سردرد بعد از خواب
چرا با سردرد از خواب بیدار می شویم؟
مواردی از اختلالات خواب یا مشکلات سلامتی و نیز بعضی عادات شخصی می‌توانند باعث سردرد صبحگاهی شوند. آپنه خواب، میگرن و کم خوابی علل شایع این نوع سردردها هستند. با این حال، دندان قروچه، مصرف الکل و برخی داروها نیز می‌توانند باعث بیدار شدن ما با سردرد شوند.
انواع سردردهای صبح زود چیست؟
سردرد می تواند باعث درد مبهم، تیز یا ضربان دار شود. ممکن است سردرد را به طور مختصر، یک ساعت یا کمتر، یا برای یک دوره طولانی تا چند روز تجربه کنید.
انجمن بین المللی سردرد حدود ۱۵۰ نوع سردرد را طبقه بندی کرده است. مواردی که اغلب در اوایل صبح رخ می دهند عبارتند از:
- میگرن
- سردرد خوشه ای
- سردرد هیپنیکی
- سردرد تنشی
- همی کرانی حمله ای
علت سردردهای صبحگاهی چیست؟
با انتقال از خواب به بیداری، بخش‌هایی از مغز ما نیز شروع به بیدار شدن می‌کنند و نسبت به تغییرات وضعیت بدن، لمس و صدا حساس‌تر شده و واکنش بیشتری نشان می‌دهند. در این دوره از حساسیت شدید، ممکن است بیشتر مستعد درد باشیم.
هیپوتالاموس قسمتی در مغز است که ریتم طبیعی شبانه روزی و چرخه خواب را تنظیم و دریافت احساسات و درد را تعدیل می‌کند. اختلال در عملکرد هیپوتالاموس در طول خواب بر توانایی ما برای تحمل درد تأثیر می‌گذارد. در نتیجه، در حالی که ممکن است هنگام خواب دردی نداشته باشیم، ممکن است آن را در صبح احساس کنیم.
هرچند که معمولاً اختلالات خواب باعث سردرد صبحگاهی می‌شوند، اما دلایل متعددی برای بیدار شدن با سردرد وجود دارد:
آپنه خواب
افراد مبتلا به آپنه خواب در طول خواب دچار اختلال یا توقف تنفس می‌شوند. این اختلال بین ۲ تا ۹ درصد از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سردرد صبحگاهی یکی از علائم شایع آپنه خواب است. در حالی که علت دقیق سردردهای ناشی از آپنه خواب نامشخص است، اغلب خروپف بلند، یکی دیگر از علائم رایج آپنه خواب، را عامل ایجاد سردرد صبحگاهی می‌دانند. با مراجعه به پزشک برای تشخیص و رفع آپنه خواب، ممکن است سردرد صبحگاهی نیز کاهش یافته یا از بین برود.
خروپف
همه افرادی که خروپف می‌کنند آپنه خواب ندارند. با این حال، خروپف به تنهایی ممکن است علت بسیاری از سردردهای صبحگاهی باشد. مطالعات نشان داده است که درصد قابل توجهی از افرادی که معمولا خروپف دارند، به طور مکرر با سردرد از خواب بیدار می‌شوند. داشتن سابقه میگرن، بی‌خوابی یا اختلالات روانی احتمال سردرد صبحگاهی را در این افراد افزایش می‌دهد.
کم‌خوابی و بی‌خوابی
از آنجایی که کم‌خوابی یکی از دلایل رایج سردردهای صبحگاهی است، احتمال تجربه سردردهای صبحگاهی در افراد مبتلا به بی‌خوابی زیاد است. افراد مبتلا به اختلال بی‌خوابی در به خواب رفتن یا ماندن در خواب دچار مشکل هستند؛ در نتیجه، اغلب خواب کافی ندارند و ممکن است در طول روز احساس بیقراری یا کسالت داشته باشند.
اختلالات ریتم شبانه روزی
افراد مبتلا به اختلالات ریتم شبانه روزی بیشتر از سایرین دچار سردرد صبحگاهی می‌شوند. اختلال ریتم شبانه روزی زمانی رخ می‌دهد که بدن با ریتم استاندارد خواب و بیداری در یک چرخه ۲۴ ساعته هماهنگ نباشد. به دلیل این ناهماهنگی، ممکن است خواب کافی نداشته باشیم و در نتیجه دچار سردرد در هنگام بیدار شدن از خواب شویم.
زیاد خوابیدن
پرخوابی یا خواب زیاد نیز می‌تواند بر سردرد صبحگاهی تأثیر بگذارد. هم خواب با کیفیت پایین و هم خواب طولانی‌تر با سردردهای شدیدتری در هنگام بیدار شدن همراه هستند. بسته بودن طولانی چشم‌ها می‌تواند باعث سردرد ناشی از خواب بیش از حد شود.
میگرن
میگرن، یا سردردهای متوسط تا شدید مکرر، اغلب در صبح رخ می‌دهند. میگرن شیوع بیشتری در بین زنان و افراد مبتلا به اختلالات خواب دارد. در واقع مبتلایان به میگرن بیشتر با مشکل خواب ناکافی دست و پنجه نرم می‌کنند و همین موضوع می‌تواند باعث شروع میگرن شود. بروز سردردهای جدید در افراد مسن باید از نظر بدخیمی‌ها و سایر بیماری‌های جدی دیگر مورد بررسی قرار گیرد.
دندان قروچه
دندان قروچه یا فشردن دندان‌ها در هنگام خواب، می‌تواند فرد را با سردرد از خواب بیدار کند. این حرکت شدید منجر به سایش دندان، درد عضلانی و آسیب لثه نیز می‌شود. علل دندان قروچه در خواب عبارتند از: داشتن فرم نامنظم فک، استرس و اضطراب، اختلال خواب، مصرف الکل و قهوه.
دندانپزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا دندان قروچه در خواب داریم یا خیر. درمان این اختلال اغلب شامل استفاده از محافظ دهان در شب است. همچنین ممکن است پزشک داروهایی را برای مدیریت درد تجویز و روش‌هایی را برای مدیریت استرس و اضطراب توصیه کند.
فشار و تنش
وضعیت بدن ما در زمان خواب می‌تواند منجر به فشار و تنش شده و به طور بالقوه باعث کاهش کیفیت خواب و در نتیجه سردرد شود. انتخاب یک بالش مناسب یا اصلاح وضعیت بدن در زمان خواب می‌تواند به کاهش این تنش کمک کند.
مصرف الکل
نوشیدن الکل به ویژه در مقادیر زیاد در شب با سردرد صبحگاهی ارتباط زیادی دارد. با این حال، حتی در مقادیر کمتر، الکل بر خواب تأثیر می‌گذارد و به دلایل مختلف می‌تواند منجر به سردرد صبحگاهی شود:
- الکل باعث می‌شود سریعتر از حد معمول به خواب برویم، اما خواب را مختل می‌کند و باعث می‌شود اغلب زودتر از خواب بیدار شویم.
- الکل باعث افزایش ادرار و از دست دادن مایعات و در نتیجه کم‌آبی بدن می‌شود. یکی از عوارض جانبی شایع کم‌آبی بدن سردرد است.
- الکل می‌تواند محرکی برای میگرن نیز باشد.
مصرف بعضی داروها یا مکمل‌ها
سردرد یکی از عوارض جانبی مصرف برخی از داروهای بدون نیاز به نسخه و همچنین داروهای تجویزی است. گاهی مصرف دارو برای کنترل سردرد می‌تواند باعث بروز سردردهای مزمن شود. از طرف دیگر، قطع ناگهانی دارو نیز می‌تواند باعث سردرد صبحگاهی شود.
داروهایی که می‌توانند باعث سردرد شوند عبارتند از:
- مواد مخدر افیونی
- تریپتان‌ها (داروهایی که برای کنترل سردردهای میگرنی کاربرد دارند)
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
- آسپرین
- استامینوفن
- بعضی از داروهای ضداضطراب
درمان سردردهای صبحگاهی بعد از بیدار شدن
هنگامی که پزشک علت دردهای صبحگاهی سر را مشخص کرد، می‌تواند برای ایجاد یک برنامه درمانی با فرد همکاری کند. سردردهای نادر صبح زود ممکن است نتیجه شرایط منحصر به فردی باشد که باعث ایجاد کیفیت پایین خواب برای مدت زمان محدود می‌شود. اگر چنین است، باید عادات خواب سالم را تمرین کنید. این عادات شامل موارد زیر می‌شود:
- خواب کافی (حدود هفت یا هشت ساعت برای بزرگسالان)
- خوابیدن و بیدار شدن در زمان‌های ثابت
- خوابیدن در محیطی مناسب برای خواب
- کاهش زمان تماشای صفحه‌های دیجیتالی قبل از خواب
اگر سردردها ناشی از یک بیماری زمینه‌ای است، درمان این وضعیت باید درمان سردرد صبحگاهی را در پی داشته باشد. اگر علت دارو است، با پزشک مشورت کنید تا داروی دیگری پیدا کنید. هرگز بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را متوقف نکنید. اگر میگرن یا سایر دردهای مزمن سر را تجربه کنید، ممکن است بیشتر مستعد دردهای صبحگاهی باشید. همچنین اگر دچار اختلال خواب یا بیماری دیگری هستید، امکان دارد چنین دردهایی را بیشتر تجربه کنید.
درمان سردرد صبحگاهی با تغییر در سبک زندگی
علاوه بر رفع و درمان محرک سردرد، می‌توانیم با رعایت نکات زیر بهداشت خواب خود را بهبود ببخشیم:
انجام حرکات کششی
اگر با چنین دردهایی در ناحیه سر و گردن از خواب بیدار می‌شوید، ممکن است به دلیل موقعیت خواب باشد.ما همیشه باید موقعیت خواب خود را ارزیابی کنیم، از جمله موقعیت گردن و بالشت‌هایی که برای خواب استفاده می‌شوند، زیرا این عوامل می‌توانند باعث اسپاسم گردن شوند که منجر به سردرد صبحگاهی می‌شود. از بالشت‌های بسیار نرم یا بسیار محکم برای جلوگیری از کشیدگی یا خم شدن سر خودداری کنید. از یک بالشت نسبتا سفت استفاده کنید که گردن را در حالت خنثی نگه می‌دارد.
کمپرس سرد و گرم
مبتلایان به سردردهای تنشی یا انقباض عضلانی ممکن است کمپرس گرم را ترجیح دهند. البته این موضوع بستگی به فرد مبتلا دارد. هنگام استفاده از کمپرس گرم یا دوش آب گرم احتیاط کنید که بیش از حد داغ نباشند. دوش یا کمپرس بیش از حد گرم گاهی اوقات با ایجاد اسپاسم عضلانی می‌تواند اثر معکوس به وجود بیاورد و در موارد شدید باعث سوختگی شود. همچنین با پد گرمکن روی زمین نخوابید. برای استفاده از کمپرس سرد، یخ را به صورت متناوب و به مدت ۱۵ دقیقه روی قسمت دارای درد قرار دهید و ۱۵ دقیقه آن را بردارید. بسته‌های سرد را باید روی پیشانی و شقیقه‌ها و بسته‌های گرم را روی گردن و قسمت پشتی سر بمالید. این روش برای درمان سردرد صبحگاهی که بر اثر انقباض عظلات رخ می‌دهد، مناسب است.
استفاده از بیوفیدبک
برای درمان سردرد صبحگاهی بعد از یک شب که بی‌قرار بودید و ساعات زیادی را با غلت زدن روی تختخواب گذراندید، امکان دارد صبح با درد در ناحیه سر بیدار شوید. اگر مشکلات و ناراحتی‌ها ذهن شما را پر کرده، بدن شما متشنج می‌شود و نتیجه آن کشیدگی عضلات و سردرد است. ممکن است کنترل چندانی بر مشکلی که باعث ناراحتی شما می‌شود نداشته باشید، اما می‌توانید با حفظ آرامش بدن خود را تا آنجا که ممکن است کنترل کنید و نحوه کنار آمدن با شرایط را به آن آموزش دهید. یکی از راه‌ها برای درمان سردرد صبحگاهی در چنین حالتی بیوفیدبک است. تکنیکی که از مغز برای کنترل بدن استفاده می‌کند. بیوفیدبک آرامش‌بخش است و مانند تصویربرداری بصری هدایت شده می‌ماند. این تکنیک می‌تواند با آرامش ماهیچه‌ها و افزایش جریان خون و اکسیژن در مغز به کاهش سردرد در هنگام صبح کمک کند.
خوردن و آشامیدن
خوابیدن برای مدت هفت تا هشت ساعت خوب است، اما گرسنه به رختخواب رفتن، باعث می‌شود قند خون پایین بیاید و درد در ناحیه سر ایجاد شود. دیابتی‌ها گاهی اوقات با سردرد افت قند خون بیدار می‌شوند، اما حتی اگر دیابتی نیستید و با معده خالی به رختخواب بروید، ممکن است این اتفاق بیفتد. اگر روز قبل هیدراته نشده‌اید نیز همین امر صادق است. صبحانه بخورید و با نوشیدن میزان کافی آب هیدراته شوید و به تدریج در طول روز مقدار بیشتری به آن اضافه کنید. اگر آب بیش از حد مصرف کنید بدن نمی‌تواند از آن به درستی استفاده کند و در صورت کم بودن هم بدن دچار کم آبی می‌شود. برای رفع سریع کم آبی، یک اسموتی هیدراته کننده برای خوردن در وعده صبحانه در نظر بگیرید.
قدم زدن و آزاد کردن ذهن
وقتی صبح به خاطر استرس و تنش‌های روز گذشته سردرد دارید، بند کفش‌های خود را ببندید و برای پیاده‌روی بیرون بروید. ورزش باعث می‌شود مغز اندورفین‌های ضد درد ترشح کند و به شما کمک کند از درد خارج شوید. حتی بهتر است دوست خود را همراه ببرید تا با شما قدم بزند و راه برود و درباره چیزهایی که شما را بهتر می‌کند صحبت کنید. شما با استفاده از این راه نه تنها احساس بهتری خواهید داشت، بلکه ممکن است راه‌حلی برای مشکل خود پیدا کنید. این نکات را در نظر داشته باشید تا هنگام پیاده‌روی، برنامه پیاده‌روی خود را سالم‌تر کنید تا این کار به درمان سردرد صبحگاهی تبدیل شود.
انجام مدیتیشن
مدیتیشن نه تنها استرس را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند درمان سردرد صبحگاهی هم باشد. محققان حتی دریافتند که اثرات مدیتیشن می‌تواند با درمان دارویی قیاس شود. شواهد اولیه نشان می‌دهد که درد ناحیه سر ممکن است نتیجه وجود یا عدم رهایی از استرس باشد و مدیتیشن این قابلیت را دارد که انعطاف‌پذیری در برابر استرس را افزایش دهد. برای شروع با نشستن یا دراز کشیدن در یک موقعیت راحت، چشمان خود را ببندید و بر تنفس خود تمرکز کنید. سپس در همان حال بمانید و اجازه دهید هرگونه افکار منفی از ذهن شما خارج شود. هر چه بیشتر تمرین کنید، بهتر می‌توانید ذهن خود را آرام کنید.
کافئین در صبح
سردردها می‌تواند ناشی از عدم مصرف کافئین برای کسانی باشد که به نوشیدن قهوه یا چای روزانه عادت دارند. سناریوی معمولی یک بیمار این است که در روزهای هفته در محل کار قهوه می‌نوشد و فراموش می‌کند آخر هفته یک فنجان قهوه صبح خود را بنوشد و تا ساعت ۱۱ صبح دچار درد می‌شود. اگر سناریوی شما این است، یک فنجان قهوه یا نوشیدنی معمولی حاوی کافئین بنوشید و درمان سردرد صبحگاهی خود را به راحتی انجام دهید. البته بهتر است قهوه خود را با صبحانه میل کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
سردردهای صبحگاهی ممکن است با برخی تغییرات ساده در سبک زندگی از بین بروند، اما در غیر این صورت، بهتر است فرد با پزشک مشورت کند. این امر به ویژه در صورتی مهم است که بیش از ۵۰ سال سن داشته باشند، کودک باشند یا سابقه بیماری های جدی مانند سرطان داشته باشند.
در صورت بروز هر یک از موارد زیر فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید:
- سردرد شدید همراه با سفتی گردن، تب، حالت تهوع یا استفراغ
- سردرد پس از آسیب سر، حتی اگر بلافاصله پس از آسیب شروع نشود
- سردرد همراه با گیجی، ضعف، دوبینی یا از دست دادن هوشیاری
- تغییرات ناگهانی در الگوی یا شدت سردرد
- سردرد همراه با بی حسی، ضعف، ناتوانی در بالا بردن بازوها یا افتادگی صورت
- سردرد همراه با تشنج یا تنگی نفس
کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان در اصفهان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل :
کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان
کلینیک تشخیص و درمان درد
مرکز ماساژ اصفهان
باشگاه ورزشی و بدنسازی ایرانیان
استخر
ورزش در آب
آب درمانی
کلینیک لاغری و کاهش سایز ایرانیان
کلینیک زیبایی
تمام تلاش خود را برای بهبود و رفاه حال شما عزیزان به کار گرفته است.
این مجموعه تحت مدیریت آقای علیرضا صدیقی و فیزیوتراپیست آقای مهدی صدیقی اداره می گردد.
برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه ویدیو فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.
