فیزیوتراپی و کاردرمانی

امروزه، انواع درمان های توانبخشی مکمل یعنی فیزیوتراپی و کاردرمانی در زمینه های مختلف، برای تسریع بهبود بیماران به کار می روند. فیزیوتراپی و کاردرمانی به عنوان اصلی ترین مراقبت های توانبخشی محسوب می شوند. این روش های درمانی از چند جهت به افراد کمک می کنند. یا باعث درمان بیماری فرد می شوند، یا از بدتر شدن وضعیت سلامتی شخص پیشگیری می کنند و یا کیفیت زندگی فرد را در مقابل آسیب، جراحی و یا بیماری به وجود آمده بهبود می دهند.

در هر حال، لازم است فیزیوتراپی و کاردرمانی را به عنوان یک درمان مکمل در نظر گرفت که قرار است به پیشرفت درمان های تخصصی تر کمک کنند. اما در اینجا چند سوال مهم وجود دارد. اول اینکه باید دید فیزیوتراپی و کاردرمانی چه تفاوت هایی با هم دارند و کدام یک بهتر است؟ آیا این مراقبت های توانبخشی می توانند جایگزین یکدیگر شوند یا خیر؟ برای انجام بهترین فیزیوتراپی و کاردرمانی باید به چه کسی مراجعه کرد؟

در این مقاله قصد داریم به بررسی درمان های توانبخشی فیزیوتراپی و کاردرمانی پرداخته و درباره تفاوت های کلیدی و شباهت های آن ها مطالبی را ارائه دهیم.

فیزیوتراپیست کیست و چه می کند؟

یکی از راه های درک تفاوت ها و شباهت های فیزیوتراپی و کاردرمانی، آگاهی درباره نقش هر یک از درمانگرها است. در این قسمت وظایف یک فیزیوتراپیست را شرح می دهیم.

فیزیوتراپیست شخصی است که با انجام حرکات ورزشی و اصلاحی، به بهبود یا درمان ناراحتی های اسکلتی – عضلانی بیمار کمک می کند. به طور کلی، یک فیزیوتراپیست با توجه به وضعیت بیمار یکی از اهداف زیر را دنبال می کند:

• بهبود حرکت اندام
• افزایش قدرت و دامنه حرکت
• کاهش دردهای اسکلتی – عضلانی
• پیشگیری از پیشرفت ضعف های حرکتی
• کمک به حفظ تناسب اندام شخص
• بهبود عملکرد کلی شخص بیمار

چه زمانی به انجام فیزیوتراپی نیاز داریم؟

به منظور تشخیص صحیح هدف فیزیوتراپی و کاردرمانی، در این قسمت خواهیم دید که انجام فیزیوتراپی برای چه مواردی مفید است.

فیزیوتراپی معمولا در مواردی لازم است که فرد در اثر یک آسیب یا جراحی، دچار مشکلات حرکتی شود. حتی گاهی ممکن است فرد بتواند اندام آسیب دیده را حرکت دهد، اما دامنه حرکتی لازم را نداشته باشد. در چنین شرایطی، انجام حرکات اصلاحی و تمرین های تخصصی توسط یک فیزیوتراپیست آگاه و مجرب می تواند به درمان او کمک نماید.

برخی از شرایطی که انجام فیزیوتراپی را اجتناب ناپذیر می کند عبارت اند از:

• بهبود وضعیت حرکتی پس از آسیب ایجاد شده
• بهبود وضعیت حرکتی بعد از انجام جراحی
• کاهش و یا از بین بردن دردهای اسکلتی – عضلانی
• درمان اختلالاتی نظیر بی اختیاری ادرار
• بهبود و یا کنترل بیماری های مفصلی مزمن نظیر آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت و اسپوندیلیت آنکیلوزان
• کنترل مشکلات مرتبط با عصب نظیر بیماری پارکینسون، دوران نقاهت سکته مغزی و مولتیپل اسکلروزیس
• درمان اختلالاتی نظیر سندرم تونل کارپ و انگشت ماشه ای
• کنترل بیماری هایی نظیر فیبروز کیستیک، انسداد مزمن ریه و دیگر بیماری های ریوی
• کمک به بهبود وضعیت بیمار در حین بیماری های قلبی و عروقی و یا پس از حمله قلبی
• کمک به بهبود بیماران سرطانی

برنامه درمانی فیزیوتراپی چگونه تنظیم می شود؟

فیزیوتراپیست بر اساس نیاز جسمانی و روانی هر شخص، برنامه درمانی مشخصی را تنظیم می کند. در واقع، فیزیوتراپیست قبل از هر چیز باید سابقه پزشکی بیمار را مطالعه کرده و از نیازهای وی مطلع شود. در یک برنامه درمانی فیزیوتراپی، معمولا از انواع حرکات و تکنیک ها استفاده می شود. برخی از مهم ترین تکنیک های درمانی فیزیوتراپی عبارت اند از:

• تمرینات هدفمند
• انجام حرکات کششی
• درمان دستی (Manual Therapy)
• استفاده از کمپرس سرد و گرم
• ماساژ
• اولتراسوند
• تحریک الکتریکی

هدف از انجام کاردرمانی چیست؟

فردی که تمام یا بخشی از توانایی های حرکتی خود را از دست داده است، برای انجام فعالیت های روزمره خود نیاز به کمک دارد. در چنین شرایطی، لازم است از کاردرمانی استفاده شود. البته انجام همزمان فیزیوتراپی و کاردرمانی هم مساله دور از ذهنی نیست.

در واقع، یک کاردرمانگر به بیمار کمک می کند تا انجام کارهای روزمره خود را با روش های جدید آموزش ببیند. این یعنی ضمن انجام فعالیت های روزانه، استقلال شخص و حس بهره وری او نیز حفظ خواهد شد. از سوی دیگر، کاردرمانی به شخص آسیب دیده کمک می کند تا در موقعیت های مختلف از خود محافظت نماید.

انجام کاردرمانی در چه مواردی توصیه می شود؟

فیزیوتراپی و کاردرمانی در موقعیت های مختلفی به کار می روند. اما در برخی موارد انجام کاردرمانی از سوی پزشک متخصص توصیه می شود. برخی از مهم ترین موقعیت هایی که انجام کاردرمانی را الزامی می کند، عبارت اند از:

• کنترل و کاهش احساس درد
• نقاهت پس از جراحی و بهبودی سریع تر
• بهبود شرایط رشدی در کودکان
• ابتلا به بیماری های مرتبط با عصب نظیر فلج مغزی، مولتیپل اسکلروزیس و یا بهبودی پس از سکته مغزی
• مدیریت و بهبود بیماری های مفصلی نظیر استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید
• درمان ناهنجاری هایی نظیر انگشت شست ماشه ای و سندرم تونل کارپ
• بهبود وضعیت بیمار در مورد اختلالاتی نظیر اوتیسم
• کنترل شرایط در مورد اختلالات یادگیری و ناتوانی های ذهنی
• بهبود وضعیت بیماران روحی مبتلا به اضطراب و افسردگی
• پیشگیری از پیشرفت سریع بیماری هایی نظیر آلزایمر و یا زوال عقل

فرایند توانبخشی کاردرمانی شامل چه مواردی می شود؟

همه مراقبت های فیزیوتراپی و کاردرمانی باید بر اساس برنامه ای مشخص دنبال شوند. در مورد کاردرمانی هم مانند آنچه برای فیزیوتراپی توضیح داده شد، لازم است مراقب بهداشتی تمام سوابق پزشکی بیمار و بیماری وی را به طور کامل بررسی کند. برخی از اقداماتی که در طول توانبخشی از طریق کاردرمانی انجام می گیرد عبارت اند از:

• کمک به بیمار و آموزش لباس پوشیدن، غذا خوردن و حمام کردن
• بهینه سازی کردن محل زندگی، محل کار و یا محل تحصیل برای تردد راحت تر و انجام ساده تر کارهای روزانه
• آموزش بیمار برای استفاده راحت تر از تجهیزاتی مانند واکر و ویلچر
• آموزش و تمرین نوشتن و کارهای مهارتی مانند بستن دکمه های پیراهن
• آموزش نحوه صحیح وارد شدن به وان، نشستن بر روی صندلی و یا خوابیدن بر روی تخت
• انجام حرکات و تمرین هایی که به بهبود انعطاف بدن و کاهش درد کمک می کند
• انجام فعالیت هایی که فرد را برای بازگشت به کار آماده می سازد
• ارائه راهکارهای تخصصی برای کنترل استرس
• آموزش به اعضای خانواده و نزدیکان بیمار در مورد نحوه حمایت از او و در عین حال، احترام به استقلال شخص

فیزیوتراپی و کاردرمانی چه تفاوت های کلیدی با یکدیگر دارند؟

درمان فیزیوتراپی (PT) یک درمان مکمل در بسیاری از موارد به حساب می آید. معمولا افرادی که دچار آسیب دیدگی ها جدی، مشکلات حرکتی و اختلالات عملکردی هستند، به یک فیزیوتراپیست مراجعه می کنند. یک فیزیوتراپیست ماهر به بیمار کمک می کند تا با انجام بهترین حرکات اصلاحی، اختلالات حرکتی خود را درمان کند. حرکات اصلاحی می تواند شامل حرکات کششی، هوازی و یا سایر تمرینات بدنی باشد. در این بین ممکن است فرد ناچار به استفاده از برخی تجهیزات مانند بریس نیز بشود.

به عنوان یک مثال، فردی را در نظر بگیرید که جراحی تعویض مفصل زانو را نزد یک جراح متخصص انجام داده است. طبیعی است که در ابتدای کار برای حرکت و راه رفتن با آن، کمی احساس ناراحتی داشته باشد. در چنین شرایطی، درمان فیزیوتراپی باعث کاهش درد و بهبود حرکت شخص خواهد شد. هدف اصلی فیزیوتراپیست در این گونه موارد افزایش دامنه حرکتی و تقویت عضلات زانو است.

در مقابل، کاردرمانی (OT) به یک فرد آسیب دیده کمک می کند تا کارهای روزمره خود را بهتر انجام دهد. این کارها می تواند شامل همه فعالیت های بیمار از غذا خوردن تا بستن دکمه پیراهن باشد. به طور کلی، مراقبت توانبخشی کاردرمانی به فرد کمک می کند تا محیط خانه، محل کار و یا تحصیل را به گونه ای بهینه سازی کند که بتواند فعالیت های خود را با راحتی بیشتری انجام دهد.

سکته مغزی

تصور کنید که فردی در اثر سکته مغزی، بخشی از توانایی های حرکتی خود را از دست داده باشد. این شخص نیاز دارد تا مهارت های روزانه نظیر غذا خوردن، لباس پوشیدن، نوشتن و مانند آن ها را دوباره آموزش ببیند. این گونه آموزش ها به کمک کاردرمانی انجام می گیرد. همچنین، برای استفاده از سرویس بهداشتی و حمام ممکن است تغییراتی مانند نصب میله یا دستگیره لازم باشد.

به این ترتیب، به نظر می رسد که فیزیوتراپی و کاردرمانی نمی توانند جایگزین یکدیگر باشند. بلکه بهتر است در صورت نیاز به صورت موازی به کار روند تا شرایط بیمار سریع تر بهبود پیدا کند.

فیزیوتراپی و کاردرمانی چه شباهت هایی با یکدیگر دارند؟

علی رغم تفاوت هایی که فیزیوتراپی و کاردرمانی با یکدیگر دارند، شباهت هایی را نیز می توان به آن ها نسبت داد. برای مثال، هدف هر دو نوع درمان توانبخشی، بهبود کیفیت زندگی افراد است. ممکن است فرد دچار اختلالی شود که پزشک متخصص انجام فیزیوتراپی و کاردرمانی را به طور همزمان تجویز نماید. در چنین شرایطی یک فیزیوتراپیست و کاردرمانگر باید با توجه به وضعیت بیمار، مراقبت های توانبخشی مفید را اجرا نمایند.

البته گاهی ممکن است برخی مراقبت های فیزیوتراپی و کاردرمانی همپوشانی داشته باشند. برای مثال، کاردرمانگر در حین مراقبت های کاردرمانی به بیمار کمک کند تا تعدادی حرکت کششی یا اصلاحی را نیز انجام دهد. یا حتی گاهی یک فیزیوتراپیست به بیمار خود حرکاتی را آموزش می دهد تا شخص بتواند فعالیت های روزمره خود مانند وارد و خارج شدن از وان حمام را بهتر انجام دهد.

در هر حال، فیزیوتراپی و کاردرمانی می توانند به صورت جداگانه یا همزمان انجام گیرند. این مساله کاملا به وضعیت بیمار و سلامت جسمانی او بستگی دارد.

کدام یک از درمان های فیزیوتراپی و کاردرمانی را انتخاب کنیم؟

بر اساس آنچه توضیح داده شد، فیزیوتراپی و کاردرمانی هر کدام اهداف خاصی را دنبال می کنند؛ البته نمی توان همپوشانی آن ها را در برخی مواقع، نادیده گرفت. در هر حال، با وجود تفاوت ها و شباهت های این روش های توانبخشی، حال این سوال مطرح می شود که کدام یک از درمان های فیزیوتراپی و کاردرمانی بهتر است؟

توجه به شرایط بیمار در انتخاب درمان های فیزیوتراپی و کاردرمانی اثر بسزایی دارد. برای مثال، اگر در فعالیت های حرکتی خود محدودیت یا احساس درد دارید، باید به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید و از یک درمانگر کمک بگیرید.

برای انجام فیزیوتراپی و کاردرمانی به کجا باید مراجعه کرد؟

معمولا توانبخشی با انواع فرایند های مراقبتی فیزیوتراپی و کاردرمانی، نیاز به مکانی باز و برخی تجهیزات دارد. بنابراین، برای انجام هر یک از درمان های فیزیوتراپی و کاردرمانی باید به دنبال یک کلینیک یا مرکز تخصصی مطمئن و مجهز باشید.

گاهی مراکز تخصصی فیزیوتراپی و کاردرمانی به عنوان بخشی از یک کلینیک، بیمارستان یا مطب سرپایی فعالیت می کنند.مکان هایی مانند خانه سالمندان نیز به دلیل شرایط خاص افراد در آن، بخش هایی را برای فیزیوتراپی و کاردرمانی اختصاص داده اند.

مراجعه به مراکز تخصصی فیزیوتراپی مجهز مانند کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، می تواند تا حد زیادی بر نتیجه درمان اثرگذار باشد. بنابراین، یافتن بهترین کلینیک فیزیوتراپی و کاردرمانی، اصلی ترین مساله در شروع درمان های توانبخشی محسوب می شود.

به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیکها و بخش های درمانی :

کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان    باشگاه بدنسازی ایرانیان    کلینیک لاغری و زیبایی ایرانیان    استخر آب درمانی ایرانیان    فروشگاه اینترنتی محصولات طبی و پزشکی  

فیزیوتراپی ایرانیان ، طی سال ها فعالیت همیشه در تلاش است تا خدمات زیر را ارائه نماید.

الکتروتراپی ، تکارتراپی ، مگنت تراپی ، فیزیوتراپی ورزشی ، لیزرتراپی ( لیزر پرتوان ) ، اولتراسوند US ،  فیزیوتراپی کمر ، فیزیوتراپی زانو ، فیزیوتراپی دست ، فیزیوتراپی گردن ، فیزیوتراپی سکته مغزی ، فیزیوتراپی پارکینسون ، فیزیوتراپی پا ، فیزیوتراپی درد پاشنه پا ، فیزیوتراپی خارپاشنه ،  فیزیوتراپی ACL ، فیزیوتراپی کف لگن ، فیزیوتراپی بارداری ، فیزیوتراپی کودکان ، ماساژ درمانی ، باشگاه ورزشی ، آب درمانی و …