ساکرالیزاسیون یا چسبندگی مهره کمر چیست؟

ساکرالیزاسیون یا چسبندگی مهره کمر یک بی نظمی رایج در ستون فقرات است که در آن مهره پنجم به استخوان خاجی در پایین ستون فقرات جوش می خورد. مهره پنجم کمری که به عنوان L5 شناخته می شود، ممکن است به طور کامل یا جزئی در دو طرف استخوان خاجی یا در هر دو طرف جوش بخورد. ساکرالیزاسیون یک ناهنجاری مادرزادی است که در جنین رخ می دهد.

ناحیه کمری ستون فقرات عمدتاً حرکت کمر را تسهیل می کند و وزن بدن را تحمل می کند. پنج مهره کمری به گونه ای طراحی شده اند که می تواند به عملکرد آن کمک کند و از بالا به پایین به عنوان L1 تا L5 شمارش می شود. مهره پنجم کمری دارای شکل و ویژگی های عجیب و غریبی است که متناسب با موقعیت و عملکرد طبیعی آن باشد.

در برخی موارد، در طول رشد جنینی، برخی تغییرات می تواند باعث ناهنجاری های مادرزادی شود که منجر به تغییر شکل بدنه مهره ها می شود. چنین نقایص مادرزادی در همجوشی یا تشکیل بخش‌های خاص می‌تواند افراد را به روش‌های مختلف تحت تأثیر قرار دهد. ساکرالیزاسیون یک بیماری مادرزادی است که در آن مهره کمری به طور کامل یا جزئی با استخوان خاجی در هر دو یا دو طرف جوش می خورد.

آناتومی مربوط به ساکرالیزاسیون یا چسبندگی مهره کمر

مفصل لومبوساکرال مفصلی بین مهره پنجم کمری (L5) و مهره اول خاجی (S1) است.در یک نگاه دقیق به این مفصل مشاهده موارد زیر را مشاهده می کنیم :

• مفصل بین مهره ای قدامی: یک مفصل سمفیز که بین بدنه های مهره های L5 و S1 تشکیل شده است که توسط یک دیسک بین مهره ای بزرگ از هم جدا شده و توسط رباط های مهره ای به هم متصل شده است.
• مفاصل فاست: دو مفصل زیگاپوفیزیال بین فرآیندهای مفصلی مهره‌های L5 و S1 تشکیل شده‌اند.

ساکروم با مایل شدن به مهره پنجم کمری با زاویه ای به نام زاویه لومبوساکرال متصل می شود که میانگین آن حدود ۱۴۰ درجه است. حرکات در این مفصل عمدتاً به خم شدن و اکستنشن ، با حداقل مقدار خمیدگی جانبی محدود می شود.

تحرک مفصل

 مفصل لومبوساکرال محل اکثر حرکات ستون فقرات کمری است. حرکاتی که در این مفصل اتفاق می‌افتد عمدتاً خم شدن و اکستنشن و حداقل درجه خمیدگی جانبی است. درجه این حرکات با افزایش سن به خصوص بعد از ۳۵ سالگی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

اتصالات مفصل

خم شدن توسط قسمت خلفی دیسک بین مهره ای و رباط های ستون مهره، یعنی رباط طولی خلفی، رباط فلاوا، رباط بین خاری و فوق خاری محدود می شود. گسترش مفصل توسط رباط طولی قدامی، قسمت قدامی دیسک بین مهره ای و بسته شدن مفاصل فاست محدود می شود.

علل ساکرالیزاسیون چیست؟

ساکرالیزاسیون اغلب قبل از تولد شما اتفاق می افتد. استخوان ها در اولین هفته های بارداری تشکیل می شوند. هر مهره معمولاً در اطراف ستون فقرات رشد می کند و دیسک های شما بین آنها ایجاد می شود.اما در برخی افراد، مهره پایینی به طور کامل از لگن جدا نمی شود. نتیجه یک مهره و استخوان خاجی است که به هم متصل هستند و نمی توانند از یکدیگر خم شوند. این یک شرایط ناتوان کننده نیست.

مشخص نیست که چه تعداد از افراد ساکرالیزاسیون دارند، زیرا اکثر کسانی که دارای علائم کمی هستند. تنها راه تشخیص آن تصویربرداری مانند اشعه ایکس است. ممکن است هرگز متوجه این عارضه ستون فقرات نشوید، مگر اینکه پزشک دلیل دیگری برای عکسبرداری از کمر شما داشته باشد. از ۴ تا ۳۷ درصد افراد ممکن است با ساکرالیزاسیون متولد شوند. چسبندگی مهره پنجم کمری میتواند به علل زیر نیز رخ دهد:

• رشد جنینی، زمانی که مهره ها شروع به استخوانی شدن می کنند، در حدود هفته هشتم.
• استعداد ژنتیکی

عوارض ساکرالیزاسیون همچنین شامل موارد زیر خواهد بود:

• فشار واقعی روی اعصاب یا تنه عصبی.
• کشیدگی رباط.
• فشرده سازی بافت نرم بین مفاصل استخوانی.

علائم ساکرالیزاسیون

برای بسیاری از افراد، ساکرالیزاسیون هیچ علامتی ندارد. کسانی که آنها را دارند ممکن است متوجه شوند:

• علائم فیزیکی. ممکن است طول پاهای شما کمی متفاوت باشد یا ممکن است لگن کج شده داشته باشید. این می تواند باعث مشکلات تعادل یا عدم هماهنگی شود. یا ممکن است دامنه حرکتی محدودی در ناحیه کمر داشته باشید.
• کمر درد. متخصصان مطمئن نیستند که ساکرالیزاسیون یک علت واقعی کمردرد در برخی افراد است یا اینکه بدون آن هنوز کمردرد دارند.
• سندرم برتولوتی. کمردرد مرتبط با ساکرالیزاسیون سندرم برتولوتی نامیده می شود. علائم سندرم برتولوتی معمولاً در ۲۰ یا ۳۰ سالگی ظاهر می شود. آنها عبارتند از:
• کمردردی که شامل درد پا نمی شود
• درد غیر قابل توضیح، سفتی، یا مشکل در حرکت
• درد یا ناراحتی در پشت لگن، بالای باسن
• هنگام نشستن یا دراز کشیدن درد کمتری دارد
• درد و اسپاسم عضلانی فقط در یک طرف

برای تشخیص سندرم برتولوتی، پزشک شما نیاز به عکس برداری با اشعه ایکس یا سایر تصویربرداری ها، مانند MRI، برای بررسی استخوان ها و مفاصل شما دارد. آنها همچنین ممکن است یک معاینه فیزیکی و آزمایش خون برای رد سایر شرایط انجام دهند.

انواع ساکرالیزاسیون

ساکرالیزاسیون اشکال مختلفی دارد که بر اساس اینکه فیوژنی که در عکس اشعه ایکس دیده می شود جزئی یا کامل است و اینکه فیوژن فقط در یک طرف (یک طرفه) یا هر دو (دو طرفه) است طبقه بندی می شود. طبقه بندی زیر معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد:

• نوع ۱: همجوشی با عرض حداقل ۱۹ میلی متر در یک یا هر دو طرف
• نوع ۲: همجوشی ناقص با یک شبه مفصل ایجاد شده در یک طرف یا هر دو طرف
• نوع ۳: ادغام کامل L5 به ساکروم در یک طرف (۳a) یا طرف دیگر
• نوع ۴: ترکیبی از نوع ۲ و نوع ۳

تشخیص عارضه ی چسبندگی مهره L5

برای تشخیص این عارضه، پزشک ابتدا شما را معاینه می کند و در مورد سابقه پزشکی و هر گونه دردی که ممکن است داشته باشید، سوال می کند.تشخیص ساکرالیزاسیون همچنین نیاز به عکس برداری با اشعه ایکس از ستون فقرات کمری دارد. ممکن است به کمک اشعه ایکس فلکشن یا اکستنشن نشان داده شود تا پزشک بتواند ناحیه کمر را در موقعیت های مختلف مشاهده کند.پزشک شما همچنین ممکن است تصویربرداری MRI را تجویز کند. برای تایید تشخیص، پزشک ممکن است از تزریق های تشخیصی داروهای بیهوشی یا استروئیدها در ناحیه مورد نظر استفاده کند.

درمان های موثر برای ساکرالیزاسیون

درمان بستگی به نوع و درجه ساکرالیزاسیون و علائم شما دارد. هر فردی متفاوت است و هیچ درمان مشخصی وجود ندارد. درمان محافظه کارانه ای که برای درد همراه با ساکرالیزاسیون داده می شود مانند سایر دردهای کمر است. اگر به دلیل ساکرالیزاسیون دچار درد یا مشکل در حرکت هستید، پزشک می تواند به شما در یک برنامه درمانی کمک کند. بسیاری از افراد می توانند از درمان های غیر جراحی برای بهبود علائم خود استفاده کنند، مانند:

• اصلاح سبک زندگی برای اجتناب یا تغییر فعالیت هایی که باعث افزایش درد می شوند
• داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) طبق دستور
• فیزیوتراپی
• درمان دوره ای، مانند تزریق استروئید برای کاهش علائم
• درمان پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) که از پلاکت‌های بدن (سلول‌های کوچک در خون) برای به حداقل رساندن درد استفاده می‌کند.
• پرولوتراپی، تزریق بی حس کننده موضعی غلیظ و دکستروز (شکل قندی مشابه قند خون)
• فرسایش با فرکانس رادیویی، که از گرما برای از بین بردن اعصاب آسیب دیده در اطراف یک مفصل کاذب استفاده می کند

در برخی موارد، پزشکان جراحی را برای تسکین درد ناشی از سندرم برتولوتی توصیه می کنند. تغییر شکل مفصل کاذب برای برخی افراد تسکین می دهد. پزشکان همچنین می توانند جراحی فیوژن ستون فقرات را در یک استخوان در این ناحیه انجام دهند.کلیه آموزشها در خصوص درمان ساکرالیزاسیون یا چسبندگی مهره کمر و چسبندگی ستون فقرات در کلینیک فیزیوتراپی سلامت ایرانیان ارائه داده میشود.

دارو درمانی

این روش ممکن است شامل درمان های استاندارد برای کمردرد باشد:

• داروهای ضد التهابی
• شل کننده های عضلانی
• تزریق استروئید

اگر با تزریق استروئید تسکین نمی‌یابید، این ممکن است نشانه‌ای از نیاز به جراحی باشد.

عمل جراحی

تنها ۴۳ مورد جراحی برای مشکلات ساکرالیزاسیون در متون پزشکی گزارش شده است. برای درک بهتر اینکه چه زمانی جراحی ممکن است مفید باشد، به مطالعات بیشتری نیاز است.ممکن است برای اصلاح دیسک خاص یا سایر ناهنجاری‌های ناشی از ساکرالیزاسیون، جراحی توصیه شود. به عنوان مثال، ساکرالیزاسیون ممکن است باعث ایجاد فشار روی دیسک بین مهره های چهارم و پنجم شود که منجر به لغزش یا انحطاط دیسک می شود. همچنین می تواند باعث فشرده شدن عصب نخاعی و درد در ستون فقرات یا پاها، اسکولیوز یا سیاتیک شود.

سایر روش های تسکین درد

گزینه های درمانی دیگر جهت بهبود درد و درمان های جدید ساکرالیزاسیون شامل موارد زیر است :

• SWD: دیاترمی موج کوتاه یک روش گرمایش عمیق است که از گرما برای تسکین درد استفاده می کند، خون رسانی به عضله مورد نظر را بهبود می بخشد و مواد زائد را حذف می کند.
• IFT: درمان جریان تداخلی اثری با فرکانس پایین در بافت هدف ایجاد می کند، انتقال تکانه های درد را مهار می کند، سیستم اوپیوئیدی درون زا را تحریک می کند، خون رسانی را افزایش می دهد، ادم را تسکین می دهد و مواد زائد را حذف می کند.
• TENS: تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست یک روش الکتریکی است که با ارائه مدولاسیون درد، تسکین درد را فراهم می کند. TENS مکانیسم دروازه را در شاخ خاکستری قدامی در نخاع می بندد. همچنین سیستم اوپیوئیدی درون زا را تحریک می کند که از آزاد شدن ماده p در شاخ خاکستری قدامی جلوگیری می کند.

درمان فیزیوتراپی ساکرالیزاسیون یا چسبندگی مهره کمر

فیزیوتراپی می تواند به تقویت و تثبیت عضلات درگیر و بهبود حرکت کمک کند.یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ گزارش می دهد که تکنیک الکساندر در بازآموزی عضلات به وضعیت بدن و هماهنگی عصبی عضلانی کمک می کند.تکنیک‌های کایروپراکتیک نیز که با دستکاری ستون فقرات، کار بافت نرم، کشش و ورزش، درد را تسکین می‌دهند.

کلیه امور جهت درمان و کاهش چشمگیر درد در کلینیک فیزیوتراپی سلامت ایرانیان واقع در مجموعه سلامت ایرانیان زیر نظر متخصصین و دکتر فیزیوتراپ آقای دکتر مهدی صدیقی انجام میگیرد.

تمرینات حرکتی ستون فقرات کمری که باعث تحرک و بهبود کمر در عارضه ساکرالیزاسیون می شوند و در مجموعه سلامت ایرانیان به صورت تخصصی آموزش داده میشود، شامل موراد زیر است :

چرخش پایین تنه

به پشت روی زمین دراز بکشید.زانوها را خم کنید، هر دو پا را صاف روی زمین نگه دارید.از هر دو دست برای کشیدن یک زانو به سمت قفسه سینه استفاده کنید.زانو را به مدت ۵ ثانیه روی سینه نگه دارید، شکم را سفت نگه دارید و ستون فقرات را روی زمین فشار دهید.به موقعیت شروع بازگردید.با پای مخالف حرکت را تکرار کنید.

چرخش کمر

به پشت روی زمین دراز بکشید و زانوهای خمیده و پاها را صاف روی زمین قرار دهید.شانه ها را محکم روی زمین نگه دارید، هر دو زانو خم شده را به آرامی به یک طرف بغلتانید.موقعیت را برای ۵-۱۰ ثانیه نگه دارید.به موقعیت شروع بازگردید.زانوهای خم شده را به آرامی به طرف مقابل بغلتانید، نگه دارید و سپس به حالت اولیه برگردید.

تمرین شیب لگن

شیب لگن یک تمرین مفید برای مهره L5 شما است. با تقویت عضلات شکم و مهار عضلات پارا نخاعی کمر کمر درد را کاهش می دهد.به پشت دراز بکشید و زانوهایتان را خم کنید و پاهایتان را صاف روی زمین بگذارید. دست های خود را روی استخوان های لگن خود در دو طرف بدن قرار دهید. عضلات شکم خود را منقبض کرده و با فشار دادن قسمت پایین کمر خود به زمین، لگن خود را تا سقف خم کنید. سپس رها کنید و حرکت را تکرار کنید.

کشش همسترینگ

کشش همسترینگ می تواند به تثبیت ستون فقرات کمری شما کمک کند. به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید، ستون فقرات خود را در حالت خنثی نگه دارید.پای چپ خود را به سمت هوا بلند کنید و با بلند کردن پاشنه پا به سمت سقف آن را صاف کنید. پای خود را با هر دو دست پشت قسمت بالای ران نگه دارید و به آرامی ساق را به بدن خود نزدیک کنید. کشش را تا ۳۰ ثانیه نگه دارید، سپس رها کنید و در سمت مخالف تکرار کنید.آموزشهای لازم به مراجعه کنندگان عزیز در مجموعه سلامت ایرانیان ارائه میگردد.

تمرین خم شدن پشت

تمرین تقویتی پشت فلکسور به بهبود عملکرد کلی کمر کمک می کند. این تمرینات برای تقویت خمیدگی کمر، جلوگیری از اکستنشن کمر، و تقویت عضلات شکم و گلوتئال در تلاش برای مدیریت کمردرد بدون جراحی در مجموعه سلامت ایرانیان انجام می شود. همچنین عضلات ارکتور ستون فقرات، همسترینگ و تانسور فاشیا لاته و رباط ایلیوفمورال را کش می دهد.

تمرین اکستنشن پشت

تمرینات اکستنشن کمر به کاهش درد، تمرکز علائم و بهبود کامل درد کمک می کند. تمرینات اکستنشن پشت نیز عضلات پشت را تقویت کرده و به ریکاوری سریع کمک می کند.راه های زیادی برای انجام این تمرین ها وجود دارد. راه مناسبی را انتخاب کنید که با قدرت، توانایی و سطح راحتی شما بهترین کار را دارد.

تفاوت و ارتباط ساکرالیزاسیون یا چسبندگی مهره کمری با عارضه کمر درد

کمر درد عارضه بسیار شایعی است به طوریکه به نظر میرسد ۸۵ درصد مردم در طول زندگی حداقل یک بار دچار کمر درد میشوند. سالها پیش این تصور وجود داشت که ممکن است این تغییر شکل ستون مهره ارتباطی با کمر درد داشته باشد ولی بررسی های بیشتر نشان داد که نمیتوان ارتباطی بین این دو برقرار کرد.

در بسیاری از افرادی که در اطراف شما زندگی میکنند و شکایتی از کمر درد ندارند اگر رادیوگرافی ار ستون مهره به عمل آید میتوان این وضعیت را مشاهده کرد.در واقع این تغییر شکل ستون مهره را میتوان مانند تفاوتی دانست که مردم در اندازه قد، شکل بینی، رنگ چشم یا مو با یکدیگر دارند. همانطور که رنگ چشم قهوه ای و آبی هر دو طبیعی است و نمیتوان ضعف بینایی کسی را به رنگ چشم او مرتبط دانست، چسبیده بودن مهره پنجم کمری و اول خاجی و چسبیده نبودن این دو مهره هر دو طبیعی بوده و ارتباطی به کمر درد ندارند.اگر فردی کمر درد داشته و در رادیوگرافی که پزشک از ستون مهره او به عمل میاورد این تغییر مشاهده شود، باید به دنبال علت دیگری برای کمر درد بود.