نشانه های اسپوندیلولیستزیس و درمان آن

اسپوندیلولیستزیس، وضعیتی است که در آن یک مهره در ستون فقرات کمری (پایین) از وضعیت طبیعی خود خارج می شود و نسبت به مهره زیرین آن به جلو یا گاهی اوقات به عقب می لغزد. این می تواند نتیجه آسیب، استرس کمر مرتبط با ورزش و یا تغییرات مرتبط با افزایش سن در ستون فقرات باشد. بسته به وسعت حرکت مهره درگیر، علائم می تواند از خفیف تا شدید ناشی از فشار روی عصب نخاعی متغیر باشد. اسپوندیلولیستزیس معمولاً با اشعه ایکس تشخیص داده می شود. در موارد خفیف این بیماری، ممکن است با اقدامات غیر تهاجمی تسکین یابد. در حالی که موارد شدیدتر آن ممکن است نیاز به یک روش جراحی داشته باشد.

اسپوندیلولیستزیس چیست؟

اسپوندیلولیستزیس زمانی اتفاق می‌افتد که یک مهره نسبت به مهره مجاور، معمولاً در ستون فقرات کمری، به سمت جلو بلغزد. علائم همراه با اسپوندیلولیستزیس شامل درد در ناحیه کمر، ران و یا ساق پا، اسپاسم عضلانی، ضعف و یا سفت شدن عضلات همسترینگ است. برخی از افراد بدون علامت هستند، از این رو وقتی متوجه این عارضه می شوند که این اختلال در عکسبرداری با اشعه ایکس دیده می شود. در موارد پیشرفته، بیمار ممکن است با شکم بیرون زده به سمت عقب حرکت کند، نیم تنه کوتاه شده و با راه رفتن و دست و پا زدن ظاهر شود.

اسپوندیلولیستزیس می تواند مادرزادی باشد (در بدو تولد وجود داشته باشد) یا در دوران کودکی یا در اواخر زندگی ایجاد شود. این اختلال ممکن است ناشی از فشارهای فیزیکی به ستون فقرات ناشی از حمل وسایل سنگین، وزنه برداری، فوتبال، ژیمناستیک، ضربه و ساییدگی عمومی باشد. از آنجایی که اجزای مهره‌ای تخریب می‌شوند، یکپارچگی ستون فقرات به خطر می‌افتد. نوع دیگری از اسپوندیلولیستزیس، اسپوندیلولیستزی دژنراتیو است که معمولاً بعد از ۵۰ سالگی رخ می دهد. این ممکن است باعث باریک شدن کانال نخاعی (تنگی نخاع) شود. این وضعیت اغلب با جراحی درمان می شود.

انواع اسپوندیلولیستزیس

مهره ها، استخوان های جعبه ای شکلی هستند که روی هم قرار گرفته اند و ستون فقرات را تشکیل می دهند. هر مهره باید به طور مرتب روی مهره های بالا و پایین چیده شود. ستون فقرات وقتی از پهلو به آن نگاه می شود، دارای انحنای S شکل طبیعی است، اما هر مهره باید به خوبی در بالای مهره زیر قرار گیرد. اسپوندیلولیستزیس، مهره ها از موقعیت طبیعی خود جابه جا می شوند. در نتیجه، این وضعیت اغلب به عنوان لغزش مهره شناخته می شود.بیشتر موارد، این یک وضعیت پیشرونده آهسته است که انواع مختلفی دارد، از جمله:

اسپوندیلولیستزیس ایستمی

این ناشی از اسپوندیلولیزیس است، وضعیتی که منجر به شکستگی‌های استرسی کوچک در مهره‌ها می‌شود. در برخی موارد، شکستگی، استخوان را به حدی ضعیف می کند که از جای خود خارج می شود.

اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو

اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو مربوط به تغییرات ستون فقرات است که با افزایش سن ایجاد می شود. به عنوان مثال، دیسک ها می توانند شروع به خشک شدن و شکننده شدن کنند. همانطور که این اتفاق می افتد، آنها کوچک می شوند و ممکن است حتی دچار برآمدگی شوند. آرتریت ستون فقرات، یکی دیگر از بیماری های مرتبط با افزایش سن است. اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو می تواند باعث تنگی نخاع شود که در آن استخوان ها باریک می شوند و به نخاع فشار وارد می کنند.

اسپوندیلولیستزیس مادرزادی

ناشی از تشکیل غیرطبیعی استخوان است که از بدو تولد وجود دارد و مهره‌ها را در برابر لیز خوردن آسیب‌پذیر می‌کند.

اشکال کمتر رایج بیماری اسپوندیلولیستزیس عبارتند از:

• اسپوندیلولیستزیس تروماتیک. در این نوع از اسپوندیلولیستزیس، شکستگی ستون فقرات یا لغزش مهره به دلیل آسیب رخ می دهد.
• اسپوندیلولیستزیس پاتولوژیک. این حالت اسپوندیلولیستزیس به دلیل بیماری دیگری مانند پوکی استخوان، تومور یا عفونت رخ می دهد.
• اسپوندیلولیستزی پس از جراحی. زمانی اتفاق می افتد که جراحی ستون فقرات منجر به لغزش مهره ها شود.

علائمی که در بیماری اسپوندیلولیستزیس دیده می شود

بسیاری از افراد مبتلا به اسپوندیلولیستزیس، علائم واضحی ندارند. گاهی اوقات تا زمانی که برای یک آسیب یا بیماری نامربوط، عکسبرداری با اشعه ایکس گرفته نشود، این بیماری کشف نمی شود. شایع‌ترین علامت آن، کمردرد است که می‌تواند به باسن و پشت ران‌ها سرایت کند. علائم ممکن است در طول فعالیت بدتر شوند و در هنگام استراحت فروکش کنند. به طور خاص، ممکن است متوجه شوید که علائم زمانی که به جلو خم می‌شوید یا می‌نشینید، ناپدید می‌شوند. این در حالی است که با ایستادن یا راه رفتن، بدتر می‌شوند. این به این دلیل است که نشستن و یا خم شدن، فضایی را که اعصاب نخاعی در آن قرار دارند، باز می کند و فشار را کاهش می دهد. سایر علائم این بیماری عبارتند از:

• اسپاسم عضلانی
• همسترینگ سفت (ماهیچه های پشت ران)
• مشکل در راه رفتن یا ایستادن برای مدت طولانی
• تغییرات در راه رفتن
• لغزش های شدید یا با درجه بالا که ممکن است منجر به فشار روی ریشه عصبی نخاعی مجاور شود و باعث گزگز، بی حسی یا ضعف در یک یا هر دو پا شود.

دلایلی که منجر به وجود آمدن اسپوندیلولیستزیس می شود

کودکانی که در ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک، فوتبال و غواصی شرکت می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به اسپوندیلولیستزیس ایستمی هستند. این ورزش‌ها به اکستنشن مکرر ستون فقرات نیاز دارند که می‌تواند باعث شکستگی فشاری بین مفصلی در مهره L5 شود. مگر اینکه تمرینات هایپراکستنشن متوقف شوند تا استخوان زمان لازم برای التیام پیدا کند. در غیر این صورت، بافت اسکار می تواند تشکیل شود و از ترمیم صحیح استخوان ها جلوگیری کند. این می تواند منجر به اسپوندیلولیز یا شکستگی استرسی بین مفصلی شود، وضعیتی که معمولاً منجر به اسپوندیلولیستزیس می شود.

ممکن است با اسپوندیلولیز یا اسپوندیلولیستزیس به دنیا بیایید، اما هر دو بیماری می توانند از آسیب، بیماری یا تومور نیز ایجاد شوند. اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو، شایع‌ترین نوع اسپوندیلولیستزیس است که بزرگسالان بالای ۴۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سن بالا، جنسیت مونث، شاخص توده بدنی بالا مانند اضافه وزن یا چاقی و شرایطی که می‌تواند بر ستون فقرات تأثیر بگذارد، مانند بیماری دیسک دژنراتیو و استئوآرتریت، عواملی هستند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

بیماری اسپوندیلولیستزیس چگونه تشخیص داده می شود؟

پرشک ابتدا با شما و یا فرزندتان در مورد علائم، سابقه پزشکی، سلامت عمومی و هرگونه شرکت در ورزش یا فعالیت های بدنی صحبت می کند. سپس، ستون فقرات را بررسی می‌کنند و به دنبال مناطق حساس یا اسپاسم عضلانی می‌گردند و ارزیابی می‌کنند که آیا مشکلاتی در راه رفتن یا وضعیت بدنی وجود دارد یا خیر. در مرحله بعد، پزشک شما ممکن است مطالعات تصویربرداری انجام دهد، از جمله:

• اشعه ایکس. این اشعه به تمایز بین اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستزیس کمک می کند. برای تعیین درجه بین I و V، بر اساس شدت لغزش، از یک اشعه ایکس گرفته شده از پهلو نیز استفاده می شود.
• سی تی اسکن. این اسکن ها جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس ارائه می دهند و به پزشک کمک می کنند تا مناسب ترین درمان را تجویز کنند.
• ام آر آی (MRI). بر روی بافت‌های نرم بدن تمرکز می‌کند و می‌تواند آسیب به دیسک‌های بین مهره‌ای بین مهره‌ها یا فشردگی ریشه‌های عصبی نخاعی را نشان دهد.

درمان اسپوندیلولیستزیس

اسپوندیلولیستزیس با توجه به درجه آن درمان می شود. به عنوان مثال، برای درجه I و II، درمان های محافظه کارانه اغلب کافی است، از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، فیزیوتراپی، تمرینات خانگی، تمرینات کششی و استفاده از بریس مورد تاکید قرار می گیرند. در طول درمان، ممکن است عکس‌برداری دوره‌ای با اشعه ایکس برای تعیین اینکه آیا مهره در حال تغییر موقعیت است یا خیر انجام شود. برای اسپونیدیلولیستزیس درجات بالا یا در اثر بدتر شدن علائم، ممکن است جراحی فیوژن ستون فقرات توصیه شود. در طی این روش، مهره‌های آسیب‌دیده به یکدیگر جوش داده می‌شوند تا به یک استخوان منفرد و جامد تبدیل شوند.

در طول این عمل، جراح مهره‌های ستون فقرات کمری را دوباره تنظیم می‌کند. سپس تکه‌های کوچک استخوان که پیوند استخوان نامیده می‌شود، در فضای بین مهره‌ها قرار داده می‌شوند تا با هم ترکیب شوند. با گذشت زمان، استخوان‌ها با هم رشد می‌کنند، مانند زمانی که استخوان شکسته بهبود می‌یابد. پیچ‌ها و میله‌های فلزی ممکن است برای تثبیت بیشتر ستون فقرات و بهبود شانس همجوشی موفق نصب شوند. در برخی موارد، بیماران مبتلا به لغزش شدید نیز تحت فشار ریشه های عصبی نخاعی قرار می گیرند. در این صورت، روشی به نام رفع فشار ستون فقرات می تواند به باز شدن کانال نخاعی و کاهش فشار روی اعصاب کمک کند.

آیا این جراحی با عوارضی همراه است؟

جراحی ستون فقرات برای اسپوندیلولیستزیس همچنین خطر عوارض بالقوه جدی را به همراه دارد. این عوارض شامل:

• عفونت در محل عمل
• ایجاد لخته خون در یکی از وریدهای پای شما (ترومبوز ورید عمقی یا DVT)
• آسیب به اعصاب نخاعی یا نخاع که منجر به تشدید علائم، بی حسی یا ضعف در پاها یا در موارد نادر، فلج یا از دست دادن کنترل روده یا مثانه می شود.

به دلیل احتمال بروز عوارض، مطمئن شوید که قبل از تصمیم گیری برای انجام عمل جراحی، با پزشک یا جراح خود به طور مفصل در مورد این عمل صحبت کرده اید.

ورزش هایی برای تسکین درد ناشی از اسپوندیلولیستزیس

پس از یک ارزیابی کامل، فیزیوتراپ شما می‌تواند یک برنامه تمرینی شخصی‌سازی شده در منزل برای کمک به کاهش درد ناشی از اسپوندیلولیستزیس به شما ارائه دهد. این برنامه اغلب شامل تمرینات فلکشن کمر، تمرینات تثبیت کننده مرکزی و تمرینات یا کشش برای عضلات پشت، همسترینگ و باسن است. ورزش های کم تاثیر مانند دوچرخه سواری یا شنا نیز برای تقویت بهبودی و کاهش درد توصیه می شود. برخی از این ورزش‌ هایی که به تسکین علائم این بیماری کمک می کند، شامل:

بالا پایین بردن لگن

تمرینات شیب لگن با تثبیت ستون فقرات در حالت خمیده به کاهش درد کمک می کند. کج شدن لگن بسته به درد و ترجیح بیمار در موقعیت های مختلف انجام می شود. برای انجام این تمرین:

• رو به بالا دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید و پاها را صاف روی زمین قرار دهید.
• با صاف کردن کمر خود روی زمین شروع کنید، عضلات شکم خود را با بالا و پایین بردن آن، درگیر کنید و این موقعیت را برای چند ثانیه حفظ کنید.
• قبل از استراحت ۱۵ ثانیه نگه دارید.
• این حرکت را می توانید ۱۰ بار تکرار کنید.

کرانچ

عضلات ضعیف شکم اغلب باعث بی ثباتی و ایجاد درد در افراد مبتلا به اسپوندیلولیستزیس می شود. می توانید با یک تمرین کرانچ، عضلات شکم خود را تقویت کنید. در این حرکت:

• به آرامی حرکت کنید و قبل از شروع هر حرکتی با درگیر کردن ماهیچه های اصلی خود روی فرم مناسب تمرکز کنید. حتی حرکات کوچک نیز تفاوت بزرگی ایجاد می کند.
• بدن خود را برای انجام این تمرینات مجبور به حرکت در دامنه کامل حرکت نکنید، زیرا ممکن است باعث افزایش درد و کاهش سرعت بهبودی شما شود.
• با دراز کشیدن روی زمین در حالی که زانوهای خود را خم کرده اید، پاها را صاف روی زمین قرار دهید و دست ها را روی سینه جمع کنید. در صورت لزوم، می توانید سر خود را با انگشتان خود در پشت گوش نگه دارید، اما در حین انجام این حرکت، سر خود را نکشید.
• به آرامی سر و شانه های خود را از زمین بلند کنید تا جایی که انقباض در شکم احساس شود.
• به مدت سه ثانیه در این حالت بمانید و سپس به حالت شروع و به سمت پایین بیایید.
• می توانید ۱۰ بار این حرکت را تکرار کنید.

کشش همسترینگ

برای مبتلایان به اسپوندیلولیستزیس، بی ثباتی ستون فقرات اغلب باعث تنش در همسترینگ، عضلات بزرگی که از پشت ران ها می گذرد، می شود. عضلات همسترینگ سفت می توانند قسمت تحتانی کمر را بکشند و باعث افزایش درد یا ناراحتی شوند. به منظور انجام کشش همسترینگ:

• روی زمین بنشینید و پاهای خود را مستقیماً در مقابل خود دراز کنید، انگشتان پا به سمت سقف باشد.
• به آرامی به جلو خم شوید و به انگشتان پا برسید. اگر نمی توانید پاهای خود را لمس کنید نگران نباشید. فقط تا زمانی که کشش را در پشت پاهای خود احساس کنید به آن دست بزنید.
• ۳۰ ثانیه نگه دارید و سه بار تکرار کنید و سعی کنید هر بار کمی جلوتر بروید.

پس از درمان، چگونه می توان از بازگشت اسپوندیلولیستزیس جلوگیری کرد؟

پزشک شما ممکن است ورزش هایی را برای تقویت عضلات پشت و شکم به خصوص برای کودکان توصیه کند. اطمینان حاصل کنید که چکاپ های منظم را انجام دهید تا پزشک شما بتواند هر گونه مشکلی را در مراحل اولیه تشخیص دهد. اگر بیماری درجه بالاتر باشد، احتمال بازگشت اسپوندیلولیستزیس یا عود آن بیشتر است. برای افرادی که دچار لغزش جزئی هستند، این وضعیت ممکن است هرگز عود نکند.

کلام پایانی

با درمان‌های غیرجراحی و جراحی موجود، اگر همچنان گرفتار اسپوندیلولیستزیس هستید که باعث تشدید علائم می‌شود، این به این معنا نیست که باید با درد زندگی کنید. در بیشتر موارد، امکان از سرگیری فعالیت ها، از جمله ورزش، پس از درمان بیماری وجود دارد. اگر علائم پس از درمان دوباره ظاهر شد، به پزشک خود اطلاع دهید تا مشخص کند که چه راهکارهایی برای تسکین آنها و بازگرداندن کیفیت زندگی شما لازم است.

ف فیزیوتراپی ایرانیان کاهش درد و کمک به عملکرد، حرکت و زندگی بهتر است.

کلینیک فوق تخصصی سلامتی، درمانی و فیزیوتراپی ایرانیان ،  بهترین فیزیوتراپی در اصفهان

به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیکها و بخش های درمانی :

کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان    باشگاه بدنسازی ایرانیان    کلینیک لاغری و زیبایی ایرانیان    استخر آب درمانی ایرانیان    فروشگاه اینترنتی محصولات طبی و پزشکی  

فیزیوتراپی ایرانیان ، طی سال ها فعالیت همیشه در تلاش است تا خدمات زیر را ارائه نماید.

الکتروتراپی ، تکارتراپی ، مگنت تراپی ، فیزیوتراپی ورزشی ، لیزرتراپی ( لیزر پرتوان ) ، اولتراسوند US ،  فیزیوتراپی کمر ، فیزیوتراپی زانو ، فیزیوتراپی دست ، فیزیوتراپی گردن ، فیزیوتراپی سکته مغزی ، فیزیوتراپی پارکینسون ، فیزیوتراپی پا ، فیزیوتراپی درد پاشنه پا ، فیزیوتراپی خارپاشنه ،  فیزیوتراپی ACL ، فیزیوتراپی کف لگن ، فیزیوتراپی بارداری ، فیزیوتراپی کودکان ، ماساژ درمانی ، باشگاه ورزشی ، آب درمانی و … بخشی از خدماتی است که در کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان ارائه می گردد