علت درد پهلو چیست و چگونه درمان میشود؟
درد پهلو به احساس ناراحتی در بالای شکم یا پشت و پهلو، اشاره دارد، به نوعی این درد، در ناحیه زیر دندهها و بالای لگن ایجاد میشود. معمولاً درد در یک طرف بدن شما شدیدتر است. اکثر مردم حداقل یکبار در زندگی خود دچار درد پهلو میشوند و این ناراحتی معمولاً موقتی است. با این حال، درد مداوم یا شدید پهلو ممکن است نشاندهنده یک بیماری جدی مانند کمآبی بدن یا عفونت ادراری باشد. سنگ کلیه یا مشکل کلیوی نیز ممکن است باعث درد مداوم در پهلو شود.
اگرچه درد پهلو اغلب علامت یک مشکل کلیوی است، اما اگر همراه با علائم اضافی ایجاد شود، میتواند نتیجه سایر شرایط پزشکی نیز باشد. در صورت داشتن درد مزمن یا شدید در پهلو، به خصوص اگر علائم دیگری را نیز تجربه میکنید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید.
علت رایج بروز درد پهلو
درد پهلو در ناحیه تنه، درست در زیر دندهها، معمولاً به وجود میآید. این درد همچنین ممکن است کمر، لگن و برخی ارگانها و ماهیچههای دیگر را در نزدیکی جناح چپ و راست تحت تأثیر قرار دهد. این یک مشکل بسیار رایج است و میتواند ناشی از عوامل متعددی باشد. معمولاً این ناراحتی موقتی است. با این حال، اگر بیشتر از درد پهلو رنج میبرید، ممکن است نشانه برخی از شرایط جدی باشد، از جمله:
مشکلات عضلانی
ماهیچههای معده، پشت و حتی قفسه سینه ممکن است باعث درد پهلو شوند. برخی از علل شایع درد عضلانی عبارتاند از:
- آسیبهای عضلانی، مانند کشیدگی یا پیچخوردگی
- استعمال مفرط و واردکردن فشار بیش از اندازه به عضلات و ماهیچهها
- شیوه زندگی بیتحرک، به این معنی که فرد به اندازه کافی تحرک ندارد.
- برای مدت طولانی در وضعیت غیرمعمول یا استرسزای فیزیکی، باقی بماند.
درد پهلو معمولاً در طرف عضله آسیبدیده است. با این حال، افرادی که به دلیل سبک زندگی بیتحرک دچار درد عضلانی میشوند، ممکن است در هر دو طرف دچار درد شوند یا این درد بین دو طرف به جلو و عقب حرکت کند. بنابراین آسیبهای عضلانی، از شایعترین علل درد پهلو هستند. درد عضلانی میتواند بسیار شدید باشد، اما شدت درد لزوماً معیار اندازهگیری شدت آسیب نیست.
عفونت مجاری ادراری
عفونتهای دستگاه ادراری زمانی ایجاد میشوند که باکتریهای مضر وارد مجاری ادراری شده و مثانه، مجرای ادراری یا کلیهها را آلوده میکنند. اکثر عفونتهای ادراری در دستگاه ادراری تحتانی باقی میمانند. این عفونتها در زنان بیشتر از مردان شایع است. بدون درمان، عفونت ادراری میتواند به کلیهها سرایت کرده و باعث عفونت شدیدتر کلیه شود. درد ناشی از عفونت ادراری میتواند هر دو طرف یا فقط یک طرف را تحت تأثیر قرار دهد. علائم عفونت ادراری علاوه بر درد پهلو، شامل موارد زیر است:
- ادرار دردناک
- نیاز مکرر یا مداوم به ادرار کردن
- وجود خون در ادرار
مشکلات کلیوی
کلیهها به عنوان فیلتر بدن عمل میکنند. آنها در قسمت میانی پشت، درست زیر دندهها مینشینند. افراد ممکن است از کلیهها در کمر یا پهلو احساس درد کنند. برخی از مشکلات کلیوی زمانی ایجاد میشوند که عفونت از مثانه پخش شود. بیماری کلیوی همچنین میتواند ژنتیکی باشد یا در نتیجه مشکل با اندامی دیگر ایجاد شود. مشکلات کلیوی که ممکن است باعث درد پهلو شوند عبارتاند از:
- سنگ کلیه
- بیماریهای کلیوی، مانند بیماری کلیه پلی کیستیک
- عفونتها
- لخته شدن خون یا خونریزی در کلیهها
هر کسی که درد پهلو و سایر علائم مشکلات کلیوی مانند علائم ادراری دارد ، باید به پزشک مراجعه کند. درد کلیه معمولاً فقط در یک طرف بدن با کلیه آسیبدیده ظاهر میشود. هنگامی که عفونت یا بیماری روی هر دو کلیه تأثیر میگذارد، ممکن است فرد از هر دو طرف احساس درد کند.
زونا
زونا یک عفونت است که باعث بثورات دردناک و تاولزا میشود. هر کسی که آبلهمرغان داشته باشد، میتواند به زونا مبتلا شود، اگرچه این عفونت در افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، شایعتر است. زونا معمولاً با احساس سوزش عمیق از سیستم عصبی شروع میشود. طی چند روز، بثوراتی از تاولهای پر از مایع ظاهر میشود. در برخی از افراد، زونا میتواند بسیار شدید باشد و باعث عفونتهای تهدیدکننده زندگی شود.
افرادی که مبتلا به HIV هستند، افرادی که از داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی استفاده میکنند و افراد مسن اگر فکر میکنند مبتلا به زونا هستند، باید فوراً به پزشک مراجعه کنند. از آنجایی که زونا معمولاً فقط یک طرف بدن را درگیر میکند، مردم علائم را در طرف چپ یا راست بدن خود مشاهده میکنند، اما نه در هر دو.
پانکراس یا مشکلات کبدی
لوزالمعده و کبد در اعماق شکم، درست در زیر قفسه سینه قرار دارند. گاهی اوقات، مشکلات مربوط به این اندامها باعث درد پهلو میشود. درد همچنین میتواند به پشت سرایت کند. از آنجایی که کبد و لوزالمعده برای کمک به بدن در هضم غذا کار میکنند، ممکن است مشکل یکی از اندامها بر اندام دیگر تأثیر بگذارد. بسیاری از مسائل مختلف بهداشتی میتواند بر لوزالمعده و کبد تأثیر بگذارد. برخی از این موارد، مانند مسدود شدن مجاری صفراوی به دلیل سنگ کیسه صفرا، قابلدرمان هستند. سایر موارد، از جمله هپاتیت خود ایمنی، بیماریهای مزمن هستند.
اگر فرد تحت درمان قرار نگیرد، برخی از بیماریهای کبد و پانکراس، تهدیدکننده میشوند، اما علاوه بر درد پهلو، علائم دیگری نیز دارند. درد ناشی از مشکلات لوزالمعده یا کبد در سمت راست بدن ایجاد میشود. علائم دیگر عبارتاند از:
- ادرار تیره
- تهوع یا استفراغ
- درد ناگهانی
- چشم یا پوست زرد
- خستگی
- تب
مسائل مربوط به سلامت ستون فقرات
مسائل مربوط به سلامت ستون فقرات، از جمله: آرتریت نخاعی یا فتق دیسک، ممکن است باعث ایجاد درد در پهلو شوند. آرتریت نخاعی، نوعی التهاب مزمن مهرهها است. بیماریهای مربوط به دیسک، باعث تورم و درد در دیسکهایی میشود که استخوانهای ستون فقرات را محکم میکنند. برخی شرایط دیگر مانند شکستگی در ستون فقرات نیز ممکن است باعث درد پهلو شوند. درد ناشی از مشکلات ستون فقرات، معمولاً در طرف راست یا چپ رخ میدهد، اما ممکن است هر دو طرف دردناک باشند. افراد مبتلا به مشکلات سلامت ستون فقرات نیز ممکن است موارد زیر را داشته باشند:
- درد شدید که از یک طرف به ساق پا کشیده میشود.
- بیحسی یا سوزن شدن بدون دلیل، به ویژه در ساق یا پا
- کمردرد مزمن
- مشکل در حرکت
تشخیص علت درد پهلو
در طول قرار ملاقات، پزشک شما سعی میکند علت اصلی درد پهلو را شناسایی کند. آماده پاسخگویی به سؤالات مربوط به موارد زیر باشید:
- محل درد کجا است؟
- چه موقع درد شروع شد؟
- این درد چه حسی دارد؟
- هر چند وقت یکبار درد را تجربه میکنید؟
- چقدر درد را تجربه میکنید؟
- چه علائم دیگری دارید؟
پزشک شما همچنین از آزمایش خون و آزمایشهای تصویربرداری برای تعیین علت درد پهلو استفاده میکند. آزمایشهای تصویربرداری، مانند سونوگرافی یا اشعه ایکس، به پزشک اجازه میدهد تا عمق بدن شما را بررسی کند. آنها میتوانند مشکلات اندامها، بافتها و ماهیچهها را آشکار کنند. قبل از انجام این آزمایشها، پزشک ممکن است رنگ کنتراست را به یکی از رگهای شما تزریق کند.
آنها این کار را برای بهبود کیفیت تصاویر انجام میدهند. این امر تشخیص هرگونه انسداد در رگها یا اندامهای شما را آسان میکند. رنگ معمولاً ید است و به ندرت عوارض جانبی ایجاد میکند. سایر آزمایشهای تشخیصی که پزشک ممکن است توصیه کند عبارتاند از:
- سی تی اسکن شکم، نوعی اشعه ایکس تخصصی است که میتواند تصاویر مقطعی از شکم را نشان دهد.
- سیستوسکوپی، یک روش جزئی است که شامل قرار دادن یک لوله نازک با دوربین متصل به مثانه است.
- آزمایش ادرار، که یک آزمایش ساده ادرار است.
- کشت ادرار برای تشخیص باکتری در ادرار انجام میشود.
درمان درد پهلو
استراحت، درمان اولیه برای هر نوع درد پهلو است. درد جزئی پهلو معمولاً با ترکیبی از استراحت و فیزیوتراپی برطرف میشود. همچنین ممکن است پزشک، تمرینات خاصی را که میتوانید برای تسکین سریع اسپاسم عضلات انجام دهید، توصیه کند. اگر درد پهلو ناشی از عوامل مختلفی همچون التهاب و یا سنگ کلیه باشد، روشهای درمانی مختلفی وجود دارد که عبارتاند از:
درمان درد پهلو ناشی از التهاب
برای درد پهلو به دلیل التهاب، مانند عفونت و آرتریت، درمان بستگی به شرایط خاص دارد. عفونتهای کلیه ممکن است نیاز به بستری شدن داشته باشند. در صورت عفونت کلیه، پزشک به شما آنتیبیوتیک میدهد. فیزیوتراپی و برنامههای ورزشی اغلب میتوانند درد ناشی از آرتریت در ستون فقرات را درمان کنند. پزشک همچنین ممکن است داروی ضدالتهابی تجویز کند که باعث کاهش التهاب و ناراحتی میشود. در برخی موارد، افراد برای اصلاح مشکل ستون فقرات نیاز به جراحی دارند.
درمان درد پهلو ناشی از سنگ کلیه
برای دفع سنگ کلیه، باید داروهای مسکن مصرف کنید و مایعات زیادی بنوشید. در بیشتر موارد،
سنگ کلیه نیازی به جراحی ندارد. با این حال، اگر سنگ کلیه بزرگ باشد و نتواند به راحتی
از بدن شما خارج شود، پزشک ممکن است یک عمل کوچک به نام سنگ تراپی انجام دهد.
لیتوتریپسی (Lithotripsy) شامل استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تجزیه سنگ
کلیه است تا بتوانند از حالب (Ureters)عبور کنند.حالب ها لولههایی هستند که ادرار را از
کلیه به مثانه منتقل میکنند. پزشک شما همچنین ممکن است از تکنیکهای جراحی دیگر
برای برداشتن سنگها استفاده کند. بسته به میزان درد شما، پزشک ممکن است داروهای
ضد درد بدون نسخه یا نسخه را تجویز کند. ممکن است لازم باشد در بیمارستان بمانید. در
صورت ادامه درد شدید یا طولانیمدت در پهلو حتی پس از درمان، با پزشک خود مشورت کنید.
زمان مراجعه به پزشک
افراد مبتلا به درد پهلو در صورت مشاهده موارد زیر در صورت نیاز به مراقبت و درمان فوری،
باید به اورژانس مراجعه کنند. مواردی همچون:
- تب، رنگپریدگی مدفوع یا زردی چشم و پوست
- بارداری
- استفراغ شدید
- خون در ادرار
- درد پهلو به همراه آسیبهای دیگر مانند ضربه به پهلو یا پشت
- درد هنگام ادرار کردن
- درد شدید که با گذشت زمان بدتر میشود.
- بثورات دردناک
- بیحسی یا سوزن شدن در پاها
اگر درد خفیف یا متوسط باشد و علائم دیگری وجود نداشته باشد، درد پهلو
به احتمال زیاد به دلیل کشیدگی عضلات است، به این معنی که باید با استراحت
برطرف شود، در غیر این صورت باید به پزشک و یا در موارد حاد، به اورژانس مراجعه شود.
چگونه میتوان از درد پهلو جلوگیری کرد؟
ممکن است همیشه نتوانید از درد پهلو جلوگیری کنید. اما با حفظ سلامتی میتوانید خطر
مشکلات کلیوی، آسیبها و بیماریها را کاهش دهید. با انجام توصیههای زیر، تا حد زیادی
میتوانید از ابتلا به درد پهلو در امان بمانید:
- درست غذا بخورید و هیدراته باشید: با نوشیدن مقدار زیادی آب، اجتناب از الکل و رژیم غذایی سالم، میتوانید خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهید. آب، بدن شما را هیدراته نگه میدارد. این آب از کلیهها دفع میشود، در نتیجه احتمال عفونت را کاهش داده و تشکیل سنگها را دشوارتر میکند. همچنین از پزشک خود در مورد رژیم غذایی کمسدیم و غنی از کلسیم که ممکن است از سنگ کلیه جلوگیری کند، سؤال کنید و دستور غذایی مناسب را دریافت کنید.
- حفظ وزن سالم: به طور منظم ورزش کنید و فعال بمانید. افرادی که چاق هستند یا اضافهوزن دارند، شانس بیشتری برای ابتلا به سنگ کلیه دارند. وزن اضافی همچنین به ستون فقرات شما فشار وارد میکند و شما را در برابر آسیبهایی که باعث درد پهلو میشوند، آسیب پذیرتر میکند.
- مراقب دستگاه ادراری خود باشید: برای کاهش خطر ورود باکتریها به مجاری ادراری و ایجاد عفونت، همیشه بعد از رابطه جنسی، ادرار کنید. زنان باید بعد از ادرار از جلو به عقب، با دستمال خود را پاک کنند و شستشو انجام دهند. مقدار زیادی آب بنوشید و به محض احساس نیاز، از حمام استفاده کنید. نگهداشتن ادرار در مثانه، احتمال عفونت را افزایش میدهد.
- به پزشک متخصص مراجعه کنید: در مورد واکسنها (از جمله واکسن زونا) به روز باشید. چکاپ منظم برای پیشگیری از سرطان و سایر بیماریها را برنامهریزی کنید و با پزشک خود در مورد کاهش خطر ابتلا به مشکلات کلیوی صحبت کنید.
کلام پایانی
درد پهلو یک علامت شایع است و وجود درد به تنهایی نمیتواند علت اصلی آن را نشان دهد.
اکثر علل درد پهلو قابلدرمان هستند، اما درمان مناسب نیاز به تشخیص دقیق پزشکی دارد.
افراد باید برای درد پهلو در سمت راست یا چپ به پزشک مراجعه کنند، به خصوص اگر درد
شدید باشد، به طور پیوسته بدتر شود یا پس از ناپدید شدن، دوباره برگردد.
استخر آب درمانی ایرانیان؛ مکانی مجهز برای پیاده روی در آب
دکتر مهدی صدیقی، متخصص فیزیوتراپی و توانبخشی، با ایجاد مجموعه سلامت ایرانیان، گام بزرگی در جهت کمک به سلامت
افراد جامعه برداشته است. مجموعه سلامت ایرانیان شامل استخر آب درمانی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و
کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان می شود. هر کدام از این قسمت ها به طور خاص توانسته اند رضایت و اعتماد مراجعین خود را جلب نمایند.
استخر آب درمانی ایرانیان برای افرادی که تمایل به انجام ورزش راه رفتن در آب دارند، گزینه بسیار مناسبی است. جهت اطلاع از
نحوه مراجعه به این استخر می توانید به صفحه اینستاگرام سلامت ایرانیان مراجعه نمایید.
