لرزش دست و علت آن در جوانی چیست؟
لرزش دست یکی از شایع‌ترین علائم بدنی در بیماری های عصبی و اختلالات خاص است که افراد مختلف به ویژه بزرگسالان را درگیر می‌کند. لرزش‌ها نمونه‌های مختلفی دارند که در یک تقسیم‌بندی کلی به دو دسته لرزش در استراحت و در حین فعالیت تقسیم می‌شوند.
لرزش دست چیست؟
دست‌های ما عموما یک لرزش خفیفی را به دلیل انقباضات طبیعی که دارند، تجربه می‌کنند. اما زمانی این لرزش دردسرساز میشود که نتوانیم یک کلمه بنویسیم یا یک لیوان آب را بدون ریختن محتویات داخل آن بنوشیم. یکی از شایع‌ترین دلایلی که افراد به متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند، لرزش دست است. این لرزش، عارضه خطرناکی نیست اما می‌تواند باعث شود که فرد نتواند به فعالیت‌های روزانه خود بپردازد.
ترمور زمانی مشخص میشود که فرد دستش را به جلو دراز می‌کند. لرزش یا ترمور، می‌تواند در هر کجایی از بدن اتفاق بیفتد اما اغلب آن را در دست‌ها مشاهده می‌کنیم.
۲۰ نوع ترمور یا لرزش دست وجود دارد که به دو مورد از شایع‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
- لرزش دست در حال استراحت یا رست ترمور : این لرزش زمانی رخ می‌دهد که عضلات شل هستند، از جمله زمانی که دست‌ها روی پاها قرار می‌گیرند.
- لرزش در حال فعالیت شدید : این لرزش زمانی ایجاد میشود که عضلات به دلیل حرکت ارادی منقبض می‌شوند. باید گفت که بیشتر لرزش‌ها، از نوع عملی هستند.
لرزش دست نشانه چیست؟
در واقع لرزش انقباضات غیرارادی و ریتمیک عضلات باعث میشود بخشی از بدن بلرزد یا به نظر برسد که دچار لرزش است. باید بگوییم که همه افراد هنگام حرکت یا حفظ یک وضعیت خاص دچار لرزش خفیف می‌شوند که به آن لرزش فیزیولوژیک می‌گویند. لرزش‌های فیزیولوژیک اغلب آنقدر کوچک هستند که فرد آنها را نمی‌بیند یا متوجه نمی‌شود. لرزش‌ها زمانی بیشتر نمایان می‌شوند که فرد دست‌های خود را مستقیما جلوی بدنش می‌گیرد یا زمانی که استرس یا اضطراب دارد.
مهمترین عوامل و علت لرزش دست چیست؟
لرزش دست همیشه نتیجه یک بیماری نیست. این مسئله می‌تواند در واکنش به برخی داروها یا استرس نیز ایجاد شود. شدت لرزش‌های دست متغیر است. آنها ممکن است در برخی مواقع وجود داشته باشند یا به‌طور ثابت ادامه داشته باشند. درک بیماری یا مشکل زمینه‌ای، اغلب می‌تواند به پزشک در یافتن درمان مفید کمک کند.
در ادامه با علل لرزش دست آشنا می‌شوید:
لرزش اساسی
شایع ترین علت لرزش دست، لرزش اساسی است که در بیشتر موارد، بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. لرزش اساسی هنوز به خوبی درک نشده است. به نظر می‌رسد این وضعیت در اثر اختلال در عملکرد طبیعی بخش‌هایی از سیستم اعصاب مرکزی مانند مخچه ایجاد میشود. این نوع لرزش گاهی اوقات ارثی است. درواقع، مطالعات نشان می‌دهند ۵۰ درصد از موارد لرزش اساسی ژنتیکی هستند.
پژوهشگران در مورد علل اختلال عصب شناختی یا چگونگی متوقف کردن آن مطمئن نیستند. همچنین، آنها هنوز به خوبی نمی‌دانند که فرایند فرسایشی تخریبی آن چگونه است. افراد مبتلا به لرزش اساسی، لرزش مکرری را تجربه می‌کنند که در حرکت بدتر میشود. این لرزش‌ها را نمی‌توان کنترل کرد و معمولا در دست‌ها، پاها، بازوها، سر و تارهای صوتی ایجاد می‌شوند. از سوی دیگر، این لرزش‌ها در دست غالب بارزتر هستند اما ممکن است در هر دو طرف بدن ایجاد شوند.
بیماری پارکینسون
اگر بخواهیم مقایسه کنیم، افراد مبتلا به بیماری پارکینسون معمولا زمانی لرزش دست را تجربه می‌کنند که ماهیچه‌هایشان در حالت استراحت است. در مقابل، وقتی ماهیچه‌های این افراد در حالت استفاده است، لرزش دست کاهش می‌یابد. بااین‌حال، حدود یک‌چهارم افراد مبتلا به بیماری پارکینسون نیز وقتی از ماهیچه‌های خود استفاده می‌کنند، لرزش را تجربه می‌کنند.
معمولا علامت اولیه بیماری پارکینسون، لرزش است. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری، لرزش را در یک طرف بدن خود تجربه می‌کنند اما این لرزش ممکن است با گذشت زمان به سایر نواحی بدن گسترش پیدا کند. استرس، اضطراب یا هیجان نیز می‌تواند موجب تشدید لرزش شود.
سکته
سکته مغزی ایسکمیک هنگامی اتفاق می‌افتد که لخته خون یک شریان که به مغز خون‌رسانی می‌کند را مسدود می‌کند. این کار موجب میشود که به مغز، خون و اکسیژن نرسد. اگر فردی که سکته مغزی کرده است بلافاصله تحت درمان قرار نگیرد، این مسئله می‌تواند موجب آسیب پایدار و طولانی‌مدت شود. هرگونه آسیب پایدار می‌تواند گذرگاه‌های عصب‌شناختی را در مغز تحت تاثیر قرار دهد و موجب لرزش دست‌ها شود.
تیروئید پرکار
تیروئید غده‌ای در گردن است که درست در بالای استخوان ترقوه قرار دارد. این غده هورمون‌هایی را تولید می‌کند که به رساندن انرژی به بدن کمک می‌کنند. غده تیروئید از این هورمون‌ها برای تنظیم سوخت‌وساز بدن استفاده می‌کند. پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که این غده بیش‌ازاندازه هورمون تیروئید تولید کند.
اختلالات مخچه
اختلالات مخچه، گروهی از اختلالات هستند که مخچه مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مخچه ناحیه‌ای از مغز است که تعادل و هماهنگی را کنترل می‌کند. اختلالاتی مثل سندرم X شکننده بر مخچه تاثیر می‌گذارند. این اختلال علاوه بر اینکه موجب مشکلات در راه رفتن و تعادل میشود، باعث ایجاد لرزش نیز میشود. سایر بیماری‌ها نیز می‌توانند به مخچه آسیب برسانند و منجر به لرزش دست شوند. این بیماری‌ها شامل سکته، تشنج یا تومور می‌شوند. آسیب به مغز فرد می‌تواند انجام حرکات نرم و کنترل‌شده را دشوار سازد.
بیماری هانتینگتون
بیماری هانتینگتون، بیماری‌ای است که موجب تجزیه تدریجی سلول های عصبی مغز میشود. لرزش دست یکی از شایع‌ترین علائم این بیماری است. با گذشت زمان، بیماری هانتینگتون به شدت به توانایی‌های شناختی و هیجانی و همچنین، توانایی‌های فیزیکی آسیب می‌رساند.
آسیب تروماتیک مغز
آسیب فیزیکی به مغز می‌تواند به عملکرد معمول مغز آسیب برساند و همچنین، حرکت فیزیکی بدن را تحت تاثیر قرار دهد. لرزش دست ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که بخش‌های خاصی از مغز ازجمله مخچه یا سلول‌های کنترل‌کننده حرکات دست تحت تاثیر قرار گرفته باشد. آسیب مغزی ممکن است در اثر حوادثی مثل تصادف خودرو یا سقوط کردن اتفاق بیفتد. این آسیب همچنین می‌تواند از فعالیت‌هایی مثل ورزش ناشی شود. به همین دلیل، درصورتی‌که این آسیب را تجربه کردید مهم است که هرچه سریع‌تر مشاوره پزشکی دریافت کنید.
عوارض جانبی داروها
لرزش دست می‌تواند از عوارض جانبی برخی داروها نیز محسوب شود که برخی از این داروها عبارت‌اند از:
- داروهای روانپزشکی
- داروهای ضدصرع
- داروهای ضدآسم
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
یکی از دلایلی که موجب میشود این داروها باعث لرزش شوند این است که برخی از داروها در مغز، یک ماده شیمیایی به نام دوپامین را مسدود می‌کنند. دوپامین، اطلاعات را از یک سمت مغز به سمت دیگر منتقل می‌کند. وقتی دوپامین به بخش‌های لازم مغز نرسد، مشکلات حرکتی ازجمله لرزش دست ممکن است ایجاد شوند.
اگر شما مصرف این داروها را متوقف کنید، احتمالا لرزش دستانتان متوقف میشود. بااین‌حال، مطمئن شوید فواید دارو را نسبت به عوارض جانبی آن به‌خوبی سنجیده‌اید.
مصرف بیش از اندازه کافئین
اگر تا به حال یک فنجان چای یا قهوه را با معده خالی نوشیده‌اید، لازم است بدانید که کافئین می‌تواند دستان شما را تحت تاثیر قرار دهد. مصرف بیش‌ازاندازه کافئین می‌تواند منجر به لرزش دست شود. این بدین دلیل است که کافئین، عضلات بدنتان را تحریک می‌کند و موجب حرکت نامنظم آنها میشود.
مصرف بیش از حد یا ترک الکل
افرادی که بدنشان ازنظر جسمی به الکل وابسته است ممکن است در هنگام توقف مصرف الکل دچار علائم ترک شوند. لرزش دست یکی از شایع‌ترین علائم ترک الکل است. این لرزش‌ها ممکن است چند روز ادامه پیدا کنند اما اگر در دوره‌ای طولانی الکل مصرف می‌کرده‌اید، این نشانه و سایر علائم ترک الکل ممکن است ماه‌ها ادامه پیدا کنند.
اضطراب
استرس و اضطراب، واقعیت زندگی روزمره بسیاری از انسان‌هاست. وقتی دچار استرس یا اضطراب می‌شوید بدن شما به این مسئله با ترشح آدرنالین واکنش نشان می‌دهد. آدرنالین، هورمونی است که به کنترل انرژی بدن کمک می‌کند. از سوی دیگر، استرس می‌تواند واکنش طبیعی جنگ‌وگریز را نیز فعال کند. این افزایش ناگهانی هورمون آدرنالین می‌تواند منجر به سریع‌تر شدن ضربان قلب و افزایش جریان خون به مغز شود. این مسئله می‌تواند منجر به لرزش دست نیز بشود. علاوه بر این، استرس می‌تواند لرزش موجود را تشدید کند.
قند خون پایین
قند خون پایین که به آن هیپوگلیسمی نیز گفته میشود زمانی اتفاق می‌افتد که بدن، انرژی یا گلوکز کافی برای سوخت‌رسانی به فعالیت‌های شما را ندارد. نخوردن برخی از وعده‌های غذایی، مصرف بیش‌ازحد دارو، ورزش بیش‌ازاندازه و کم غذا خوردن می‌تواند منجر به افت سطح قند خون شود. وقتی قند خون به‌شدت پایین می‌آید، بدن واکنش استرس را فعال می‌کند. این مسئله می‌تواند منجر به لرزش دست شود.
مولتیپل اسکلروزیس
مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری پیشرونده است که زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به مغز، اعصاب و نخاع حمله می‌کند. این مسئله منجر به التهاب و ضایعات در سیستم اعصاب مرکزی و مغز میشود. با تشدید علائم، ممکن است لرزش دست نیز ایجاد شود. ام اس، درواقع می‌تواند موجب ایجاد لرزش‌های مختلفی شود.
چرا باید لرزش دست را جدی بگیریم؟
اگر لرزش دست از سنین پایین شروع شود و با گذر زمان ادامه پیدا کند، احتمالا همراه با نشانه‌های دیگری بروز می‌کند که باید آنها را جدی گرفت. این لرزش را می‌توانید در بیماران مبتلا به پارکینسون یا ام اس نیز مشاهده کنید. پارکینسون در سالمندی، می‌تواند سبب کم شدن رنگدانه‌های هسته‌های قاعده‌ای در مغز شود که با سفتی یا خشکی اندام‌ها و کند شدن حرکات بدن در سالمندان همراه است. اگرچه وجود لرزش دست، صرفا به علت بیماری پارکینسون نیست و دلایل دیگری نیز می‌تواند داشته باشد، اما در هر صورت، چون مربوط به سیستم عصبی بدن میشود، نبایستی آن را نادیده بگیرید. لرزش دست در هر سنی ممکن است رخ دهد اما اغلب لرزش‌های سن پایین جنبه ارثی دارد. با این حال درمان قطعی لرزش دست ارثی نیاز به معاینه و بررسی فرد دارد.
کمبود چه ویتامینی باعث لرزش دست میشود؟
یکی از اصلی‌ترین ویتامین‌هایی که در سیستم عصبی و مغزی ما تاثیرگذار است ویتامین B۱۲ است. بنابراین اگر این غذاها در رژیم غذایی‌تان نیست، بهتر است به فکر مکمل یا جایگزینی برای رژیم‌تان باشید. منیزیوم، تیتانیوم و ویتامین ب اصلی‌ترین ویتامین‌هایی هستند که برای جلوگیری از لرزش دست به آنها نیاز دارید.ویتامین B12 نقش مهمی در حفظ سلامت سیستم عصبی دارد. افرادی که گوشت قرمز، تخم مرغ و شیر نمی‌خورند یا داروهای خاصی استفاده می‌کنند، سطح این ویتامین در بدن آنها کمتر از حد طبیعی خواهد شد. کمبود این ماده باعث لرزش در دست‌ها یا احساس بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در دست و پاها میشود.
علت لرزش دست در جوانی چیست؟
اگر زمانی که مشغول تایپ کردن یا نوشتن جمله‌ای هستید و یا سعی دارید یک کاری را با آرامش انجام دهید، مثل نوشیدن یک مایع گرم، اما لرزش دستانتان توجه‌تان را جلب می‌کند، این لرزش طبیعی نیست. افرادی که در سن پایین دچار لرزش دست می‌شوند، اغلب به علت کار زیاد یا مصرف بیش از حد قهوه است. در صورتی که لرزش دست‌تان در کارهای روزمره تداخل ایجاد کرده است، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.تمام موارد گفته و بیماری‌های خاص امکان دارد که در جوانی رخ دهند و باعث لرزش دست بیمار کم سن شوند؛ اما در بیشتر موارد لرزش دست‌ها در افراد بالای ۶۵ سال دیده میشود.
آیا بین لرزش دست و میگرن ارتباطی وجود دارد؟
یکی از شایع‌ترین بیماری‌های حرکتی مربوط به مغز و اعصاب، لرزش دست است. شایع‌ترین علت سردرد نیز بعد از سردردهای تنشی مربوط به میگرن است. طبق بررسی و مطالعات انجام گرفته، شیوع میگرن در افراد مبتلا به لرزش دست، ۱۷ درصد بیشتر است. کمتر از نیمی از افرادی که دچار میگرن هستند، دچار لرزش دست اسنشیال هم هستند. یعنی اگر ۲۱ درصد افراد جامعه به لرزش دست مبتلا باشند، حدود ۲۰ درصد آنها دارای میگرن هستند.
چگونه می‌توان از لرزش دست‌ها جلوگیری کرد؟
برای رفع خستگی و مواد سمی بین عضلاتتان، آنها را به آرامی ماساژ دهید یا عضلات و انگشتان دست‌تان را بکشید. نرمش‌های کششی به جریان خون بهتر کمک می‌کنند. همچنین برای پیشگیری می‌توانید اقدامات زیر را به خاطر بسپارید و به عزیزان‌تان نیز توصیه کنید:
تغییرات سبک زندگی برای بهبود سلامتی
بعضی از اقدامات مناسب و تغییر سبک زندگی به کاهش لرزش دست در افراد مبتلا به لرزش فیزیولوژیک کمک می‌کند. این اقدامات عبارتند از:
- اجتناب از ورزش شدید
- انجام ورزش‌های مرتبط با دست و پا یا ماساژ دادن آنها می‌تواند لرزش دست را کنترل کند. همچنین یکی از بهترین روش‌های پیشگیری از لرزش دست، حرکت شنا است.
- از مصرف بی رویه داروهای روان گردان، محرک‌های مغزی و قرص‌های خواب آور پرهیز کنید.
- اجتناب از مصرف زیاد الکل
- اجتناب از محرک‌ها مانند کافئین و آمفتامین‌ها
درمان بیماری‌های زمینه‌ای
لرزش دست که به دلیل نوعی بیماری زمینه‌ای مانند پرکاری تیروئید یا ترک الکل رخ می‌دهد، معمولا پس از درمان بیماری زمینه‌ای بهبود می‌یابد.
تکنیک‌های روان شناختی
افرادی که به دلیل اضطراب یا حملات پانیک دچار لرزش می‌شوند، احتمال دارد که با تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تمرکز حواس و تمرین‌های تنفسی بتوانند این لرزش‌ها را کنترل کرده یا از بین ببرند.
فیزیوتراپی و کاردرمانی
فیزیوتراپیست‌ها به افراد تمریناتی را برای بهبود موارد زیر آموزش می‌دهند:
- کنترل، عملکرد و قدرت عضلات
- هماهنگی
- تعادل
این کارها باعث کاهش شدت لرزش دست یا درمان آن می‌شوند. همچنین کاردرمانگر نیز می‌تواند به افرادی که دچار لرزش هستند کمک کنند تا به فعالیت‌های معمول روزانه خود ادامه دهند.
مصرف داروهای گیاهی برای آرامش اعصاب
افزایش آرامش اعصاب یکی از راه‌های کاهش لرزش دست‌ها است؛ به ویژه در افرادی که به دلیل استرس و اضطراب دچار این لرزش‌ها می‌شوند. برای تقویت اعصاب می‌توان از دمنوش‌های گیاهی مختلفی استفاده کرد که شامل نمونه‌های زیر هستند:
- دمنوش بابونه
- چای اسطوخودوس
- چای سنبل‌الطیب
- چای والرین
همچنین افزایش مصرف مواد غذایی حاوی امگا۳ به کاهش شدت لرزش در دست‌ها کمک می‌کند.
تعویض دارو
لرزش در دست‌ها یکی از عوارض جانبی مصرف بعضی داروهاست. فردی که در حین مصرف دارو دچار لرزش میشود باید عوارض جانبی خود را به پزشک گزارش دهد. پزشک در مواردی می‌تواند دوز دارو را تنظیم کند یا دارو را تغییر دهد.
چه روش‌های درمانی‌ای برای لرزش دست وجود دارد؟
پزشک ممکن است برای کاهش لرزش دست، استفاده از چند روش درمانی را توصیه کند. برخی از این روش‌ها در ادامه مطرح شده‌اند:
- استفاده از اشیاء سنگین‌تر: ممکن است برای کاهش لرزش دست‌های خود لازم باشد که اشیاء سبک یا ظریف مانند لیوان، ظروف نقره یا بشقاب سبک را با وسایل سنگین‌تر جایگزین کنید. وزن سنگین‌تر یک شیء می‌تواند کار با آن را آسان‌تر کند.
- استفاده از ظروف و ابزار مخصوص: اگر دستانتان می‌لرزد، ممکن است گرفتن و کنترل وسایلی مثل خودکار، مداد، ابزار باغبانی و ظروف آشپزخانه برای شما دشوار باشد. شما می‌توانید به دنبال جایگزین‌هایی برای این وسایل باشید که برای افراد دچار به مشکل در کنترل حرکتی طراحی شده‌اند.
- بستن وزنه مچ دست: وجود وزن اضافه بر روی بازو می‌تواند کنترل را برای شما آسان‌تر کند.
کلینیک مجموعه سلامت ایرانیان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک لاغری و کاهش سایز، کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، مرکز ماساژ اصفهان ، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و فیزیوتراپیست مهدی صدیقی اداره می گردد. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه ویدیو فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید
