درمان اسکولیوز با فیزیوتراپی اسکولیوز

اسکولیوز (Scoliosis) یا انحراف ستون فقرات حالتی است که در آن ستون فقرات به صورت غیر عادی به سمت پهلو (راست یا چپ ) خم می شود . این مشکل اغلب اوقات قبل از سن بلوغ رخ می دهد .  هر یک از اجزای ستون فقرات در نتیجه اسکولیوز می توانند خم شوند و شدت این انحراف می تواند متوسط تا شدید باشد .اسکولیوزیکی از شایع ترین اختلال های ستون فقرات است.

اسکولیوز در اکثر مواقع در ناحیه قفسه سینه یا پایین کمر مشاهده می شود . برای درمان اسکولیز در کودکان نیازی به جراحی نیست و با روش های ساده ای مانند بریس و فعالیت های ورزشی می توان آن را درمان کرد . اگر اسکولیوز را جدی نگیرید و درمان نکنید می تواند مشکلات جدی برای شما داشته باشد .

درمان اسکولیوز با فیزیوتراپی اسکولیوز

امروزه استفاده از فیزیوتراپی بسیار رایج است و به بیمار کمک می کند ظاهر بدن صاف تر و وضعیت تنفسی بهتری داشته باشد . اگر بیمار مشکل ستون فقرات هم داشته باشد برای درمان دیسک کمر نیز می تواند از فیزیوتراپی استفاده کند .برای انجام فیزیوتراپی در اصفهان می توانید به کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه کنید .

از اهداف فیزیوتراپی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• بهبود زیبایی کلی فرد از طریق اصلاح وضعیت بدن
• درمان سندرم درد در ستون فقرات
• پیش گیری و درمان مشکلات تنفسی
• متوقف کردن یا کاهش پیشرفت خمیدگی ایجاد شده در بدن بیمار

فیزیوتراپی بهترین و مؤثرترین راه توانبخشی است ک نیازی به جراحی ندارد.اگر بیمار هنگام تولد به صورت مادرزادی دچار اختلال اسکولیوز باشد می گویند اسکولیوز مادرزادی دارد و نیازمند درمان با فیزیوتراپی است.در موارد خفیف انجام تمرینات اصلاحی و فیزیوتراپی اثر بخش است و برای درمان فرد دیگر نیازی به جراحی ندارد.

فیزیوتراپ با تجویز تمرین های وررشی و حرکات اصلاحی سعی می کند وضعیت فرد را بهبود دهد.برای تشخیص شدت این ناهنجاری فیزیوتراپ معمولا از تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده می کند.

فیزیوتراپ ابتدا ستون فقرات بیمار را دقیق بررسی می کند و براساس شرایط وی و میزان انحراف ورزش و حرکات اصلاحی مناسب فیزیوتراپی اسکولیوز را تجویز می کند.استفاده از ارترزهای مخصوص اسکولیوز که توسط متخصص ارتوپدی فنی آماده می شود می تواند به اصلاح ناهنجاری ستون فقرات کمک کند.اگر چه فیزیوتراپی به درمان این ناهنجاری خیلی کمک می کند اما اگر انحراف ستون فقرات شدید باشد ابتدا باید جراحی و سپس توانبخشی با فیزیوتراپی اسکولیوز انجام شود.فیزیوتراپی پس از جراحی نقش مؤثری در کاهش عوارض جراحی و دوران نقاهت دارد.

دلایل اختلال اسکولیوز

از عواملی که باعث می شود فرد دچار اختلال اسکولیوز شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناهنجاری های مادرزادی مانند بدشکلی استخوان ها حین رشد
• دیستروفی عضلانی
• عادات حرکتی غلط
• شکستگی ها و دررفتگی های مفاصل ستون فقرات
• راشیتیسم یا نرمی استخوان
• بیماری هایی مانند فلج مغزی ، میلومننگوسل و …

تمرینات فیزیوتراپی اسکولیوز

در ادامه برخی از تمرین های فیزیوتراپی که برای درمان این اختلال مفید است رابه شما معرفی می کنیم.قبل از انجام این تمرین ها حتما با فیزیوتراپ خود مشورت کنید.تمرینات فیزیوتراپی می توانید پس از مشورت و دیدن آموزش در منزل انجام دهید یا از خدمات فیزیوتراپی در منزل استفاده کنید.

1. در حالت چهار زانو بشینید دست ها را پشت سرخود بگیرید و سعی کنید با آرنج یک دست خود زانوی سمت مخالف را لمس کنید.
2. در حالت چهارزانو سرخود را پایین بیاورید و به زمین برسانید.
3. در حالت چهارزانو پشت خود را به دیوار تکیه دهید و تا حد ممکن صاف نگه دارید.سپس یک توپ را بالای سرخود ببرید آن را تا حد امکان بالا ببرید و پس از چند ثانیه پایین بیاورید.
4. در حالی که به روی شکم روی زمین دراز کشیده اید،کف دست ها را برروی زمین بگذارید.شکم را اندکی به سمت بالا ببرید سپس استخوان کتف ها را به یکدیگر بفشارید و سروشانه های خود را کمی از سطح زمین بالا بیاورید.

انواع اسکولیوز

از انواع اسکولیوز می توان به غیر ساختاری و ساختاری اشاره کرد.

اسکولیوز غیر ساختاری

در اسکولیوز غیر ساختاری ساختار کمر بیمار عادی است اما به دلایلی مانند تفاوت در طول پا یا اسپاسم عضله در کمر ، پشت بیمار دارای انحنا و خمیدگی می شود . انحنای اسکولیوز غیر ساختاری معمولا خفیف است و در صورت خم شدن فرد به طرف دیگر یا جلو از بین می رود .

اسکولیوز ساختاری

در اسکولیوز ساختاری انحنای ایجاد شده در کمر ثابت است . این انحنا با تغییر در وضعیت بیمار اصلاح نمی شود . اسکولیوز ساختاری دارای انواع ایدیوپاتیک ، عصبی عضلانی ، استخوانی و مادرزادی می باشد . در ادامه هر کدام از این اسکولیوز ها را برای شما شرح می دهیم :

ایدیوپاتیک:بزرگ ترین گروه اسکولیوز ایدیوپاتیک است به گونه ای که بیش از ۸ مورد از هر ۱۰ مورد اسکولیوز ایدیوپاتیک می باشد و معنی آن این است که دلیل ایجاد بیماری ناشناخته است .

عصبی عضلانی : حدود ۱ مورد از هر ۱۰ مورد ابتلا به اسکولیوز، عصبی عضلانی می باشد. در این شرایط انحنا در نتیجه شرایطی که بر وضعیت عضلات یا اعصاب در ناحیه کمر تأثیر گذاشته ایجاد شده است . اسکولیوز عصبی عضلانی می تواند در نتیجه دیستروفی عضلانی، فلج اطفال، فلج مغزی، یا نوروفیبروماتوز در افراد مشاهده شود .

استخوانی : در این نوع اسکولیوز مشکلات استخوانی وجود دارد .

مادرزادی : گاهی اوقات ستون فقرات فرد  هنگام رشد در رحم مادر به نحو مناسب تشکیل نمی شود .  این مورد اسکولیوز کم است و از هر ۱۰ مورد ابتلا به اسکولیوز ، یک مورد اسکولیوز مادر زادی مشاهده می شود .

نشانه های اسکولیوز

نشانه های اسکولیوز در کودکان به شرح زیر است :

• شانه ها ارتفاع یکسانی ندارند و یکی بالاتر از دیگری است .
• قفسه سینه متقارن نیست و دنده ها ارتفاع متفاوتی دارند .
• برجستگی دنده‌ها هنگام خم شدن بیمار
• یکی از دو طرف باسن برجسته تر از طرف دیگر است .
• بدن بیمار ممکن است به یک طرف خم شود .
• طول پاهای فرد ممکن است غیر متقارن و نامساوی باشد .
• یکسان نبودن فاصله بین دست‌ها و بدن
• سر در ناحیه مرکز بدن و بالای لگن قرار نمی گیرد .
• لباس های فرد هنگام پوشیدن به نحو صحیح بر روی بدن قرار نمی گیرد .

نشانه های اسکولیوز در نوزادان

نشانه های اسکولیوز در نوزادان به شرح زیر است :

• ایجاد برآمدگی در یک طرف سینه
• نوزاد ممکن است بطور مداوم به یک طرف خم شود
• در موارد شدید تر کجی ستون فقرات (این مشکل می تواند باعث وارد شدن آسیب به قلب و ریه ها شود.)
• تنگی نفس
• درد در ناحیه سینه و کمر

تشخیص اسکولیوز :

اسکولیوز اغلب اوقات هنگام خم شدن فرد به جلو مشاهده می شود . در این شرایط هنگام خم شدن فرد به جلو در ناحیه کمر برآمدگی ایجاد می شود . برای درمان اسکولیوز باید به پزشک متخصص مراجعه کرد .

در برخی شرایط برای تشخیص زاویه انحنای ایجاد شده و میزان کجی ستون فقرات در کمر بیمار  عکس برداری رادیولوژی انجام می شود . پزشک متخصص با این عکس می تواند اطلاعات مناسبی درباره شدت شرایط ایجاد شده و احتمال تشدید مشکل در اختیار پزشک قرار دهد . در صورت نیاز می توان از سایر تصویر برداری ها مانند اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن کمر نیز استفاده کرد .

درمان اسکولیوز

برای درمان اسکولیوز می توان از فیزیوتراپی و جراحی استفاده کرد :

جراحی

اگر علت اسکولیوز مشخص نباشد و هیچ کدام از درمان های غیر جراحی برای آن نتیجه بخش نباشد می توان برای درمان از جراحی استفاده کرد .قبل از تصمیم گیری برای انجام جراحی بیمار باید خطرات ناشی از جراحی را در برابر فواید احتمالی آن در نظر بگیرد . برای انجام درمان های تهاجمی مشورت با یک متخصص ستون فقرات ضروری است .

بریس

معمولا متخصص فیزیوتراپی برای پیشگیری از پیشرفت انحنای ۲۰ تا ۲۵ درجه در ستون فقرات از بریس اسکولیوز استفاده می کند.اگر انحنای ایجاد شده بیشتر از ۴۰ درجه باشد استفاده از بریس امکان پذیر نیست.در این شرایط بیمار باید وضعیت پیشرفت انحنای کمر خود را کنترل کند.این شرایط در طول مدت رشد کودک اهمیت زیادی دارد.

نتایج استفاده از بریس تا حدزیادی به مدت زمان استفاده از بریس،نوع بریس و شدت انحنای ایجاد شده در بدن بیمار دارد.اولین نوع بریس بریس کامل تورسو است که تا ده سال پیش یک روش درمانی استاندارد برای اسکولیوز بوده است.از این بریس هنوز هم برای درمان انحنای زیاد استفاده می شود.بریس تورسو یک میله پهن مسطح در جلو و دو میله کوچک تر در پشت دارد.این میله ها به یک حلقه در اطراف گردن متصل هستند که دارای محل استراحت برای چانه و پشت سرمی باشد.

دست یابی به نتایج به مناسب در بهترین حالت هنگامی ایجاد می شود که بیمار هنگام پوشیدن بریس بر روی سینه خود دراز بکشد.بعضی محققان عقیده دارند افزایش کشش بندهای سینه می تواند سودمندی استفاده از این نوع بریس ها را افزایش دهد.این بریس ها هم چنین به صورت منظم با توجه به مقدار رشد بدن بیمار تنظیم می شوند.لازم است در طول شبانه روز بیمار  ۲۳ ساعت از بریس استفاده کند و آن را تنها هنگام حمام کردن و انجام فعالیت های ورزشی از بدن در آورد.

دومین نوع بریس،ارتوزهای توراکلومبار (TLSO) هستند.این بریس ها به صورت قالبی ساخته می شوند و در زیر بغل بیمار قرار می گیرند و می توانند به پوست بیمار نزدیک شوند.این بریس ها از زیر لباس بیمار قابل تشخیص نیستند و برای انحنای ایجاد شده در ناحیه میانی کمر و پایین آن استفاده می شوند.هر چقدر مدت زمان پوشیدن این بریس ها کم تر باشد ریسک پیشرفت انحنای ایجاد شده در کمر بیمار بیشتر خواهد شد.

برای کودکانی که به بریس نیاز دارند یک برنامه حرکتی می تواند به بهبود وضعیت، پذیرش روش درمان، و حفظ وضعیت عضلات در سطح مناسب، به نحوی که در طول دوره بعد از برداشتن بریس، فعالیت بیمار ساده تر باشد، کمک موثر نماید.