دلایل احتباس آب در بدن + ارائه راهکارها برای درمان

احتباس آب یا اِدما در بدن زمانی اتفاق می افتد که مشکلی در یک یا چند مکانیسم بدن برای حفظ سطح مایعات وجود داشته باشد. علائم اصلی این عارضه، تورم و ناراحتی است که در مواردی می تواند بر انجام فعالیت های روزمره اختلال ایجاد کند.
احتباس آب در بدن
مقالات فیزیوتراپی

این مقاله را با دیگران به اشتراک بگذارید

احتباس آب در بدن

آب برای کمک به عملکرد صحیح بدن حیاتی است و تا حد زیادی مسئول حل کردن مواد مغذی و دفع مواد زائد بدن است. هنگامی که بدن نتواند آب اضافی را دفع کند، به این حالت احتباس آب یا اِدما گفته می شود. احتباس آب اغلب موقتی است و به راحتی قابل درمان است، با این حال، گاهی اوقات می تواند نشانه ای از یک وضعیت پزشکی جدی باشد. اگر احتباس آب را تجربه می کنید که بیش از یک هفته طول کشیده، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا علت آن را مشخص کرده و هر گونه شرایط پزشکی احتمالی را رد کند. در مواردی که احتباس آب نتیجه یک بیماری جدی پزشکی نباشد، آن را می توان به سرعت و به راحتی تسکین داد. در این مقاله، به مطالبی می پردازیم تا اطلاعاتی را در مورد این بیماری کسب کنید. پس در ادامه، همراه ما باشید.

انواع احتباس آب در بدن

دو نوع گسترده احتباس مایعات در بدن وجود دارد. اولین مورد، اِدم عمومی است که با تورم در سراسر بدن مشخص می شود. نوع دوم آن، اِدم موضعی است که قسمت های خاصی از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. این عارضه بیشتر در پاها دیده می شود و می تواند نواحی صورت، دست و بازو را نیز درگیر کند. نوع خاصی از ادم موضعی به نام لنف ادم وجود دارد. این جایی است که مایعات در پا یا بازو به دلیل انسداد در سیستم لنفاوی (دومین سیستم گردش خون بدن) جمع می‌شوند. این وضعیت ممکن است ارثی باشد یا ممکن است در نتیجه آسیب در عروق لنفاوی باشد. در این نوع احتباس مایعات، علائم شامل خستگی شدید، تغییر رنگ پوست، تورم شدید اندام و در نهایت تغییر شکل ناحیه آسیب دیده است.

علائمی که نشان دهنده احتباس آب در بدن است

اولین نشانه احتباس آب در بدن، تورم اندام ها است. یکی دیگر از نشانه های احتباس آب، دشواری در کاهش وزن با وجود تلاش هایی برای رعایت رژیم غذایی درست است. با این حال، علائم فیزیکی آشکارتر است. علائم فیزیکی احتباس آب شامل تورم مچ پا و افزایش وزن ناگهانی در یک دوره زمانی کوتاه است. یکی از روش های تشخیصی که نشان می دهد شما دچار ادم شده اید، فشار دادن ملایم پا، مچ پا یا ساق پا با فشار آهسته و ثابت با استفاده از انگشت شست است. اگر ادم وجود داشته باشد، یک فرورفتگی روی پوست ظاهر می شود. با این حال، یک ارزیابی حرفه ای برای تعیین علت تورم پا همچنان ضروری است.

علل احتباس آب در بدن

بدن انسان از یک سیستم پیچیده برای تنظیم سطح آب خود استفاده می کند. عوامل هورمونی، سیستم قلبی – عروقی، سیستم ادراری، کبد و کلیه ها همگی نقش دارند. اگر در هر یک از این سیستم ها مشکلی وجود داشته باشد، بدن ممکن است نتواند مایعات را آن طور که باید دفع کند. در زیر دلایلی را که منجر به ادما می شوند، بررسی می کنیم:

آسیب مویرگی

مویرگ ها، رگ های خونی کوچکی هستند که نقش کلیدی در مدیریت تعادل مایعات در بدن دارند. برخی از داروها، مانند داروهای فشار خون بالا، می توانند باعث آسیب به مویرگ ها شوند. مویرگ ها، مایع را به بافت های اطراف می رسانند. این مایع که مایع بینابینی نامیده می شود، مواد مغذی و اکسیژن را به سلول ها می رساند. پس از تحویل مواد مغذی، مایع به مویرگ ها باز می گردد.

اگر مویرگ ها آسیب ببینند، ممکن است ادم ایجاد شود. مشکلات احتمالی شامل تغییر فشار داخل مویرگ ها و نشتی بیش از حد دیواره های مویرگ است. اگر این مشکلات رخ دهد، مایع بیش از حد می تواند از مویرگ ها خارج شده و وارد فضای بین سلول ها شود. اگر مویرگ ها نتوانند مایع را دوباره جذب کنند، در بافت ها باقی می ماند و باعث تورم و احتباس آب در بدن می شود. برخی از افراد این نوع ادم را تجربه می کنند، زیرا دارای یک بیماری نادر هستند که به عنوان سندرم مویرگ نشت کننده سیستمیک شناخته می شود.

بیشتر بدانید:  فیزیوتراپی چیست

مشکلات سیستم لنفاوی

سیستم لنفاوی، لنف را از طریق بدن حمل می کند. لنف، مایعی است که حاوی گلبول های سفید است. این به سیستم ایمنی کمک می کند تا از بدن در برابر عفونت دفاع کند. همانطور که سیستم لنفاوی، مایع لنفاوی را تحویل و بازجذب می کند، به بدن کمک می کند تا تعادل مایعات را حفظ کند. اگر مشکلی مانع از عملکرد صحیح سیستم لنفاوی شود، مایع می تواند در اطراف بافت ها شروع به جمع شدن کند. این می تواند باعث تورم در قسمت های مختلف بدن از جمله شکم، مچ پا و پاها شود. سرطان، عفونت و انسداد همگی می توانند مشکلاتی را در این سیستم ایجاد کنند.

نارسایی احتقانی قلب

عمل پمپاژ قلب، به حفظ فشار طبیعی در رگ های خونی کمک می کند. اگر قلب به طور عادی کار نکند، فشار خون آن تغییر خواهد کرد. احتباس مایعات می تواند از این امر ناشی شود. ممکن است تورم در پاها و مچ پا و همچنین مایع در ریه ها وجود داشته باشد که می تواند منجر به سرفه طولانی مدت یا مشکلات تنفسی شود. در نهایت، نارسایی احتقانی قلب می تواند منجر به مشکلات تنفسی و استرس بر قلب شود. بنابراین می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

مشکلات کلیوی

کلیه ها خون را فیلتر می کنند و به حفظ سطح مایعات در بدن کمک می کنند. ضایعات، مایعات و سایر مواد از داخل لوله های کوچکی در کلیه ها عبور می کنند که به عنوان یک فیلتر عمل می کنند. جریان خون، هر چیزی را که بدن می تواند دوباره استفاده کند را دوباره جذب می کند و مواد زائد موجود در ادرار را دفع می کند. اگر کلیه ها به درستی کار نکنند، نمی توانند مواد زائد از جمله مایعات و سدیم را حذف کنند. بنابراین مایع در بدن باقی می ماند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی ممکن است متوجه تورم در اندام تحتانی، دست ها یا صورت شوند.

عدم تحرک بدنی

افرادی که مشکلات حرکتی دارند یا سبک زندگی کم تحرکی دارند، ممکن است دچار ادم در ساق پا شوند. بی تحرکی همچنین می تواند باعث از دست دادن قدرت ماهیچه ساق پا شود.

بارداری

در دوران بارداری، بدن آب بیشتر از حد معمول نگه می دارد و این می تواند منجر به تورم در اندام تحتانی شود، به خصوص در هوای گرم یا پس از ایستادن طولانی مدت. تغییرات هورمونی و حمل وزن اضافی در شکم نیز می تواند در این امر نقش داشته باشد. این معمولاً خطرناک نیست و بیشتر بعد از زایمان برطرف می شود. با این حال، اگر تورم ناگهان شدیدتر شود، ممکن است نشانه پره اکلامپسی باشد. این یک نوع فشار خون بالا است که می تواند به مادر و جنین آسیب برساند. هر فردی که در دوران بارداری دچار سردرد، استفراغ، درد زیر دنده ها یا مشکلات بینایی همراه با افزایش تورم می شود، باید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشد.

سوء تغذیه

آلبومین، پروتئینی است که به بدن انسان در مدیریت مایعات کمک می کند. هنگامی که فردی دچار کمبود شدید پروتئین است، ممکن است برای بدنش سخت تر باشد که مایع بین بافتی را به داخل مویرگ ها برگرداند. زمانی که فردی به شدت دچار سوءتغذیه باشد، ممکن است به بیماری کواشیورکور مبتلا شود. علائم شامل از دست دادن توده عضلانی و بزرگ شدن شکم است. این به دلیل احتباس مایعات در بافت های بدن است.

بیشتر بدانید:  درمان درد با آب‌ درمانی

چاقی

افراد چاق ممکن است به دلیل وزن اضافی که حمل می کنند، ورم کنند. چاقی همچنین خطر ابتلا به فشار خون بالا، بیماری کلیوی و بیماری قلبی را افزایش می دهد که همه این ها می تواند منجر به ادم شود. چاقی همچنین خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهد که شامل دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و سایر مشکلات سلامتی است.

عفونت و آلرژی

نقش سیستم ایمنی، دفاع از بدن در برابر بیماری و عفونت است. هنگامی که سیستم ایمنی یک مهاجم ناخواسته، مانند باکتری یا یک آلرژن را تشخیص دهد، حمله ای را انجام می دهد. التهاب بخشی از منبع قابل اعتماد این فرآیند است. هنگامی که التهاب رخ می دهد، بدن هیستامین آزاد می کند. هیستامین باعث می شود که شکاف بین سلول های دیواره مویرگ ها بیشتر شود. این کار را انجام می دهد تا به گلبول های سفید ضد عفونت اجازه دهد تا به محل التهاب برسند. با این حال، همچنین می تواند اجازه دهد تا مایع از مویرگ ها به بافت های اطراف نشت کند. تورم ناشی از این عامل معمولاً کوتاه مدت است. افراد مبتلا به التهاب طولانی مدت ممکن است احتباس آب را در بدن خود تجربه کنند.

تغییرات هورمونی

عدم تعادل هورمونی می تواند به روش های زیر منجر به احتباس مایعات شود:

  • قاعدگی. تغییر در تعادل هورمونی می تواند منجر به تجمع مایعات قبل از قاعدگی شود. در نتیجه ممکن است فرد دچار نفخ و حساسیت سینه شود.
  • مشکلات تیروئید. غده تیروئید، هورمون هایی را ترشح می کند که در مدیریت سطح مایعات نقش دارند. بنابراین افراد مبتلا به بیماری که غده تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهد، ممکن است احتباس آب را تجربه کنند.
  • سندرم کوشینگ. این وضعیت باعث می شود تا غده فوق کلیوی، هورمون استروئیدی بیش از حد تولید کند که منجر به تورم در پاها می شود.

مصرف برخی داروها

برخی از داروها نیز می توانند منجر به احتباس آب شوند. این شامل:

  • مسدود کننده های کانال کلسیم
  • داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی
  • گاباپنتین
  • برخی از درمان های هورمونی، از جمله برخی از قرص های ضد بارداری
  • پردنیزون که یک کورتیکواستروئید است.
  • برخی از داروهای دیابت

هر کسی که در هنگام استفاده از دارو نگران تورم است، باید با پزشک خود صحبت کند. آنها ممکن است بتوانند دوز داروی مصرفی را تغییر دهند یا جایگزینی را پیشنهاد کنند. زمانی که فرد از قرص های ضد بارداری نیز استفاده می کند، ادم ایجاد می شود.

راه حل هایی که به کاهش احتباس آب کمک می کنند

راه حل هایی که به شما در کاهش علائم احتباس آب در بدن کمک می کنند، عبارت است از:

مصرف منیزیم خود را افزایش دهید

منیزیم یک ماده معدنی بسیار مهم است. این ماده ضروری، در بیش از ۳۰۰ واکنش آنزیمی است که به بدن شما کمک می کند تا به درستی کار کند. علاوه بر این، افزایش مصرف منیزیم ممکن است به کاهش احتباس آب کمک کند. منابع خوب منیزیم عبارتند از: آجیل، غلات کامل، شکلات تلخ و سبزیجات دارای سبز برگ. منزیم به صورت مکمل نیز موجود است.

غذاهای غنی از پتاسیم

از غذاهای غنی از پتاسیم بیشتر استفاده کنید

پتاسیم چندین عملکرد مهم را انجام می دهد، به ویژه در مورد سلامت قلب، انقباضات ماهیچه ای و عملکرد عصبی. همچنین برای حفظ حجم خون و تعادل مایعات برای کمک به کاهش احتباس آب ضروری است. این ماده، با خنثی کردن اثرات سدیم برای جلوگیری از تجمع مایع و تورم و همچنین با افزایش تولید ادرار عمل می کند. قابل توجه است که سطوح پایین پتاسیم حتی ممکن است باعث اختلال در عملکرد روده شود که منجر به مشکلاتی مانند نفخ معده و ناراحتی شود. بنابراین، خوردن غذاهای غنی از پتاسیم مانند موز، آووکادو و گوجه فرنگی و غیره، برای حفظ تعادل مایعات سالم بدن ضروری است.

بیشتر بدانید:  تفاوت فیزیوتراپی و کایروپراکتیک در درمان درد شانه ها

مصرف کربوهیدرات های تصفیه شده را محدود کنید

منابع کربوهیدرات تصفیه شده مانند نان سفید، ماکارونی و کراکر معمولاً دارای کربوهیدرات یا قند افزوده بالا و فیبر کم هستند که ممکن است منجر به افزایش سریع قند خون و سطح انسولین شود. سطوح بالای انسولین ممکن است با افزایش بازجذب این ماده معدنی در کلیه ها باعث احتباس بیشتر سدیم شود. به نوبه خود، این ممکن است منجر به حجم مایع بیشتر در بدن شما و افزایش احتباس آب شود. بهتر است به جای آن از غلات کامل غنی از فیبر مانند کینوا، جو، برنج قهوه ای یا نان گندم کامل استفاده کنید.

راه های دیگر برای کاهش احتباس آب در بدن

اگرچه تحقیقات محدودی در مورد داروهای طبیعی برای کاهش احتباس آب وجود دارد، می توانید چند نکته دیگر را امتحان کنید. توجه داشته باشید که برخی از این نکات تنها با شواهد حکایتی به جای تحقیقات پشتیبانی می شوند. علاوه بر این، بهتر است قبل از افزودن مکمل ‌ها به برنامه روزانه خود با یک متخصص مشورت کنید، به‌ ویژه اگر بیماری‌ زمینه ‌ای دارید یا دارویی مصرف می ‌کنید:

  • تحرک داشته باشید. کمی پیاده روی و حرکت در اطراف ممکن است در کاهش تجمع مایع در برخی از نواحی مانند اندام تحتانی مؤثر باشد. بالا بردن پاها نیز ممکن است کمک کند.
  • آب بیشتری بنوشید. اگرچه ممکن است غیر منطقی به نظر برسد، اما برخی از مردم معتقدند که افزایش مصرف آب ممکن است به کاهش احتباس آب کمک کند.
  • جعفری را امتحان کنید. این گیاه به عنوان یک ادرارآور در طب سنتی شهرت دارد.
  • مصرف سیر را افزایش دهید. در یونان باستان، سیر برای درمان انواع بیماری ها مورد استفاده قرار می گرفت و به عنوان یک ادرارآور طبیعی در نظر گرفته می شد.
  • رازیانه بخورید. برخی تحقیقات نشان می دهد که رازیانه ممکن است اثرات ادرارآور داشته باشد و برون ده ادرار را افزایش دهد.

جمع بندی

بسیاری از عوامل، از تغییرات هورمونی و عدم فعالیت بدنی گرفته تا بیماری های جدی مانند بیماری قلبی یا مشکلات کلیوی، می توانند در احتباس آب نقش داشته باشند. اگرچه درمان ‌های پزشکی بسته به علت ممکن است ضروری باشد، چندین تغییر ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی نیز ممکن است به کاهش احتباس آب و ارتقای تعادل مایعات کمک کند. اگر احتباس آب حتی پس از ایجاد تغییر در رژیم غذایی یا سبک زندگی خود ادامه داشت، برای تعیین بهترین روش درمانی با یک متخصص مشورت کنید.

 

سؤالات متداول

 

  1. انواع احتباس آب در بدن کدام است؟

عمومی و موضعی

  1. چه عواملی باعث ایجاد احتباس آب در بدن می شود؟

آسیب مویرگی، مشکلات سیستم لنفاوی، بیماری کلیوی، عدم تحرک بدنی، چاقی، عفونت، آلرژی، بارداری، سوء تغذیه، چاقی، تغییرات هورمونی

  1. کدام تغییرات هورمونی موجب اِدما می شود؟

قاعدگی، مشکلات تیروئید، سندرم کوشینگ

  1. چگونه می توان به کاهش احتباس آب در بدن کمک کرد؟

افزایش مصرف منزیم، افزایش مصرف غذاهای غنی از پتاسیم، نوشیدن آب، داشتن تحرک کافی

کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان در اصفهان

به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه اینستاگرام فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.