آسیب‌ های ناشی از فعالیت بیش از حد در کودکان و درمان آن‌ها

فعالیت بیش از حد در کودکان

در سال‌های اخیر، پزشکان شروع به بررسی آسیب‌های ناشی از فعالیت بیش از حد در کودکان کرده‌اند. در بیشتر موارد، این آسیب‌ها با فعالیت‌های ورزشی مرتبط است. مشارکت ورزشی باعث ارتقای سلامت جسمی و عاطفی کودکان می‌شود و همچنین عادت مادام‌العمر به ورزش را تشویق می‌کند. اگرچه مزایای فعالیت ورزشی قابل‌توجه است، اما فعالیت بیش از حد می‌تواند منجر به آسیب شود. صدمات ناشی از استفاده بیش از حد به تدریج در طول زمان رخ می‌دهد، زمانی که یک فعالیت ورزشی به قدری تکرار می‌شود، مناطقی از بدن زمان کافی برای بهبودی بین بازی را ندارند.

به ‌عنوان مثال، توپ زدن با دست در والیبال می‌تواند با آسیب به آرنج همراه باشد و یا شنا اغلب با آسیب به شانه همراه است. از آنجایی که ورزشکاران جوان هنوز در حال رشد هستند، نسبت به بزرگ‌سالان در معرض خطر بیشتری برای آسیب هستند. عواقب زیاده‌روی در ورزش می‌تواند شامل آسیب‌هایی باشد که رشد را مختل می‌کند و ممکن است منجر به مشکلات سلامتی طولانی‌مدت شود. هنگامی که یک ورزشکار جوان به طور مکرر از درد شکایت می‌کند، یک دوره استراحت از ورزش ضروری است. اگر درد ادامه یابد، مهم است که به دنبال درمان پزشکی مناسب باشید. برای اطمینان از بهترین حالت ممکن، ورزشکاران، مربیان و والدین باید دستورالعمل‌های ایمن را برای بازگشت به بازی دنبال کنند.

دلایل ایجاد آسیب ناشی از فعالیت بیش از حد در کودکان

آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد در طیف گسترده‌ای از ورزش‌ها، از بیسبال و بسکتبال گرفته تا دو، فوتبال و ژیمناستیک رخ می‌دهد. برخی از این آسیب‌ها منحصر به یک ورزش خاص هستند، مانند آسیب‌های پرتابی از ناحیه آرنج و شانه که در بازیکنان بیسبال شایع است. شایع‌ترین آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد شامل زانو و پا می‌شود. آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد می‌تواند بر عضلات، رباط‌ها، تاندون‌ها، استخوان‌ها و صفحات رشد تأثیر بگذارد. در کودکان، این ساختارها هنوز در حال رشد هستند و رشد عموماً ناهموار است. استخوان‌ها در کودکان سریع‌تر از ماهیچه‌ها رشد می‌کنند.

این الگوی رشد ناهموار باعث می‌شود که ورزشکاران جوان بیشتر مستعد آسیب‌دیدگی عضلات، تاندون و صفحه رشد شوند. صفحات رشد نواحی در حال رشد غضروف هستند که در آن رشد استخوان در کودکان اتفاق می‌افتد. صفحات رشد ضعیف‌تر از رباط‌ها و تاندون‌های مجاور هستند. تنش مکرر می‌تواند منجر به آسیب صفحه رشد و اختلال در رشد طبیعی استخوان شود. همان‌طور که ورزش‌های رقابتی مانند دو و میدانی در بین جوانان محبوبیت پیدا کرده است، فشار برای رقابت باعث شده است که کودکان فقط در یک ورزش متخصص شوند.

در نسل‌های گذشته، بچه‌ها در طول سال، ورزش را با فصول تغییر می‌دادند، اما امروزه معمول است که یک کودک در طول سال فقط یک ورزش انجام دهد. بسیاری از کودکان به طور هم‌زمان در بیش از یک تیم بازی می‌کنند. هنگامی که کودک در طول سال فقط در یک ورزش شرکت می‌کند، به طور مداوم از همان گروه‌های عضلانی استفاده می‌کند و تنش تغییرناپذیری را به نواحی خاصی از بدن وارد می‌کند. این می‌تواند منجر به عدم تعادل عضلانی شود که وقتی با تمرین بیش از حد و دوره‌های استراحت ناکافی همراه شود، کودکان را در معرض خطر جدی آسیب ناشی از استفاده بیش از حد قرار می‌دهد.

آسیب‌های رایج ناشی از فعالیت بیش از حد در کودکان

کودکانی که در معرض فعالیت‌های بیش از حد قرار می‌گیرند، با گذشت زمان و در صورت عدم توجه به مراقبت ناشی از آسیب، باعث ایجاد بیماری‌های مختلفی می‌شود، از جمله:

بیماری سیور (Sever’s Disease)

بیماری سیور، یکی از شایع‌ترین علل درد پاشنه در کودکان است و اغلب در دوران نوجوانی و زمانی که کودکان دچار جهش رشد می‌شوند، رخ می‌دهد. همچنین به عنوان استئوکندروز یا آپوفیزیت شناخته می‌شود، بیماری سیور، یک وضعیت التهابی صفحه رشد در استخوان پاشنه پا (پالکانئوس) است. دویدن، پریدن و فعال بودن، منجر به وارد شدن تنش مکرر روی صفحه رشد می‌شود وقتی که پا به زمین برخورد می‌کند. این منجر به التهاب (تورم) در صفحه رشد می‌شود که باعث درد پاشنه می‌شود، درمان اولیه بیماری سیور، استراحت دادن به پا (قطع ورزش) تا زمانی که درد از بین برود، است. هنگامی که درد از بین رفت، کودک ممکن است به فعالیت‌های عادی خود بازگردد. درمان‌های اضافی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پد پاشنه. بالشتک‌های پاشنه در کفش‌های ورزشی می‌توانند به جذب ضربه و کاهش تنش روی پاشنه و مچ پا کمک کنند.
• تمرینات کششی. کشش‌های تاندون آشیل (طناب پاشنه) می‌تواند تنش پاشنه را کاهش دهد. در برخی موارد، پزشک ممکن است انجام تمرینات خاص را زیر نظر فیزیوتراپیست توصیه کند.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs). داروهایی مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن درد و تورم را کاهش می‌دهند.

این معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که کودک فعالیت‌های ورزشی را افزایش دهد. پوشیدن کفش‌های ورزشی که به خوبی از پا و پاشنه پا پشتیبانی می‌کنند، ممکن است به جلوگیری از عود بیماری کمک کند. هنگامی که کودک به طور کامل رشد کرد و صفحه رشد پاشنه به استخوان تبدیل شد، بیماری سیور عود نمی‌کند.

بیماری ازگود-شلاتر(Osgood-Schlatter Disease)

در بیماری ازگود-شلاتر، کودکان در قسمت جلویی زانو به دلیل التهاب صفحه رشد در انتهای بالایی استخوان ساق پا (درشت‌نی)، درد دارند. این صفحه رشد (معروف به غده درشت‌نی)، یک برآمدگی در نزدیکی بالای استخوان درشت‌نی است که در آن تاندون از کاسه زانو (تاندون کشکک) به استخوان می‌چسبد. هنگامی که کودک فعال است، عضلات چهار سر ران تاندون کشکک را می‌کشد. در برخی از کودکان، این کشش مکرر منجر به التهاب، تورم و حساسیت می‌شود. برجستگی یا برآمدگی توبرکل تیبیا ممکن است بسیار مشخص شود. علائم دردناک اغلب با دویدن، پریدن و سایر فعالیت‌های مرتبط با ورزش ایجاد می‌شود. درمان بیماری ازگود-شلاتر بر محدود کردن فعالیت ورزشی تا زمانی که درد برطرف شود، متمرکز است.

• تمرینات کششی. حرکات کششی برای جلو و پشت ران (عضلات چهار سر ران و همسترینگ) ممکن است به تسکین درد و جلوگیری از عود بیماری کمک کند.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs). داروهایی مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن درد و تورم را کاهش می‌دهند.
• بی‌حرکتی. اگر درد شدید است و با راه رفتن و فعالیت‌های عادی روزانه تداخل دارد، می‌توان از گچ گیری یا بریس گچ گیری برای استراحت کامل ناحیه زانو استفاده کرد.

اکثر علائم زمانی که کودک جهش رشد نوجوانی را کامل کند، تقریباً در سن ۱۴ سالگی برای دختران و سن ۱۶ سالگی برای پسران، کاملاً ناپدید می‌شوند. با این حال، برجستگی توبرکل باقی خواهد ماند. با این حال تا زمانی که کودک به طور کامل رشد کند، بیماری ازگود-شلاتر می‌تواند منجر به مشکلات شدیدتری شود، اگر اجازه بهبودی نداشته باشد. استرس مداوم بر روی غده تیبیا ناشی از فعالیت‌های ورزشی می‌تواند به طور بالقوه منجر به شکستگی در استخوان سل شود. درمان این نوع شکستگی، به گچ گیری یا حتی جراحی نیاز دارد. برای اینکه شکستگی به طور ایمن بهبود یابد، کودک اجازه ندارد برای مدت طولانی در ورزش شرکت کند.

زانوی جامپر(Jumper’s Knee)

زانوی جامپر به دردی اطلاق می‌شود که در قسمت پایین کاسه زانو (کشکک) ایجاد می‌شود. این علائم دردناک می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. انقباضات مکرر عضلات چهار سر ران می‌تواند به تاندون کشکک در جایی که به کاسه زانو متصل می‌شود فشار وارد کند و باعث التهاب و آسیب بافت شود (این وضعیت به عنوان تاندونیت کشکک نیز شناخته می‌شود). در کودکان در حال رشد، تاندون کشکک به صفحه رشد کاسه زانو متصل می‌شود و فشار مکرر روی تاندون می‌تواند باعث تحریک و آسیب صفحه رشد شود.

اگرچه این نوع مشکلات در کاسه زانو معمولاً در کودکانی که در ورزش‌هایی مانند بسکتبال و والیبال فعال هستند، رخ می‌دهد که شامل پریدن می‌شود، اما تقریباً در هر ورزشی دیده می‌شود. چه مشکل از تاندون یا صفحه رشد ناشی شود، کودک باید تا زمانی که درد برطرف شود، از فعالیت‌های ورزشی استراحت کند. علاوه بر استراحت، پزشک ممکن است استفاده از کیسه یخ را هر ۲ تا ۳ ساعت به مدت چند روز روی زانو توصیه کند تا زمانی که درد شروع به از بین رفتن کند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز ممکن است به تسکین علائم دردناک کمک کنند؛ مانند بیماری ازگود-شلاتر، اگر کودک بدون استراحت کافی به فعالیت‌های ورزشی ادامه دهد، زانوی جامپر می‌تواند منجر به شکستگی شود. شکستگی در انتهای پایین کاسه زانو بسته به نوع شکستگی به درمان با گچ گیری یا جراحی نیاز دارد. زمان بهبودی شکستگی کشکک نیاز به غیبت طولانی‌مدت از ورزش دارد.

صدمات ناشی از پرتاب در آرنج (Throwing Injuries in the Elbow)

آرنج کودک ممکن است در اثر پرتاب‌های مکرر از دست آسیب ببیند، همان‌طور که در بازی بیسبال دیده می‌شود. پرتاب از بالا باعث ایجاد تنش در نواحی رشد آرنج نابالغ می‌شود. اگر زیاده‌روی شود، پرتاب از روی دست ممکن است منجر به التهاب بیش از حد ساختارهای آرنج، مانند رباط‌ها، غضروف‌ها و صفحات رشد شود. آپوفیزیت داخلی، یکی از شایع‌ترین مشکلات آرنج در کودکان فعال آپوفیزیت داخلی است. آپوفیزیت داخلی باعث درد در برجستگی استخوانی در داخل آرنج می‌شود. این برجستگی که اپیکوندیل داخلی نام دارد، در انتهای استخوان بازو قرار دارد و حاوی صفحه رشدی به نام آپوفیز داخلی است. ماهیچه‌هایی که حرکت مچ دست را کنترل می‌کنند، به اپی کندیل داخلی متصل می‌شوند و پرتاب بیش از حد از دست می‌تواند صفحه رشد را تحریک و ملتهب کند.

استئوکندریت دیسکان (Osteochondritis dissecans)

یک منبع رایج درد در قسمت بیرونی آرنج در کودکان فعال، استئوکندریت دیسکان است. پرتاب بیش از حد از دست می‌تواند استخوان‌های نابالغ مفصل آرنج را فشرده کند و باعث شود قطعات کوچک غضروف و استخوان شل شده و در داخل مفصل شناور شوند؛ مانند تمام آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد، کلید تسکین درد، استراحت از ورزش است. اگر درد پس از چند روز استراحت کامل ادامه پیدا کرد، به دنبال درمان پزشکی باشید. در صورت عدم درمان، پرتاب جراحات در آرنج می‌تواند به شرایط پیچیده‌ای تبدیل شود. بسته به شدت آسیب کودک، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

شکستگی تنشی (Stress Fractures)

شکستگی‌های تنشی استخوان زمانی اتفاق می‌افتند که ماهیچه‌ها خسته می‌شوند و بار اضافی تنش را به استخوان‌ها منتقل می‌کنند. استخوان یک بافت زنده است و دائماً در یک چرخه متعادل از ساخت و تجزیه است. اگر کودک بیش از حد فعالیت کند و استرس زیادی بر استخوان‌ها وارد شود، بدن نمی‌تواند به اندازه کافی سریع استخوان بسازد. در نهایت، استخوان از کار می‌افتد و یک ترک کوچک (شکستگی استرس) ایجاد می‌شود. نیروی تکراری که باعث شکستگی تنشی می‌شود، به اندازه کافی زیاد نیست که باعث شکستگی حاد شود – مانند شکستگی بازوی ناشی از افتادن. بیشتر شکستگی‌های تنشی در استخوان‌های تحمل‌کننده وزن، در ساق پا و پا رخ می‌دهد. آن‌ها اغلب ناشی از افزایش ناگهانی فعالیت هستند.

شکستگی‌های تنشی معمولاً به ۶ تا ۸ هفته برای بهبود نیاز دارند. در این مدت، کودک نمی‌تواند در فعالیتی که باعث آسیب شده است، شرکت کند. ممکن است به گچ یا بریس برای استراحت استخوان‌های آسیب‌دیده در حین بهبودی نیاز باشد. در برخی موارد، پروتکل توان‌بخشی برای بازگشت به ورزش نیز ممکن است توصیه شود. اگر فعالیتی که باعث شکستگی تنشی شده است، خیلی سریع از سر گرفته شود، شکستگی‌های تنشی بزرگ‌تر و سخت‌تر می‌توانند ایجاد شوند. آسیب مجدد همچنین می‌تواند منجر به مشکلات مزمن شود که در آن شکستگی تنشی ممکن است هرگز به درستی بهبود نیابد.

کشیدگی و رگ به رگ شدن

بافت‌های نرم مانند ماهیچه‌ها، رباط‌ها و تاندون‌ها ممکن است در اثر استفاده بیش از حد آسیب ببینند. تقریباً هر فعالیت ورزشی را می‌توان با این موضوع مرتبط کرد. یک دوره استراحت از ورزش و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی معمولاً دردهای ناشی از کشیدگی و رگ به رگ شدن را تسکین می‌دهد. ممکن است تمرینات فیزیوتراپی برای کمک به بازیابی قدرت و تحرک توصیه شود.

نکات پیشگیری از آسیب‌های ناشی از فعالیت بیش از حد در کودکان

بسیاری از آسیب‌های ناشی از فعالیت بیش از حد در کودکان، قابل‌پیشگیری هستند. کلید پیشگیری این است که از زیاده‌روی در هر ورزشی خودداری کنید و به بدن در حال رشد استراحت کافی بین تمرین یا بازی بدهید. نکات ویژه برای جلوگیری از صدمات ناشی از استفاده بیش از حد عبارت‌اند از:

• تعداد تیم‌هایی که فرزندتان در یک فصل در آن‌ها بازی می‌کند را محدود کنید. کودکانی که در بیش از یک تیم بازی می‌کنند، به ویژه در معرض خطر آسیب ناشی از استفاده بیش از حد هستند.
• به کودک خود اجازه ندهید که در تمام طول سال یک ورزش انجام دهد – استراحت منظم و انجام ورزش‌های دیگر برای رشد مهارت و پیشگیری از آسیب ضروری است.

کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان

به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه به طور مستقیم تحت نظارت دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه اینستاگرام فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.

جهت خرید محصولات، تجهیزات طبی، فیزیوتراپی و پزشکی از فروشگاه سیلارس دیدن فرمائید.