خواب رفتن دست و بی حسی دست نشانه چیست؟
بی حسی و یا به اصطلاح، به خواب رفتن دست‌ها، یک احساس نامنظم است که می‌تواند نشانه بسیاری از شرایط مختلف باشد، از آسیب عصبی گرفته تا مشکلات گردش خون. این مشکل، می‌تواند خفیف و موقتی باشد یا نشانه‌ای از یک بیماری پزشکی جدی‌تر باشد.
خواب رفتن دست و بی حسی دست نشانه چیست؟
همه ما به خواب رفتن دست یا پا ، بی حسی دست خود را تجربه کرده‌ایم. این تجربه، بیشتر در صورتی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به قسمتی از بدن را با اعمال فشار طولانی مدت، قطع کند. به همین دلیل است که اگر مدت طولانی روی آن بخوابید، دچار بی حسی و سوزن سوزن شدن می‌شوید. این بی حسی و سوزن سوزن شدن، کاملا طبیعی است و در عرض چند دقیقه برطرف می‌شود، اما اگر تجربه مشابهی به طور تصادفی دارید، دلیل آن می‌تواند یک بیماری باشد. بنابراین بی حسی دست می‌تواند ناشی از آسیب، سوزش یا فشردگی یکی از اعصاب یا شاخه‌ای از یکی از اعصاب بازو و مچ دست باشد.
بیماری‌های اعصاب محیطی مانند دیابت نیز، می‌توانند باعث خواب رفتن دست و بی حسی دست شوند، اگرچه در دیابت، علائم مشابه معمولا ابتدا در پاهای شما ظاهر می‌شود. به طور غیر معمول، بی حسی ممکن است به دلیل مشکلاتی در مغز یا نخاع شما ایجاد شود، در چنین مواردی، ضعف بازو یا دست یا از دست دادن عملکرد نیز رخ می‌دهد. بی‌حسی معمولا با اختلالات بالقوه تهدید کننده زندگی مانند سکته مغزی یا تومورها همراه نیست. پزشک شما برای تشخیص علت بی حسی، نیاز به اطلاعات دقیق در مورد علائم شما دارد. ممکن است قبل از شروع درمان مناسب، آزمایشات مختلفی برای تأیید علت، مورد نیاز باشد.
چه چیزی باعث خواب رفتن دست و بی حسی دست می‌شود؟
خواب رفتن دست و بی حسی دست شما همیشه نگران کننده نیست. این می‌تواند نشانه‌ای از تونل کارپال (Carpal tunnel) یا عوارض جانبی دارو باشد. هنگامی که یک بیماری باعث بی حسی در دستان شما می‌شود، معمولا علائم دیگری نیز همراه آن خواهید داشت. در اینجا مواردی که باید مراقب آن‌ها باشید، آورده شده است:
داروهای خاص
آسیب عصبی (نوروپاتی)، می‌تواند از عوارض جانبی داروهایی باشد که همه چیز را از سرطان گرفته تا تشنج، درمان می‌کند. این می‌تواند هر دو دست و پای شما را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از داروهایی که می‌توانند باعث بی حسی شوند، عبارتند از:
- آنتی بیوتیک‌ها: این‌ها شامل مترونیدازول(Flagyl)، نیتروفورانتوئین(Macrobid) و فلوروکینولون‌ها (Cipro) است.
- داروهای ضد سرطان: این‌ها شامل سیس پلاتین و وینکریستین هستند.
- داروهای ضد تشنج: مثال آن فنی توئین (Dilantin) است.
- داروهای فشار خون یا قلب: این‌ها شامل آمیودارون(Nexterone) و هیدرالازین (Apresoline) هستند.
سایر علائم آسیب عصبی ناشی از دارو عبارتند از:
- مور مور شدن
- احساسات غیر طبیعی در دستان شما
- ضعف
کمبود ویتامین یا مواد معدنی در خواب رفتن دست و بی حسی دست
شما برای حفظ سلامت اعصاب خود به ویتامین B-12 نیاز دارید. کمبود این ویتامین، می‌تواند باعث بی حسی یا سوزن سوزن شدن هر دو دست و پا شود. کمبود پتاسیم و منیزیم نیز ممکن است باعث بی حسی شود. علائم دیگر کمبود ویتامین B-12 عبارتند از:
- ضعف
- خستگی
- زرد شدن پوست و چشم (زردی)
- مشکل در راه رفتن و تعادل
- مشکل در فکر کردن مستقیم
- توهم
لغزش دیسک گردن
دیسک‌ها مانند بالشتک‌های نرم هستند که استخوان‌های (مهره ها) ستون فقرات شما را از هم جدا می‌کنند. پارگی دیسک باعث می‌شود مواد نرم در وسط فشرده شوند. به این پارگی دیسک، فتق نیز گفته می‌شود. دیسک آسیب دیده می‌تواند به اعصاب ستون فقرات شما فشار وارد کرده و آن‌ها را تحریک کند. لغزش دیسک علاوه بر بی حسی، باعث ضعف یا درد در بازو یا پای شما می‌شود.
بیماری رینود (Raynaud’s disease)
بیماری رینود یا پدیده رینود زمانی رخ می‌دهد که عروق خونی شما باریک شده و مانع از رسیدن خون کافی به دست و پای شما می‌شود. عدم جریان خون، انگشتان دست و پا را بی حس، سرد، رنگ پریده و بسیار دردناک می‌کند. این علائم معمولا هنگامی که در معرض سرما قرار می‌گیرید یا زمانی که استرس دارید، احساس می‌شود.
اسپوندیلوز گردن (Cervical spondylosis)
اسپوندیلوز گردن، نوعی آرتریت است که دیسک‌های گردن شما را درگیر می‌کند. علت آن، ساییدگی و پارگی است که روی استخوان‌های ستون فقرات، ایجاد می‌شود. مهره‌های آسیب دیده، می‌توانند روی اعصاب مجاور فشار آورده و باعث بی حسی دست‌ها، بازوها و انگشتان شوند. اکثر افراد مبتلا به اسپوندیلوز گردن، هیچ علامتی ندارند، اما برخی دیگر ممکن است درد و سفتی در گردن خود احساس کنند. این وضعیت همچنین ممکن است باعث موارد زیر شود:
- ضعف در بازوها، دست‌ها یا پاها
- سردرد
- هنگامی که گردن خود را تکان می‌دهید، یک سر و صدا ایجاد می‌شود.
- از دست دادن تعادل و هماهنگی
- اسپاسم عضلانی در گردن یا شانه‌ها
- از دست دادن کنترل در روده یا مثانه
دیابت
در افرادی که مبتلا به دیابت هستند، بدن در انتقال قند از جریان خون به سلول‌ها مشکل دارد. داشتن قند خون بالا به مدت طولانی، می‌تواند منجر به آسیب عصبی به نام نوروپاتی دیابتی شود. نوروپاتی محیطی، نوعی آسیب عصبی است که باعث بی حسی بازوها، دست‌ها و پاها می‌شود. علائم دیگر نوروپاتی عبارتند از:
- سوزش
- احساس سوزن سوزن شدن
- ضعف
- درد
- از دست دادن تعادل
لوپوس (Lupus)
لوپوس، یک بیماری خود ایمنی است. این بدان معناست که بدن شما به اندام‌ها و بافت‌های خود حمله می‌کند که باعث التهاب در بسیاری از اندام‌ها و بافت‌ها می‌شود، از جمله:
- مفاصل
- قلب
- کلیه‌ها
- ریه‌ها
علائم لوپوس می‌آیند و می‌روند. اینکه چه علایمی دارید، بستگی به این دارد که کدام قسمت از بدن تحت تأثیر قرار گرفته است. فشار ناشی از التهاب می‌تواند به اعصاب آسیب برساند و منجر به بی حسی یا سوزن سوزن شدن دستان شما شود.
سایر علائم رایج عبارتند از:
- بثورات پروانه ای شکل روی صورت
- خستگی
- درد مفاصل، سفتی و تورم
- حساسیت به خورشید
- انگشتان دست و پا که سرد و آبی می‌شوند(پدیده رینود).
- تنگی نفس
- سردرد
- گیجی
- مشکل در تمرکز
- مشکلات بینایی
تونل کارپال (Carpal tunnel)
تونل کارپال، یک گذرگاه باریک است که از مرکز مچ دست عبور می‌کند. در مرکز این تونل، عصب مدیان (median nerve) قرار دارد. این عصب احساس را به انگشتان شما از جمله انگشت شست، اشاره، وسط و بخشی از انگشت حلقه می‌رساند. فعالیت‌های مکرر مانند تایپ کردن یا کار روی خط مونتاژ، می‌تواند باعث تورم بافت‌ها و فشار بر این عصب شود. این فشار می‌تواند باعث بی حسی همراه با سوزن سوزن شدن، درد و ضعف در دست آسیب دیده شود.
اختلالات غده تیروئید در خواب رفتن دست و بی حسی دست
غده تیروئید در گردن شما، هورمون‌هایی تولید می‌کند که به تنظیم متابولیسم بدن شما کمک می‌کند. کم کاری تیروئید، زمانی اتفاق می‌افتد که تیروئید شما، هورمون‌های بسیار کمی تولید می‌کند. کم کاری تیروئید درمان نشده در نهایت می‌تواند به اعصابی که احساس را به بازوها و پاهای شما می‌فرستند، آسیب برساند که به آن نوروپاتی محیطی می‌گویند. این می‌تواند باعث بی حسی، ضعف و سوزن سوزن شدن دست و پا شود.
سندروم تونل کوبیتال(Cubital tunnel)
عصب اولنار، عصبی است که از گردن تا دست، حرکت می‌کند. این عصب می‌تواند در قسمت داخلی آرنج فشرده یا کشیده شود. پزشکان از این وضعیت به عنوان سندروم تونل کوبیتال، یاد می‌کنند. سندروم تونل کوبیتال، می‌تواند علائمی مانند بی حسی و سوزن سوزن شدن دست، به ویژه در انگشت حلقه ایجاد کند. همچنین ممکن است فرد دچار درد و ضعف در ناحیه ساعد شود، به ویژه هنگامی که آرنج خود را خم می‌کند.
سکته مغزی
بی حسی در دستان شما معمولا نشانه‌ای از شرایط اضطراری نیست که نیاز به بیمارستان داشته باشد. اگرچه بعید است، اما ممکن است بی حسی دست، نشانه سکته مغزی باشد. در صورت بروز هر یک از موارد زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید:
- ضعف یا بی حسی ناگهانی در بازو یا پای شما، به ویژه اگر فقط در یک طرف بدن شما باشد.
- مشکل در صحبت کردن یا درک دیگران
- گیجی
- افتادگی صورت
- شکل ناگهانی در دیدن یک یا هر دو چشم
- سرگیجه ناگهانی یا از دست دادن تعادل
- سردرد شدید ناگهانی
اگر این علائم را دارید، یا با اورژانس محلی خود تماس بگیرید یا از فردی بخواهید که شما را بلافاصله به اورژانس ببرد. درمان سریع ممکن است خطر آسیب طولانی مدت را کاهش دهد. حتی ممکن است جان شما را نجات دهد.
خواب رفتن دست و بی حسی دست چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک، تشخیص خواب رفتن دست و بی حسی دست های شما را با گرفتن شرح حال پزشکی و بررسی بازو، دست و انگشت شروع می‌کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که به پزشک متخصص مراجعه کنید، مانند پزشک متخصص ارتوپدی که در مراقبت از دست تخصص دارد یا متخصص مغز و اعصاب که می‌تواند عملکرد عصبی شما را آزمایش کند. پزشکان معمولا در صورت بی حسی انگشتان، MRI تجویز می‌کنند. این اسکن به پزشکان کمک می‌کند تا مناطقی را مشاهده کنند که در آن استخوان‌های محل‌های زیر ممکن است از محل خارج شده باشند:
· گردن
· شانه‌ها
·بازوها
·مچ دست
· انگشتان دست
استخوان‌هایی که از جای خود خارج می‌شوند، می‌توانند باعث ایجاد فشار بر روی اعصاب شما شوند. آزمایش خون همچنین ممکن است به پزشک در تشخیص شرایطی که باعث بی حسی انگشتان می‌شود، مانند کمبود RA یا ویتامین B-12 کمک کند.
بی حسی دست چگونه درمان می‌شود؟
پزشک شما ممکن است داروهای بدون نسخه (OTC) را برای کاهش التهاب توصیه کند. به عنوان مثال می‌توان به داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن اشاره کرد. گزینه دیگر استفاده از بریس یا آتل است. این به شما کمک می‌کند که آرنج یا مچ دست خود را در وضعیت خوبی نگه دارید تا احتمال فشرده شدن عصب کمتر شود. در موارد نادر، اگر گزینه‌های OTC موثر نباشند، پزشک ممکن است درمان‌های تهاجمی بیشتری را توصیه کند. به عنوان مثال، تزریق استروئید می‌تواند به تسکین التهاب کمک کند. همچنین جراحی ممکن است آسیب عصبی را کاهش دهد، یا استخوان‌هایی را که روی عصب فشار می‌آورند، برداشته یا کاهش دهد.
تاثیر فیزیوتراپی برای سوزن سوزن شدن و بی حسی دست
همان طور که اشاره شد، بی حسی و سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها، دلایل متعددی دارد، اما برخی از این موارد را می‌توان با فیزیوتراپی کنترل کرد. درمان این مشکل، به درمان علت زمینه‌ای بستگی دارد. اگر بی‌حسی در درجه اول ناشی از بیماری باشد، درمان این بیماری، آن را تسکین می‌دهد.
به دلیل گردش خون پایین، فیزیوتراپی در درمان بی حسی و یا سوزن سوزن دست و انگشتان، موثر بوده است.
از آنجایی که این مشکل می‌تواند به دلیل مشکلات گردش خون ایجاد شود و بنابراین ماساژ درمانی می‌تواند در احیای جریان خون به دست مفید باشد. ماساژها جریان خون را از طریق تحریک خارجی سیستم گردش خون و مایعات لنفاوی بهبود می‌بخشد. اطمینان حاصل کنید که ماساژ و تمرینات زیر نظر یک درمانگر حرفه‌ای انجام می‌شود تا بیشترین بهره را از جلسات درمانی خود ببرید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
گاهی اوقات سوزن سوزن شدن و بی حسی، می‌تواند علائم اورژانسی باشد. این زمانی صادق است که فرد دچار سکته مغزی می‌شود، زمانی که لخته خون یا خونریزی بر مغز تأثیر می‌گذارد. اگر علائم زیر را دارید، فورا از پزشک کمک بگیرید:
- گیجی
- مشکل در تنفس
- سرگیجه
- بی حسی دست یا انگشتان
- سردرد شدید
- لکنت زبان
- ضعف ناگهانی یا فلج
اگر علائم شما به طور مرتب ظاهر می‌شوند، در فعالیت‌های روزانه شما اختلال ایجاد می‌کنند یا باعث ایجاد درد و ناراحتی قابل توجهی می‌شوند ، به پزشک خود مراجعه کنید.
آیا می‌توان از بی حسی دست‌ها جلوگیری کرد؟
چندین علت مرتبط با بی حسی انگشتان و دست‌ها ناشی از آسیب های بیش از حد است. این موارد زمانی رخ می دهد که فرد حرکات مکرر انجام می‌دهد که می‌تواند باعث تحریک یا آسیب اعصاب و بی حسی شود. راه‌های جلوگیری از آسیب‌های مکرر حرکتی عبارتند از:
- تمرین حالت و شکل مناسب هنگام استفاده از ابزار، صفحه کلید یا دستگاه دیگری که می‌تواند منجر به آسیب‌های مکرر حرکتی شود.
- هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه از فعالیت، استراحت کنید.
- کشش ماهیچه‌هایی که برای کاهش تنش استفاده می‌کنید.
- خرید دستگاه‌های ارگونومیک یا پشتیبانی کننده، مانند مچ بند یا بریس.
کلام پایانی
بی حسی دست‌ها معمولا قابل درمان است، اگر همراه با علائمی نباشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. استراحت نیز می‌تواند به کاهش آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد از دست‌ها، کمک کند. پزشک همچنین می‌تواند بسته به علت زمینه‌ای بیماری شما، درمان‌های پزشکی خاصی را توصیه کند. معمولا هرچه زودتر بی‌حسی دست خود را درمان کنید، احتمال دائمی شدن علائم، کمتر است. بنابراین مهم است که علائم خود را نادیده نگیرید.
