تورم پا در دوران بارداری

هنگامی که باردار هستید، بدن شما منبسط می‌شود تا کودک در حال رشد شما را در خود جای دهد. با این حال، احتمالاً پیش‌بینی نمی‌کردید که پاهایتان همراه با دور کمرتان متورم شود. تورم پا که گاهی به آن اِدِم نیز گفته می‌شود، تقریباً هشت مورد از هر ۱۰ بارداری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. معمولاً به دلیل افزایش مایعات در گردش خون در بدن ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به تورم دست‌ها، بازوها، پاها یا حتی صورت خود در سه ماهه دوم یا سوم خود احساس می‌کنند، اگرچه تورم پاها می‌تواند در هر زمانی اتفاق بیفتد.

تورم در بارداری کاملاً طبیعی و قابل انتظار است. در دوران بارداری، بدن شما تقریبا ۵۰ درصد حجم خون و سایر مایعات بدن را بیشتر تولید می‌کند که این به رشد و تکامل کودک کمک می‌کند. اگرچه تورم پاها ممکن است ناراحت‌کننده باشد، اما معمولاً برای شما و کودکتان مضر نیست. در این مقاله در مورد اینکه چه چیزی باعث آن می‌شود، چگونه می‌توانید تسکین پیدا کنید و چگونه متوجه شوید که تورم پا جای نگرانی دارد، آشنا می‌شوید.

چه چیزی باعث تورم پا در دوران بارداری می شود؟

دلایل متعددی وجود دارد که چرا پاها و بدن شما ممکن است در دوران بارداری ورم کند. اولین مورد به دلیل یک تغییر فیزیولوژیکی طبیعی است که هنگام حمل نوزاد رخ می دهد. با پیشرفت بارداری، حجم خون شما به طور پیوسته افزایش می یابد و به نوعی این خون، کمی آبکی‌تر می‌شود. وقتی خون آبکی است، سخت تر است که قسمت آب آن به طور کامل در داخل رگ ها بماند. مقداری از آن می تواند به بافت های اطراف نشت کند و باعث تورم شود. تورم می تواند در هر زمانی از بارداری از جمله پس از زایمان شروع شود که این بیشتر در سه ماهه سوم رخ می دهد. بین ۲۸ تا ۴۲ هفته، حجم خون شما تقریبا دو برابر قبل از بارداری است.

سه ماهه اول

اگر به تازگی باردار هستید و متوجه شده‌اید که کفش‌های شما دیگر اندازه نیستند، ممکن است پاهای متورم اصلا مقصر نباشند. رلاکسین، هورمون تولید مثلی است که مسئول شل شدن لگن در آماده‌سازی برای زایمان است و می‌تواند سایز پای یک فرد باردار را افزایش دهد. رلاکسین به رباط‌ها، تاندون‌ها و مفاصل اجازه می‌دهد تا شل و کشیده شوند تا امکان تولد فراهم شود.

اگرچه این هورمون مختص لگن نیست، بنابراین روی پاهای شما نیز تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث صاف و بلند شدن پاهای شما شود. سطوح رلاکسین در اوایل بارداری در بالاترین حد خود قرار دارد، به همین دلیل است که ممکن است در سه ماهه اول بارداری خود در پوشیدن کفش‌های خود دچار مشکل شوید. با این حال، تورم ناگهانی در یک پا یا ساق پا می‌تواند باعث نگرانی شود.

لخته‌های خونی که در عمق بدن ظاهر می‌شوند، ترومبوز ورید عمقی (DVT) نامیده می‌شوند. اگر درمان نشود، می‌تواند کشنده باشد. علائم DVT شامل تورم دردناک، قرمزی و گرمی در لمس در ناحیه آسیب‌دیده است. مطالعات نشان می‌دهند که بارداری خطر ابتلا به DVT را تا پنج برابر افزایش می‌دهد، بنابراین اگر از هر یک از این علائم رنج می‌برید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

سه ماهه دوم

با ورود به سه ماهه دوم بارداری در ۱۳ هفته، ممکن است متوجه شوید که پاهای شما برای اولین بار شروع به ورم کردن می‌کنند. حتی ممکن است وقتی کفش‌هایتان را در شب در می‌آورید، سفت‌تر از صبح‌ به نظر برسند. این به این دلیل است که در طول روز مایعات به سمت پایین‌ترین قسمت بدن شما جمع می‌شود، به خصوص اگر برای مدت طولانی روی پاهای خود بوده‌اید. درد، سنگینی و سوزن سوزن شدن از علائم شایع هستند. ایستادن طولانی‌مدت و روی پا ماندن برای مدت طولانی نیز تورم را بدتر می‌کند. این افزایش مایعات در بافت‌ها و مفاصل شما به منظور نرم کردن بدن و آمادگی برای زایمان است.

سه ماهه سوم

در هفته ۲۸ ام، وارد سه ماهه سوم می‌شوید. اگر از زمان بارداری تا به این وقت، پاهای شما هرگز ورم نکرده‌اند، سه ماهه سوم، رایج‌ترین زمان ظاهر شدن آن است. چنانچه در طول بارداری آن را تجربه کرده‌اید، ممکن است متوجه شوید که تورم افزایش می‌یابد. در طول سه ماهه سوم، رحم در حال رشد، فشار بیشتری بر اندام‌های تحتانی وارد می‌کند که باعث می‌شود تورم در پاها و مچ پاها بیشتر شود.

علاوه بر افزایش مایعات که اکنون ۵۰ درصد بیشتر از قبل از باردار شدن شما وجود دارد، وزن رحم شما فشار بیشتری بر سیستم قلبی-عروقی شما وارد می‌کند. از سوی دیگر، کودک شما در حال فشار دادن ورید بزرگی به نام ورید تحتانی است. این فشار می‌تواند گردش خون را کندتر کند و حرکت مایع را از پاها و بازگشت به قلب دشوارتر کند. زمانی که باردار هستید و به پشت دراز می‌کشید، افزایش وزن نوزاد ممکن است این سیاهرگ را فشرده کند و اجازه تخلیه مناسب خون از اندام‌های تحتانی را ندهد.

به همین دلیل است که نمی‌خواهید در سه ماهه آخر بارداری خود به پشت بخوابید. چند هفته آخر بارداری می‌تواند چالش برانگیزترین دوران بارداری باشد. اما خبر خوب این است که آن مایع اضافی را در روزهای بعد از زایمان از دست می دهید. از سوی دیگر ممکن است که شما آن را از طریق افزایش ادرار و تعریق شبانه از دست بدهید.

زمانی که تورم پا می تواند باعث نگرانی شود

ورم پاها معمولاً به دلیل تغییرات طبیعی در بارداری است، اما می‌تواند نشانه پره اکلامپسی یا به ندرت مشکلات قلبی مهم باشد. پره اکلامپسی یا فشار خون بالا در بارداری معمولاً با پروتئین در ادرار همراه است که نشان‌دهنده آسیب کلیه یا کبد است. این وضعیت معمولاً بعد از هفته ۲۰ ام بارداری رخ می‌دهد و می‌تواند برای شما و جنینتان بسیار مضر باشد. با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، تقریباً یک نفر از هر ۲۵ باردار به این بیماری مبتلا می‌شود.

اگر فردی شروع ناگهانی تورم در پاهای خود یا در جای دیگری از بدن خود داشت که میزان تورم طبیعی او در پایان روز نیست، باید با پزشک خود تماس بگیرد تا در مورد علائم صحبت کند و تصمیم بگیرد که آیا لازم است یا خیر. اگرچه نادر است اما پره اکلامپسی ممکن است پس از زایمان رخ دهد. بنابراین تورمی که ممکن است بعد از زایمان تجربه کنید را نادیده نگیرید. حتما آن را با پزشک خود مطرح کنید.

اگر فقط یک پا متورم شده باشد، می‌تواند نشانه‌ای از DVT در آن پا باشد. معمولاً، در این مورد، آن یک پا نیز کمی دچار حساسیت و گاهی‌اوقات قرمزی در ساق پا می‌شود. بنابراین اگر نگران هستید تا در مورد علائم بیشتر صحبت کنید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

پاهای متورم یک بخش بسیار طبیعی از بارداری است. با این حال، پاهای متورم گاهی‌اوقات می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشد. یکی از این مشکلات، پره اکلامپسی نام دارد. این وضعیتی است که می‌تواند در دوران بارداری ایجاد شود و باعث افزایش خطرناک فشار خون شود. اگر متوجه این علائم شدید با پزشک خود تماس بگیرید:

• تورم ناگهانی دست ها، پاها، صورت یا اطراف چشم
• تورمی که به طور چشمگیری بدتر می‌شود.
• سرگیجه یا تاری دید
• یک سردرد شدید
• گیجی
• مشکل در تنفس

اگر متوجه تورم فقط در یک پا شدید که با درد، قرمزی یا گرما همراه است، ممکن است به این معنی باشد که شما دچار ترومبوز ورید عمقی یا DVT هستید. DVT یک لخته خون است که معمولاً در پای شما قرار دارد. در صورت مشاهده این علائم مهم است که با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا احتمال لخته شدن خون در زنان باردار بیشتر از افراد عادی است. اگر مطمئن نیستید که تورم شما طبیعی است یا هر گونه نگرانی دارید، همیشه بهتر است با پزشک تماس بگیرید.

آیا درد زیر شکم نشانه بارداری است؟

درمان های خانگی برای درمان تورم پا در دوران بارداری

اگرچه پاهای متورم ممکن است دردناک باشند یا نباشند، اما مطمئناً می‌توانند ناراحت‌کننده یا آزاردهنده باشند. خوشبختانه، چندین راه ساده برای کاهش این گونه علائم در دوران بارداری وجود دارد که عبارت است از:

ورزش منظم

ورزش سبک ولی منظم، مانند پیاده‌روی یا شنا، گردش خون را افزایش می‌دهد که می‌تواند به کاهش تورم پاها کمک کند. علاوه بر این، می‌توانید به پشت دراز بکشید، به طوری که باسنتان به دیوار باشد و پاهایتان صاف روی دیوار باشد. می‌توانید این تمرین را برای چند دقیقه انجام دهید. این به تخلیه مقداری مایع از اندام تحتانی کمک می‌کند. در موارد شدیدتر تورم پا، می‌توانید از یک فیزیوتراپ که در زمینه تمرینات مخصوص دوران بارداری تخصص دارد، مراجعه کنید. او به شما کمک می‌کند تا بدون آسیب به جنین تمرینات را به طور اصولی انجام دهید.

کاهش مصرف سدیم

یکی از راه‌های کاهش تورم در دوران بارداری، محدود کردن مصرف سدیم یا نمک است. نمک باعث می‌شود تا بدن آب اضافی را نگه دارد. سعی کنید از غذاهای کنسرو شده یا فرآوری شده پرهیز کنید، زیرا این مواد غذایی سرشار از سدیم هستند. همچنین سعی کنید نمک اضافی موجود در سفره را روی غذایتان نریزید. استفاده از گیاهان مرزه مانند رزماری، آویشن و پونه کوهی یک راه آسان برای اضافه کردن طعم به دستورالعمل‌های غذا بدون استفاده از نمک است. البته قبل از مصرف این گونه ترکیبات گیاهی با پزشک خود مشورت کنید.

افزایش مصرف پتاسیم

دریافت نکردن پتاسیم کافی نیز می‌تواند تورم را بدتر کند، زیرا پتاسیم به بدن کمک می‌کند تا میزان مایعاتی را که در خود نگه می‌دارد، متعادل کند. ویتامین دوران بارداری شما باید به اندازه کافی پتاسیم برای شما داشته باشد، اما خوردن منابع خوب پتاسیم در رژیم غذایی نیز مهم است. برخی از غذاهایی که به طور طبیعی سرشار از پتاسیم هستند، عبارت است از:

• سیب‌زمینی با پوست
• سیب‌زمینی شیرین (همچنین با پوست)
• موز
• اسفناج
• لوبیا
• آب‌میوه به خصوص آلو، انار، پرتقال و هویج
• ماست
• چغندر
• ماهی سالمون
• عدس

کاهش مصرف کافئین

در حالی که کافئین گاه به گاه در دوران بارداری مضر نیست، اما نوشیدن بیش از حد کافئین در این دوران توصیه نمی‌شود و می‌تواند تورم را بدتر کند. کافئین، یک ترکیب ادرارآور است که باعث بیشتر شدن ادرار شما می‌شود. در نتیجه بدن فکر می‌کند که باید مایعات را نگه دارد. یک قهوه بدون کافئین با شیر یا یک دمنوش گیاهی مانند نعناع را امتحان کنید تا به جای آن کمی انرژی به شما منتقل کند.

نوشیدن آب به اندازه کافی

هر چقدر هم که نوشیدن آب بیشتر برای مقابله با تورم عجیب به نظر می‌رسد، اما در واقع این کار را می‌کند. اگر بدن شما فکر می‌کند که دچار کم‌آبی شده است، مایعات بیشتری را برای جبران آن نگه می‌دارد. بنابراین سعی کنید هر روز حداقل ۱۰ لیوان آب بنوشید تا کلیه‌هایتان مواد بد را دفع کنند و بدنتان هیدراته شود.همچنین می‌توانید آب را با لیمو، نعناع یا انواع توت‌ها طعم‌دار کنید تا لذت بیشتری ببرید.

استراحت دادن به پاها

هنگامی که نشسته‌اید، پاهای خود را در صورت امکان بالا نگه دارید. در حالی که نشستن مداوم برای گردش خون شما عالی نیست، ایستادن مداوم نیز برای بدن باردار شما سخت است.

پوشیدن لباسهای راحت

لباس‌های تنگ می‌تواند ورم را بدتر کند. اساساً از گردش خون به همین راحتی جلوگیری می‌کند. سعی کنید لباس‌های گشاد و راحت بپوشید یا حداقل از کش‌های تنگ اجتناب کنید. لباس‌های ماکسی بارداری در تابستان و ژاکت‌های پشمی گشاد در زمستان می‌توانند زیبا و راحت باشند.

پیاده روی

حتی چند بار پیاد‌‌روی ۵ یا ۱۰ دقیقه‌ای در روز می‌تواند به بهبود گردش خون کمک کند که به کاهش تورم کمک می‌کند. این همچنین می‌تواند به عنوان یک استراحت در طول روز برای شما باشد و این یک راه عالی برای انجام ورزش‌های ایمن در دوران بارداری است.

پوشیدن کفش راحت

اگرچه ممکن است با کفش‌های پاشنه بلند جذاب‌تر به نظر برسید، اما اواخر بارداری زمان خوبی برای استراحت دادن به پاهایتان است. پوشیدن کفش‌های راحت و مناسب برای کاهش تورم پا و همچنین جلوگیری از مشکلات لگن و کمر که می‌تواند با جابجایی مرکز ثقل و افزایش وزن شما ایجاد شود، موضوع بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید. علاوه بر تورم، رباط‌های بدن شما (از جمله پاهای شما) در دوران بارداری کشیده می‌شوند، بنابراین ممکن است اندازه پاهای شما تغییر کند. پاهای برخی از زنان به اندازه قبل از بارداری خود باز می‌گردند، اما بسیاری از زنان متوجه می شوند که پای آنها نیم سایز یا بیشتر شده است.

هدف فیزیوتراپی ایرانیان کاهش درد و کمک به عملکرد، حرکت و زندگی بهتر است.

کلینیک فوق تخصصی سلامتی، درمانی و فیزیوتراپی ایرانیان ،  بهترین فیزیوتراپی در اصفهان

به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیکها و بخش های درمانی :

کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان    باشگاه بدنسازی ایرانیان    کلینیک لاغری و زیبایی ایرانیان    استخر آب درمانی ایرانیان    فروشگاه اینترنتی محصولات طبی و پزشکی  

فیزیوتراپی ایرانیان ، طی سال ها فعالیت همیشه در تلاش است تا خدمات زیر را ارائه نماید.

الکتروتراپی ، تکارتراپی ، مگنت تراپی ، فیزیوتراپی ورزشی ، لیزرتراپی ( لیزر پرتوان ) ، اولتراسوند US ،  فیزیوتراپی کمر ، فیزیوتراپی زانو ، فیزیوتراپی دست ، فیزیوتراپی گردن ، فیزیوتراپی سکته مغزی ، فیزیوتراپی پارکینسون ، فیزیوتراپی پا ، فیزیوتراپی درد پاشنه پا ، فیزیوتراپی خارپاشنه ،  فیزیوتراپی ACL ، فیزیوتراپی کف لگن ، فیزیوتراپی بارداری ، فیزیوتراپی کودکان ، ماساژ درمانی ، باشگاه ورزشی ، آب درمانی و …