این مقاله را با دیگران به اشتراک بگذارید
نوروم مورتون چیست؟
نوروم مورتون زمانی اتفاق می‌افتد که عصب بین استخوان‌های انگشت پا ملتهب می‌شود. علائم نوروم مورتون شامل درد بین انگشتان پا و احساس اینکه روی یک سنگریزه پا می‌گذارید. درمان اولیه شامل دارو، تزریق و ارتزهای سفارشی است. اگر درد شدید باشد، ممکن است به جراحی نوروم مورتون نیاز داشته…
نوروم مورتون
نوروم مورتون که به آن نورومای بین متاتارسال نیز می‌گویند، یک نوع بیماری مرتبط با ضخیم شدن بافت انگشت پا است. این بافت در کنار یک عصب است. فشار روی عصب، آن را تحریک کرده و در نتیجه باعث درد می‌شود. ممکن است در حال راه رفتن باشید و دردی را در نزدیکی مفاصل انگشت پای خود احساس کنید، مثل اینکه یک سنگریزه کوچک در داخل کفش شما وجود دارد. درد معمولاً بین انگشتان سوم و چهارم پا ایجاد می‌شود. معمولاً زنان بیشتر از مردان به نوروم مورتون مبتلا می‌شوند. این به دلیل پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند است، زیرا به پاها فشار می‌آورند. درمان ممکن است به سادگی تعویض کفش با پوشیدن کفش با پاشنه کوتاه باشد.
علائم و دلایل ایجاد نوروم مورتون
درد، اغلب متناوب، علامت اصلی نوروم مورتون است. انگشتان پا ممکن است احساس بی‌حسی یا مور مور شدن داشته باشند. ممکن است به دلیل درد در راه رفتن عادی نیز مشکل داشته باشید. با این حال، هیچ تورم قابل‌توجهی روی پای خود نخواهید داشت. گاهی اوقات ممکن است نوروم مورتون بدون هیچ علامتی داشته باشید. یک مطالعه کوچک در سال ۲۰۰۰، سوابق پزشکی ۸۵ نفر را که از پاهایشان با ام آر آی (MRI) تصویربرداری شده بودند، بررسی کرد. این مطالعه نشان داد که ۳۳ درصد از شرکت‌کنندگان نوروم مورتون داشتند، اما هیچ دردی نداشتند. به طور معمول، هیچ نشانه ظاهری، مانند توده، وجود ندارد، زیرا این واقعاً یک تومور نیست. درد به طور کلی با فعالیت یا پوشیدن کفش تشدید می‌شود. بروز درد شبانه در این بیماری به ندرت اتفاق می‌افتد.
دونده‌ها ممکن است وقتی که شروع به حرکت می‌کنند، احساس درد کنند. کفش‌های پاشنه بلند که پا را در موقعیتی مشابه با فشار قرار می‌دهند نیز، می‌توانند این وضعیت را تشدید کنند. کفش‌های تنگ و باریک نیز با فشردن استخوان‌های انگشت پا و فشار دادن عصب، این وضعیت را تشدید می‌کنند. علائم ممکن است به طور موقت با درآوردن کفش، ماساژ پا یا اجتناب از پوشیدن کفش نامناسب یا فعالیت‌های تشدیدکننده درد، از بین بروند. در این بیماری، با گذشت زمان، علائم به تدریج بدتر می‌شود و ممکن است برای چند روز یا چند هفته ادامه داشته باشد. با بزرگ شدن نوروم و دائمی شدن تغییرات موقتی در عصب، علائم شدیدتر می‌شوند. نوروم مورتون اغلب با موارد زیر همراه است:
- کف پای صاف
- قوس‌های بلند در کف پا
- پینه پا
- انگشتان چکشی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر پادرد دارید که حتی پس از تعویض کفش یا توقف فعالیت‌هایی که ممکن است باعث ایجاد آن‌ها شود، از بین نمی‌رود، به پزشک خود مراجعه کنید. نوروم مورتون قابل‌درمان است، اما اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به ایجاد آسیب دائمی عصبی شود. پزشک از شما می‌پرسد که درد چگونه شروع شده و پای شما را معاینه فیزیکی می‌کند. آن‌ها روی قسمت قوس کف پای شما فشار می‌آورند و انگشتان پا را حرکت می‌دهند تا ببینند کجا درد دارید. پزشک معمولاً فقط از طریق معاینه فیزیکی و با بحث در مورد علائم شما قادر به تشخیص نوروم مورتون خواهد بود. برای رد سایر علل احتمالی درد شما، مانند آرتریت یا شکستگی، پزشک ممکن است گاهی آزمایش‌های تصویربرداری را تجویز کند.
تصویربرداری
اگرچه نوروم یک ناهنجاری بافت نرم است و در رادیوگرافی استاندارد قابل مشاهده نیست، اولین گام در ارزیابی درد جلوی پا، عکس‌برداری با اشعه ایکس به منظور ارزیابی وجود آرتریت و حذف شکستگی‌ها و ضایعات استخوانی که ممکن است علائم یک نوروما را تقلید کند. تصویربرداری اولتراسوند (سونوگرافی) به طور دقیق، ضخیم شدن عصب بین انگشتی را در فضای بیش از ۳ میلی‌متر نشان می‌دهد که تشخیص نوروم مورتون است. این معمولاً در سطح رباط بین متاتارسال رخ می‌دهد. اغلب، بورسیت بین متاتارسال همراه با تشخیص وجود دارد. سایر شرایطی که ممکن است با سونوگرافی قابل مشاهده باشد و از نظر بالینی با نوروما اشتباه گرفته شود، عبارت‌اند از سینوویت/کپسولیت از مفصل متاتارسوفالانژیال مجاور، شکستگی و اختلال کف پا.
ام آر آی (MRI)می‌تواند به طور مشابه شرایط فوق را نشان دهد. با این حال، در شرایطی که بیش از یک ناهنجاری هم‌زمان وجود دارد، اولتراسوند این مزیت را دارد که با اعمال فشار مستقیم با پروب، مشخص می‌کند که کدام منبع درد بیمار است. علاوه بر این، اولتراسوند می‌تواند برای هدایت درمان‌هایی مانند تزریق کورتیزون و همچنین فرسایش عصب با الکل استفاده شود. اگر پزشک شما به بیماری عصبی دیگری مشکوک باشد، ممکن است الکترومیوگرافی نیز انجام دهد. این آزمایش فعالیت الکتریکی تولید شده توسط عضلات شما را اندازه‌گیری می‌کند که می‌تواند به پزشک کمک کند تا درک بهتری از عملکرد اعصاب شما داشته باشد.
نوروم مورتون چگونه درمان می‌شود؟
درمان بستگی به شدت علائم شما دارد. این بدان معناست که شما با درمان محافظه‌کارانه شروع کرده و در صورت تداوم درد، به سراغ درمان‌های تهاجمی‌تر خواهید رفت.
درمان‌های محافظه‌کارانه و خانگی
درمان محافظه‌کارانه با استفاده از تکیه‌گاه قوس یا پد پا برای کفش شما شروع می‌شود. این‌ها به کاهش فشار روی عصب آسیب دیده کمک می‌کنند. آن‌ها می‌توانند درج‌های بدون نسخه (OTC) یا سفارشی ساخته شده با نسخه و متناسب با پای شما باشند. پزشک شما همچنین ممکن است مسکن‌های OTC یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین) یا آسپرین را پیشنهاد کند. سایر درمان‌های محافظه‌کارانه عبارت‌اند از:
- فیزیوتراپی
- تمرینات کششی برای شل کردن تاندون‌ها و رباط‌ها
- ورزش‌هایی برای تقویت مچ پا و انگشتان پا
- استراحت
- استفاده از یخ در مناطق دردناک
- تزریقات داروی موردنیاز
اگر درد شما ادامه داشت، پزشک ممکن است تزریق کورتیکواستروئیدها یا داروهای ضدالتهابی را در ناحیه درد امتحان کند. همچنین ممکن است از تزریق بی‌حس‌کننده موضعی برای بی‌حس کردن عصب آسیب‌دیده استفاده شود. این ممکن است به کاهش موقت درد شما کمک کند. تزریق دارویی به نام الکل اسکلروز کننده (Alcohol sclerosing injections) یکی دیگر از داروهایی است که ممکن است درد را به طورکوتاه مدت تسکین دهد. یک مطالعه تحقیقاتی نشان داد که تنها ۲۹ درصد از افرادی که تزریق این نوع دارو را داشتند، بدون علائم باقی ماندند.
تمرینات کششی و تقویتی
نوروم مورتون به خوبی به استراحت پاسخ می‌دهد، اما اگر سطح درد اجازه دهد، برخی از تمرینات کششی و تقویتی ممکن است به حفظ و بهبود قدرت در قوس پا کمک کند. به عنوان مثال، می‌توان به تمریناتی اشاره کرد که عضلات ساق پا را کشیده و تاندون آشیل و فاسیای کف پا را در امتداد پایین پا، کشیده می‌شود. مهم است که به آرامی ورزش پا را شروع کنید تا عصب دوباره ملتهب نشود. برخی از تمرینات ساده عبارت‌اند از:
- کشش فاشیای پلانتار (Plantar fascia stretch): حوله‌ای را روی زمین قرار دهید و پا را روی نزدیک‌ترین لبه قرار دهید. از انگشتان پا برای فشردن حوله استفاده کنید. اضافه کردن وزنه به حوله، این تمرین را چالش برانگیزتر می‌کند.
- کشش انگشت شست پا: روی زمین بنشینید و یک نوار ورزشی را دور انگشت شست پا بپیچید. پا را دراز کنید و با استفاده از باند، پا را به آرامی به سمت عقب بکشید. سپس از انگشت شست پا برای فشار دادن پا به جلو استفاده کنید. سه بار تکرار کنید.
- رول توپ: یک توپ کوچک را زیر پا قرار دهید و آن را به مدت ۱ دقیقه با کف پای خود به عقب و جلو حرکت دهید.
تحقیقات نشان می‌دهد که پیروی از یک رویکرد فیزیوتراپی که شامل تمرینات، ماساژ، تحرک مفصل آسیب‌دیده و آموزش مدیریت درد است، ممکن است بهترین نتایج را به همراه داشته باشد.
تزریق الکل اسکلروز کننده
در این روش، الکل رقیق (۴٪) مستقیماً به ناحیه نوروما تزریق می‌شود و باعث ایجاد سمیت در بافت عصبی فیبری می‌شود. اغلب، درمان باید ۲ تا ۴ بار، با فاصله ۱ تا ۳ هفته انجام شود. میزان موفقیت ۶۰ تا ۸۰ درصد در مطالعات بالینی به دست آمده است که برابر یا بیشتر از میزان موفقیت برای نورکتومی جراحی با خطرات کمتر و بهبود قابل‌توجه کمتر است. اگر با الکل غلیظ‌تر تحت هدایت اولتراسوند انجام شود، میزان موفقیت به طور قابل‌توجهی بالاتر است و به تکرار کمتری نیاز است.
عمل جراحی
در صورتی که این بیماری با سایر درمان‌ها بهبود نیابد، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند. گزینه‌های جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نورکتومی (neurectomy) که در آن بخشی از بافت عصبی برداشته می‌شود.
- جراحی کرایوژنیک (cryogenic surgery) که در آن اعصاب و غلاف میلین پوشاننده آن‌ها با استفاده از دمای بسیار سرد، از بین می‌روند.
- جراحی دکامپرشن (decompression surgery)که در آن فشار روی عصب با برش رباط‌ها و سایر ساختارهای اطراف عصب کاهش می‌یابد.
نورکتومی
نورکتومی شامل برداشتن قطعه آسیب‌دیده از بافت عصبی است. تشکیل بافت اسکار پس از عمل (معروف به نوروم استامپ) می‌تواند در حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد رخ دهد و باعث بازگشت علائم نوروما شود. نورکتومی را می‌توان با استفاده از یکی از دو روش کلی انجام داد. ایجاد برش از سمت پشتی (بالای پا)، روش رایج‌تری است، اما نیاز به برش رباط متاتارس عرضی عمیق دارد که متاتارس سوم و چهارم را به هم متصل می‌کند تا به عصب زیر آن دسترسی پیدا کند. این امر منجر به پخش شدن انگشتان ۳ و ۴ (انگشت پا) بعد از عمل به دلیل از بین رفتن ساختار لیگامانی نگه‌دارنده می‌شود.
این موضوع، نگرانی‌های زیبایی‌شناختی برای برخی از بیماران دارد و پیامدهای طولانی‌مدت ممکن برای ساختار و سلامت پا دارد. روش دیگر، ایجاد برش از سمت شکمی (کف پا)، امکان دسترسی مستقیم‌تری به عصب آسیب‌دیده بدون بریدن سایر ساختارها را فراهم می‌کند. با این حال، این رویکرد مستلزم زمان بهبودی بیشتر پس از عمل است که در آن بیمار باید از تحمل وزن روی پای آسیب‌دیده اجتناب کند، زیرا قسمت شکمی پا در هنگام ایستادن، بیشتر تحت تأثیر فشار قرار می‌گیرد. همچنین خطر تشکیل بافت اسکار در محلی که باعث درد مداوم می‌شود، افزایش می‌یابد.
کرایوژنیک
این یک جایگزین کمتر شناخته شده برای جراحی نورکتومی است. کرایوژنیک، اصطلاحی است که برای توصیف تخریب آکسون‌ها برای جلوگیری از حمل تکانه‌های دردناک استفاده می‌شود. این کار با ایجاد یک برش کوچک (~۳ میلی‌متر) و قرار دادن یک سوزن کرایونی که دماهای بسیار پایین بین ۵۰- تا ۷۰- درجه سانتی‌گراد را روی عصب نوروما اعمال می‌کند، انجام می‌شود. این منجر به انحطاط عناصر داخل سلولی، آکسون ها و غلاف میلین (که نوروما را در خود جای داده است) همراه با انحطاط والر (wallerian degeneration) می‌شود. اپی‌نوریوم و پری‌نوریوم دست‌نخورده باقی می‌مانند، بنابراین از تشکیل نورومای استامپ جلوگیری می‌کنند. حفظ این ساختارها، روش جراحی کرایوژنیک را از برش جراحی و عوامل نورولیتیک مانند الکل متمایز می‌کند.
زمان بهبودی ناشی از نوروم مورتون چقدر است؟
زمان بهبودی شما، به شدت نوروم مورتون و نوع درمانی که دریافت می‌کنید، بستگی دارد. برای برخی افراد، تغییر کفش‌های پهن‌تر یا جای کفش باعث تسکین سریع آن می‌شود. برخی دیگر ممکن است برای تسکین در طول زمان به تزریق و مسکن نیاز داشته باشند. زمان بهبودی جراحی متفاوت است. بهبودی پس از جراحی، کاهش فشار عصبی سریع است. شما قادر خواهید بود وزن خود را روی پا تحمل کنید که باید بلافاصله پس از جراحی، از یک کفش پددار استفاده کنید. بهبودی برای نورکتومی، طولانی‌تر است و بسته به محل ایجاد برش جراحی، از ۱ تا ۶ هفته متغیر است. اگر برش در پایین پای شما باشد، ممکن است لازم باشد سه هفته با عصا باشید و زمان بهبودی طولانی‌تری داشته باشید. اگر برش بالای پا باشد، می‌توانید فوراً در حالی که یک چکمه مخصوص به پا دارید، وزن خود را روی پای خود وارد کنید.
در هر دو مورد، باید فعالیت‌های خود را محدود کنید و تا جایی که می‌توانید با پایتان، بالاتر از سطح قلبتان بنشینید. همچنین باید پا را تا زمان بهبودی محل برش جراحی، خشک نگه دارید. پزشک شما، پانسمان جراحی را در ۱۰ تا ۱۴ روز تعویض خواهد کرد. اینکه چقدر بعد از آن می‌توانید به سر کار برگردید، بستگی به این دارد که شغل شما چقدر باعث می‌شود تا شما روی پای خود باشید. در تعداد کمی از موارد، نوروم مورتون ممکن است پس از درمان اولیه عود کند.
برای جلوگیری از عود نوروم مورتون چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از عود نوروم مورتون، پوشیدن کفش مناسب است.
- از پوشیدن کفش‌های تنگ یا کفش‌های پاشنه‌بلند برای مدت طولانی خودداری کنید.
- کفش‌هایی را انتخاب کنید که قسمت پنجه آن، به میزان کافی پهن است و فضای کافی برای تکان دادن انگشتان پا وجود دارد.
- جوراب‌های دارای لژ بپوشید که در صورت ایستادن یا راه رفتن زیاد، می‌تواند به محافظت از پاهای شما کمک کند.
- اگر در ورزش‌های دو و میدانی شرکت می‌کنید، کفش‌هایی بپوشید که برای محافظت از پاهای شما به اندازه کافی لژ دارند.
- اگر برای مدت طولانی در آشپزخانه، پشت صندوق یا پشت میز می‌ایستید، یک تشک ضد خستگی تهیه کنید. این تشک‌های بالشتکی می‌توانند به تسکین پاهای شما کمک کنند.
همچنین ممکن است بخواهید برای انجام حرکات کششی و تمریناتی برای تقویت پاها و مچ پا به یک فیزیوتراپ مراجعه کنید.
کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان
انتخاب یک مرکز فیزیوتراپی مجهز و تخصصی برای انجام درمان های فیزیوتراپی می تواند نتایج حاصل از درمان را به طور قابل توجهی تقویت نماید. کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان اصفهان با سرپرستی دکتر مهدی صدیقی، فیزیوتراپیست مجرب و شناخته شده، تمامی خدمات مرتبط با فیزیوتراپی برای اختلالات مختلف مانند بی اختیاری ادرار را به بیماران ارائه می دهد. برای اطلاع از نحوه مراجعه به این مرکز می توانید به قسمت تماس با ما در همین وبسایت مراجعه نمایید.