علائمی همراه است؟

اگر دیسک برآمده هنوز به مرحله فتق نرسیده باشد، ممکن است بیمار درد کمی داشته باشد یا اصلاً درد نداشته باشد. دیسک برآمده ممکن است اصلاً دردی نداشته باشد، زیرا به شدت خاصی نرسیده است و این می‌تواند تشخیص علائم برآمدگی دیسک را قبل از شدیدتر شدن شرایط، دشوار کند. معمولاً دیسک‌های برآمده، نقاط فشاری را روی اعصاب مجاور ایجاد می‌کنند که احساسات مختلفی را ایجاد می‌کنند. علائم برآمدگی دیسک بسته به شدت ممکن است از گزگز و بی‌حسی خفیف تا درد متوسط یا شدید متغیر باشد.

در اغلب موارد، زمانی که دیسک برآمده به این مرحله رسیده است، نزدیک یا در حال رسیدن به وضعیت فتق دیسک است. سوزن‌سوزن شدن یا درد در انگشتان، دست‌ها، بازوها، گردن یا شانه‌ها، این‌ها می‌توانند نشان‌دهنده برآمدگی دیسک در ناحیه گردن باشد. در حالی که درد در پاها، ران‌ها، پایین ستون فقرات و باسن، از شایع‌ترین علائم است و می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در ناحیه کمر باشد.

دیگر علائم دیسک برآمده

مشکل در راه رفتن یا احساس نقص در هنگام بلند کردن یا نگه داشتن وسایل، از علائمی است که نیاز به ارزیابی فوری پزشکی دارد، زیرا ممکن است نشانه‌ای از یک وضعیت جدی و تهدید‌کننده زندگی باشند. هنگامی که عصب سیاتیک در چنین وضعیتی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، این احساسات در یک پا یا پای دیگر ولی معمولاً نه هر دو پا، وجود دارد. از علائم دیگر دیسک برآمده، بی‌اختیاری مثانه است که وقتی ایجاد می‌شود که اعصاب کنترل‌کننده مثانه را فشرده می‌کند.

در این صورت فوراً به دنبال کمک فوری پزشکی باشید. درد بالای کمر که به معده یا قفسه سینه سرایت می‌کند، ممکن است نشانه‌ای از برآمدگی دیسک در وسط ستون فقرات باشد. اسپاسم عضلانی نیز ممکن است با هر دیسک برآمده‌ای رخ دهد. در حالی که برخی از بیماران ممکن است سال‌ها بدون علائم مزاحم ادامه دهند، اما برخی دیگر ممکن است عواقب شدیدی را تجربه کنند.

دیسک برآمده در اثر چه عواملی به وجود می آید؟

شایع‌ترین علت این بیماری ممکن است به دلیل روند طبیعی پیری و به دنبال آن تخریب دیسک همراه با سایر عوامل خطر باشد. دیسک‌ها ممکن است با گذشت زمان آسیب‌پذیرتر شوند. افرادی که سبک زندگی کم‌تحرکی دارند یا کسانی که سیگار می‌کشند، احتمال برآمدگی دیسک را در این افراد افزایش می‌دهند. از سوی دیگر وارد شدن فشار مداوم بر روی دیسک در اثر جراحت یا بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند آن‌ها را در طول سال‌ها از بین ببرد.

ضعیف شدن عضلات کمر می‌تواند این روند را تسریع کند و ممکن است حتی منجر به فتق ناگهانی دیسک ضعیف‌شده شود. همچنین وضعیت نامناسب بدن از جمله وضعیت نامناسب بدن در هنگام خواب، نشستن، ایستادن یا ورزش، همگی از عوامل مؤثر در ایجاد دیسک برآمده نقش دارند. ورزشکاران از جمله دوندگانی که از کفش‌هایی استفاده نمی کنند که پشتیبانی ارتوپدی را ارائه می‌دهند نیز، ممکن است دچار برآمدگی دیسک شوند. به طور کلی، فعالیت‌هایی که باعث ایجاد استرس و فشار بر ستون فقرات می‌شود، می‌تواند منجر به ضعیف شدن دیسک‌ها شود.

با چه روش هایی می توان دیسک برآمده را تشخیص داد؟

یک معاینه پزشکی کامل از جمله اشعه ایکس و در برخی موارد، سی تی اسکن یا ام آر آی، برای تشخیص دقیق وضعیت برآمدگی دیسک ضروری است. استفاده از چنین روش‌هایی، تغییرات در شکل و وضعیت دیسک را نشان می‌دهند.

برآمدگی دیسک چگونه درمان می شود؟

بیمار باید ابتدا وضعیت بدن و رفتارهای خود از جمله خوابیدن، نشستن و وضعیت بدن را تغییر دهد تا به کاهش علائم برآمدگی دیسک یا درد ناشی از دیسک آسیب دیده کمک کند. پرداختن به عوامل مؤثر در ایجاد دیسک برآمده، ممکن است به کاهش سرعت بدتر شدن علائم بیماری کمک کند. افرادی که دچار اضافه‌وزن هستند، یک برنامه کاهش وزن در کنار ورزش می‌تواند برای کمک به آنها استفاده شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است فیزیوتراپی را برای تقویت عضلات کمر و بازیابی هرگونه تحرک از دست رفته، توصیه کند.

قبل از فتق دیسک، بسیاری از درمان‌های غیرجراحی در مدیریت برآمدگی دیسک‌ها موفق هستند. گزینه‌های مدیریت درد به شدت درد بستگی دارد، معمولاً ناراحتی خفیف تا متوسط را می‌توان با داروهای ضد التهابی هم بدون نسخه و هم با نسخه تسکین داد. همچنین استفاده از پدهای گرم‌ کننده، کیسه یخ، ماساژ درمانی و ورزش برای کاهش علائم درد توصیه می‌شود. برخی از پزشکان ممکن است نوار یا بریس را برای حمایت از ناحیه آسیب دیده برای مدت طولانی توصیه کنند. در موارد اورژانسی که دیسک باعث عواقب تهدید کننده زندگی می‌شود، جراح می‌تواند جراحی را انجام دهد، اما این اتفاق نادر است.

روش های درمان خانگی برای دیسک برآمده

تسکین درد بدون نسخه ممکن است درد خفیف ناشی از برآمدگی دیسک را کاهش دهد. فیزیوتراپی و تمرینات ممکن است به فرد کمک کند تا عضلات اطراف دیسک را تقویت کرده و تحرک را بهبود بخشد. پزشک یا فیزیوتراپ می‌تواند بسته به موقعیت دیسک برآمده، به تعیین تمرینات ایمن برای فرد کمک کند. آنها ممکن است فعالیت‌های بدنی ملایم مانند یوگا یا پیاده‌روی را پیشنهاد کنند.

انجام تمرینات کششی برای کمر، گردن و پاها ممکن است گزینه دیگری باشد که افراد می‌توانند در خانه برای کاهش درد آن را امتحان کنند. همچنین ممکن است فرد برای کاهش فشار روی مهره‌ها، نیاز به رسیدن یا حفظ وزن متوسط داشته باشد. علاوه بر این، حمایت از ستون فقرات با تجهیزات محافظ ممکن است برآمدگی دیسک را کاهش دهد. به عنوان مثال، یک فرد می‌تواند اطمینان حاصل کند که صندلی میز او حمایت کافی از کمر را ارائه می‌دهد.

تمریناتی که به کاهش علائم دیسک برآمده کمک می کند

برخی از تمرینات ممکن است به تسکین علائم برآمدگی دیسک در پشت کمک کنند، اما افراد باید ابتدا با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنند. چراکه ورزش به روش نادرست ممکن است هر آسیبی را بدتر کند. بنابراین اگر هر ورزش علائم را شدیدتر کند، فرد باید متوقف شود. در زیر نمونه‌هایی از تمرین‌هایی وجود دارد که ممکن است به کاهش علائم ناشی از برآمدگی دیسک در ناحیه کمر کمک کند:

اِسپینال دِکامپرشن (Spinal decompression)

ابتدا یک میله موازی را پیدا کنید که بالاتر از شما قرار گرفته باشد. میله را بگیرید و اجازه دهید بدن به مدت ۳۰ ثانیه آویزان شود. این حرکت را می‌توانید سه بار تکرار کنید.

کشش کبرا

برای انجام این تمرین، به سمت جلو و روی زمین بر روی شکم دراز بکشید، دست‌ها را روی زمین و درست بالاتر از سطح شانه قرار دهید. باسن را روی زمین نگه دارید، اما بالاتنه را بالا بیاورید و آن را با آرنج حمایت کنید. ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارید و به آرامی بالاتنه را به زمین برگردانید. به تدریج تا ۳۰ ثانیه افزایش دهید و ده بار می‌توانید آن را تکرار کنید.

پلانک ساعد

با دراز کشیدن روی یک تشک، رو به پایین در حالی که ساعدها روی تشک قرار دارند، شروع کنید. بدن را به آرامی بالا بیاورید تا زمانی که روی ساعد و انگشتان پا قرار بگیرید. به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید. سپس به آرامی رها کنید. پنج تا ده بار این حرکت را تکرار کنید.

کشش پشت

به پشت دراز بکشید و هر دو زانو را به سمت قفسه سینه بگیرید، به طوری که استخوان خاجی روی زمین باشد. سر را به سمت جلو حرکت دهید تا جایی که در قسمت پایین کمر، کششی ایجاد شود، اما به آن فشار نیاورید. پنج بار تکرار کنید.

به آغوش گرفتن زانو

به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید و پاها را روی زمین بگذارید. یک زانو را با هر دو دست بگیرید و به سمت قفسه سینه بکشید. نگه دارید، به آرامی رها کنید و سپس با پای دیگر تکرار کنید. پنج بار تکرار کنید.

چه زمانی باید یه پزشک مراجعه کرد؟

تمرین جهت حفظ وضعیت بدنی مناسب، ورزش منظم و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، اغلب می‌توانند کمردرد را بدون مراجعه به پزشک بهبود بخشند. با این حال، اگر فردی دارای کمردردی است که به مرور زمان بدتر می‌شود یا با علائم دیگری مانند مشکلات کنترل روده یا مثانه همراه است، باید با یک متخصص مشورت کند. افرادی که به دنبال ضربه یا فعالیت بدنی، کمردرد شدید را تجربه می‌کنند نیز، ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشند.

چگونه می توان از ابتلا به دیسک برآمده جلوگیری کرد؟

جلوگیری از برآمدگی دیسک همیشه امکان پذیر نیست، زیرا ژل دیسک به طور طبیعی و با گذشت زمان تخریب می شود. با این حال، افراد می توانند اقدامات زیر را برای جلوگیری از شدید شدن دیسک برآمده انجام دهند، اقداماتی همچون: