آرتروز زانو

ابتلا به آرتروز زانو؛ علائم، تشخیص، پیشگیری و درمان

مقدمه

زانوها از مهم ترین مفاصل در حفظ تعادل بدن و راه رفتن هستند که باید به سلامت آن ها اهمیت داده شود. یکی از شایع ترین بیماری هایی که منجر به ناراحتی فرد

در ناحیه زانو می گردد،آرتروز زانو است. آرتروز مفصل زانو بر اساس الگوی زندگی اشخاص می تواند در هر سنی بروز کند؛ ا

ما شیوع این ناراحتی مفصلی عمدتا در سنین بالا است.

ابتلا به آرتروز زانو ممکن است ژنتیکی باشد و یا از هر عامل دیگری نظیر عفونت، اضافه وزن و یا آسیب های ناشی از عامل خارجی نشات بگیرد.

در این مقاله قصد داریم به شرح دلایل، علائم و روش های درمان ابتلا به آرتروز زانو بپردازیم.

آرتروز زانو به چه حالتی می گویند؟

در داخل مفصل زانو، لایه ای غضروف وجود دارد که مانع از ساییدگی سر استخوان های پا با یکدیگر می شود. در زیر ناحیه غضروفی هم لایه ای محافظ تحت عنوان مینیسک

دیده می شود که راستای استخوان های پا را به شکل صحیحی حفظ می کند. در واقع، وجود این محافظ از اصطکاک و فشردگی استخوان های دو طرف مفصل جلوگیری کرده

و استحکام غضروف در ضربه گیری را حفظ می نماید.

اگر این لایه محافظ از بین برود و یا سلامت آن به خطر افتد، تخریب غضروف و ساییدگی مفاصل را در پی خواهد داشت. در نتیجه، فرد به نوعی التهاب دچار می گردد

که اصطلاحا آرتروز یا آرتریت نامیده می شود. آرتروز در هر مفصلی از بدن می تواند به وجود آید که عمده موارد در زانو بوده است. درد، تورم، کاهش توانایی های حرکتی فرد،

سفتی و تشکیل خارهای استخوانی در مفصل زانو، از جمله عوارض ابتلا به آرتروز زانو محسوب می شوند.

ابتلا به آرتروز زانو در چه افرادی شایع است؟

عمده افرادی که ابتلا به آرتروز زانو را تجربه می کنند، بالای ۴۵ سال سن دارند. با این حال، اشخاص در سنین پایین تر هم می توانند به این ناهنجاری مبتلا شوند.

لازم به ذکر است که آرتروز زانو در زنان بیش از مردان دیده می شود.

دلایل ابتلا به آرتروز زانو چیست؟

بر اساس توضیحات داده شده، عمده ترین دلیل ابتلا به آرتروز زانو، افزایش سن افراد است. به طوری که به راحتی می توان ادعا کرد که در همه افراد سالخورده و بالای ۶۰ سال،

سطوحی حتی ناچیز از آرتروز زانو یافت می شود. اما مساله مهم این است که سن تنها عامل ابتلا به آرتروز نیست و برخی فاکتورهای دیگر هم می توانند احتمال ابتلا به آن را تشدید نمایند.

در ادامه، اصلی ترین دلایل بروز آرتروز را معرفی می کنیم.

داشتن اضافه وزن

وزن اضافی می تواند فشار بر مفاصل را زیاد کند. با توجه به اینکه زانوها، بیشتر در معرض تحمل وزن قرار می گیرند، به ناچار فشار بیشتری را هم تحمل می کنند.

لازم است بدانید که به ازای هر ۱ کیلوگرم اضافه وزن، فشار وارد بر زانوها ۳ تا ۴ برابر افزایش پیدا می کند.

وجود عوامل ژنتیکی

جهش های ژنتیکی می تواند عامل ابتلا به آرتر

وز زانو باشند. این جهش های ژنتیکی در اثر وراثت به نسل های بعدی انتقال پیدا کرده و بنابراین عامل ابتلای افراد به آرتروز زانو خواهد بود.

البته آرتروز زانو می تواند در اثر اختلالاتی که در ساختار استخوانی فرد وجود دارد نیز ایجاد گردد که این مساله هم تا حد زیادی به ژنتیک مربوط می شود.

زن یا مرد بودن

تحقیقات نشان می دهد که ابتلای زنان به آرتروز زانو بیشتر از مردان است. این مساله در زنان ۵۵ سال به بالا محسوس تر است.

فشار بیش از حد بر زانو

افراد بنا بر شغلی که دارند ممکن است بر روی زانوهای خود فشارهای زیادی وارد آورند. به طور کلی، اگر زانو در اثر حرکاتی چون زانو زدن،

چمباتمه زدن و بلند کردن بارهای خیلی سنگین، مرتبا تحت فشار قرار گیرد، ابتلا به آرتروز زانو دور از انتظار نخواهد بود.

انجام برخی ورزش های خاص

ورزش هایی که با دویدن و جنب و جوش زیاد همراه باشند، می توانند احتمال ابتلا به آرتروز زانو را تشدید نمایند. به همین دلیل، فوتبالیست ها، تنیس بازان و دوندگان بیشتر

در معرض ابتلا به آرتروز هستند. البته نباید این نکته را فراموش کرد که تقویت عضلات اطراف زانو خود می تواند تا مدت ها ابتلا به آرتروز را به تعویق اندازد. در واقع،

یکی از اصلی ترین عواملی که منجر به ابتلا به آرتروز می شود، ضعیف بودن ماهیچه های اطراف زانو است.

بیماری های زمینه ای

دومین نوع رایج آرتریت، آرتریت روماتوئید است که می تواند عامل ایجاد آرتروز زانو باشد. همچنین، ترشح بیش از حد هورمون های رشد،

اضافه وزن و اختلالات متابولیسمی از جمله بیماری هایی هستند که زمینه ساز ایجاد آرتروز زانو خواهند بود.

ابتلا به آرتروز زانو چه علائمی دارد؟

تشخیص آرتروز حتما باید بر اساس نظر متخصص انجام شود. با این حال، برخی علائم اولیه می تواند بروز آرتروز را نشان دهد که بهتر است به آن رسیدگی گردد.

اصلی ترین علائم ابتلا به آرتروز زانو عبارت اند از:

• درد شدید؛ مخصوصا اگر در زمان استراحت قطع شود و با انجام فعالیت های روزمره بیشتر خود را نشان دهد.
• احساس تورم در اطراف مفصل زانو و پشت آن
• احساس گرما در ناحیه مفصل زانو
• سفت شدن مفصل زانو بعد از نشستن های طولانی مدت یا در هنگام صبح
• سخت باز و بسته شدن زانو مخصوصا در هنگام نشستن، بالا و پایین رفتن از پله، نشستن و برخاستن روی صندلی
• صدا دادن زانو

ابتلا به آرتروز زانو چگونه تشخیص داده می شود؟

برای اینکه از بروز آرتروز زانو مطمئن شوید باید حتما به یک متخصص ارتوپد معتبر مراجعه کنید. او با معاینات اولیه و همچنین با استفاد از ابزار کمکی نظیر عکس های اشعه ایکس،

می تواند به دقت شرایط را بررسی کرده و وجود یا عدم وجود آرتروز را تشخیص دهد.

سوابق پزشکی خانوادگی در مورد ابتلا به آرتروز، زمان شروع و شدت درد زانو، فعالیت هایی که ممکن است درد زانوها را تشدید کند و مواردی از این نوع برای پزشک متخصص

مهم هستند. چون پرسیدن سوالاتی از این قبیل به پزشک کمک می کند تا متوجه شود که آیا آرتروز باعث زانو درد شما شده یا درد آن منشا دیگری دارد.

انجام برخی آزمایش ها نیز در تشخیص دقیق تر به پزشک متخصص کمک می کند که آن ها را در زیر نام می بریم.

تصویربرداری با اشعه ایکس

برای بررسی وضعیت استخوان ها، غضروف، مفصل زانو و وجود خارهای استخوانی بیمار باید از ناحیه زانو تصویر اشعه ایکس تهیه نمود.

اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

این نوع تصویربرداری گونه ای ابزار تشخیصی تکمیلی است که بهتر و دقیق تر از عکس برداری اشعه ایکس، به پزشک کمک می کند.

در واقع گاهی تصویر اشعه ایکس، دلیل بروز درد زانو را به خوبی نشان نمی دهد و یا بر اساس تصویر آن، احتمال آسیب دیدن بقیه

بافت های مفصلی هم وجود دارد. در این صورت پزشک با استفاده از MRI جزییات بیشتری را بررسی خواهد کرد.

انجام آزمایش خون

اگر از تصویربرداری های انجام شده عامل درد مشخص نشد و یا مورد مشکوکی دیده شود، ممکن است پزشک انجام آزمایش های تخصصی خون را تجویز کند.

این کار کمک می کند تا اختلالات سیستم ایمنی منجر به آرتروز و یا وجود بیماری هایی نظیر آرتریت روماتوئید تشخیص داده شود.

چه راه های درمانی برای رفع آرتروز زانو وجود دارد؟

با بروز آرتروز زانو و تشخیص زودهنگام، می توان از تشدید آن جلوگیری کرد و یا با روش های درمانی درد را کاهش و قدرت تحرک آن را افزایش داد.

درمان آرتروز زانو با استفاده از روش های درمانی ترکیبی انجام می شود که شامل گزینه های زیر خواهد بود.

کم کردن وزن

از آن جا که اضافه وزن اصلی ترین عامل بروز آرتروز زانو محسوب می شود، بنابراین، کاهش وزن تا حد زیادی در بهبود آرتروز اثر خواهد داشت.

انجام حرکات ورزشی مناسب

انجام حرکات ورزشی کششی که عضلات اطراف زانو را قدرت می بخشند، به بهبود دردهای ناشی از آرتروز کمک می کند. در اصل،

حرکات اصلاحی تحرک و انعطاف پذیری زانو را افزایش خواهند داد.

مصرف داروهای ضدالتهابی و مسکن

داروهایی که التهاب های زانو را رفع می کنند و یا تا حدی درد را کاهش می دهند، توسط پزشک تجویز می شوند. استامینوفن، ایبوبروفن یا ناپروکسن سدیم داروهایی هستند

که معمولا در این موارد استفاده می شوند. اما به هیچ عنوان این داروها را نباید بدون نسخه پزشک مصرف کرد تا ناچار به تحمل عوارض گوارشی و کلیوی آن نباشید.

تزریق هیالورونیک اسید و کرتیکواستروئیدها به زانو

ضد التهاب های قوی مانند استروئیدها به کاهش درد و بهبود آرتروز کمک می کنند. هیالورونیک اسید نوعی مایع روان کننده است که معمولا در مفاصل وجود دارد.

انجام برخی درمان های جایگزین

استفاده از کرم های موضعی، انجام طب سوزنی، مصرف مکمل هایی مانند گلوکوزامین و کنرویتین به عنوان درمان های جانبی آرتروز زانو محسوب می شوند.

البته تمامی این موارد باید تحت نظر پزشک معالج انجام شود.

به کار بردن وسایل اصلاحی مانند بریس

انواع مختلف بریس برای کاهش فشار موجود بر روی زانو به کار می روند. مثلا نوعی بریس می تواند به طور کامل زانو را محافظت کند و حرکات آن را کنترل نماید که

بریس های “پشتیبانی کننده” نامیده می شوند.

استفاده از سلول های بنیادی

در این روش ابتدا سلول های بنیادی غضروفی را در محیط آزمایشگاهی تکثیر و رشد می دهند و نتیجه نهایی را به مفصل زانو پیوند خواهند زد.

این روش درمان آرتروز زانو، یکی از پیشرفته ترین روش ها است که در سال های اخیر مورد استفاده قرار گرفته و به امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی

با تکنولوژی بالا نیاز دارد.

انجام فیزیوتراپی و کاردرمانی برای درمان آرتروز زانو

امروزه فیزیوتراپی یکی از روش های درمانی بدون دارو برای رفع مشکلات جسمی و بهبود توانایی های حرکتی محسوب می شود.

مراجعه به یک مرکز تخصصی فیزیوتراپی و انجام جلسات کاردرمانی تحت نظارت یک فیزیوتراپیست معتبر و باتجربه باعث می شود تا شرایط آرتروز زانوی شما به مرور بهبود پیدا کند.

انجام حرکات اصلاحی و استفاده از ابزار درمانی مخصوص طبق برنامه ای منظم، به ماهیچه ها قدرت داده و انعطاف آن ها را بیشتر می کند.

تکرار حرکات فیزیوتراپی در منزل می تواند بهبود سریع تر آرتروز را در پی داشته باشد.

حرکات درمانی که توسط فیزیوتراپیست به شما آموزش داده می شود به نرم شدن و افزایش دامنه حرکتی زانوها کمک شایانی خواهد کرد.

همچنین، با انجام حرکات اصلاحی صحیح، جریان خون در نواحی مربوط به زانو افزایش یافته و تغذیه سلول های این قسمت را تضمین خواهد کرد.

ماساژ درمانی هم یکی دیگر از روش های درمانی فیزیوتراپی به حساب می آید. در صورتی که ماساژ نواحی مرتبط با زانو با دقت و مهارت انجام شود،

جریان خون در این ناحیه افزایش خواهد یافت و التهاب تا حد زیادی از بین می رود.

انجام عمل جراحی زانو برای درمان آرتروز زانو

جراحی زانو برای درمان آرتروز، آخرین راهی است که به بیمار پیشنهاد می شود. استفاده از روش های جراحی تنها در صورتی امکانپذیر است

که روش های درمانی دیگر تاثیری بر بهبود آرتروز نداشته باشند.

تعویض مفصل زانو یکی از روش های جراحی برای درمان آرتروز زانو است که در موارد خیلی حاد انجام می گیرد. امروزه، از ابزار لیزر هم در جراحی مفصل زانو استفاده می شود.

لیزر کمک می کند تا شل شدگی های غضروف به صورت دقیق تر، سفت و محکم گردد. همچنین، از بروز خونریزی بعد از جراحی نیز جلوگیری به عمل می آورد.

درمان آرتروز زانو در بهترین فیزیوتراپی در اصفهان توسط مهدی صدیقی انجام میشود.