درد پشت پا

زانو، بزرگترین و پیچیده ترین مفصل بدن است. این عضو از بدن، حتی از فعالیت های ساده روزمره تاثیر زیادی می گیرد، بنابراین منطقی است که گاهی اوقات درد داشته باشد. افراد اغلب می توانند با اجتناب از ضربه و فشار روی مفصل، آسیب زانو را کاهش داده یا از آن جلوگیری کنند. درد پشت زانو، درد خلفی زانو نامیده می شود و می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. درد پشت زانو یک مشکل رایج است. نه تنها می تواند بر توانایی شما در راه رفتن و انجام فعالیت های معمول شما تأثیر بگذارد، بلکه می تواند واقعاً بر خواب شما نیز تأثیر بگذارد. درمان درد در پشت زانو بسته به علت آن بسیار متفاوت خواهد بود. در این مقاله، به بررسی علل مؤثر در ایجاد درد پشت پا و همچنین راه های درمان آن می پردازیم.

زانو از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

مفصلی است که در آن استخوان های پایین و بالایی ساق پا به هم می رسند. زانو، بزرگ‌ترین مفصل بدن است که مانند یک لولا حرکت می‌کند و به شما این امکان را می‌دهد تا بنشینید، راه بروید یا بپرید.

زانو از سه استخوان تشکیل شده است:

• استخوان ران – استخوان بالای ساق پا
• درشت نی – استخوان در جلوی ساق پا یا استخوان ساق پا
• کشکک – استخوان ضخیم و مثلثی شکلی که روی استخوان های دیگر در جلوی زانو یا کاسه زانو قرار دارد.

انتهای استخوان ها با لایه ای از غضروف پوشانده شده است، ماده ای نرم و الاستیک که ضربه هایی که از اطراف می رسد را جذب می کند. همچنین به استخوان ها اجازه می دهد در حین حرکت به راحتی روی یکدیگر سر بخورند. بین استخوان درشت نی و استخوان ران، دو پد غضروفی هلالی شکل وجود دارد که اصطکاک را کاهش داده و وزن بدن را در سراسر مفصل پراکنده می کند، آن ها شامل:

• منیسک جانبی که در قسمت خارجی زانو قرار دارد.
• منیسک داخلی که در قسمت داخلی زانو قرار دارد.

استخوان ها توسط یک کپسول مفصلی که از دو لایه مجزا تشکیل شده است – یک لایه بیرونی از بافت همبند متراکم و یک غشای داخلی به نام سینوویوم که مایعی را برای روان کردن مفصل ترشح می کند، در کنار هم نگه داشته می شوند. لایه بیرونی کپسول به انتهای استخوان ها متصل است و

توسط این رباط ها و تاندون ها حمایت می شود:

• تاندون چهارسر ران که عضله چهارسر را به کشکک متصل می کند.
• رباط جانبی داخلی (MCL) که به قسمت داخلی زانو ثبات می بخشد.
• رباط جانبی جانبی (LCL) که قسمت خارجی زانو را تثبیت می کند.
• رباط صلیبی قدامی (ACL) که در مرکز زانو قرار دارد و از حرکت بیش از حد به جلو استخوان درشت نی جلوگیری می کند.
• رباط متقاطع خلفی (PCL) که در مرکز زانو قرار دارد و از جابجایی بیش از حد زانو به عقب جلوگیری می کند.

دو گروه ماهیچه از زانو حمایت می کنند. آن ها عبارت است از:

• همسترینگ – عضلات پشت ران که از لگن تا زیر زانو کشیده شده و زانو را خم می کنند.
• چهار سر ران – چهار عضله در جلوی ران که از لگن به سمت زانو کشیده شده و زانو را از حالت خمیده صاف می کند.

علائمی که منجر به درد پشت زانو می شوند

از آنجایی که چندین بیماری می تواند باعث درد پشت زانو شود، علائم می تواند متفاوت باشد. شایع ترین علائم عبارتند از:

تورم یا سفتی

زانو ممکن است متورم یا بد شکل به نظر برسد. ممکن است نتوانید زانو را خم کنید، یا ممکن است زانو در هنگامی که وزن بدن روی آن قرار می گیرد، قفل شود یا دچار دررفتگی شود. این علائم معمولاً نشان می دهد که شما آسیب دیده اید، اما احتمالات دیگری نیز وجود دارد.

بروز انواع مختلف درد

درد می تواند تیز، مبهم یا سوزان باشد. ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی بروز کند. ممکن است ثابت باشد، یا ممکن است زمانی رخ دهد که وزن بدنتان را روی پا می‌اندازید یا زمانی که زانو را خم می‌کنید. این علائم می تواند به پزشک کمک کند تا مشکل زانوی شما را تشخیص دهد.

قرمزی یا گرمی

تحت شرایط خاص، پشت زانوی شما ممکن است در لمس، داغ احساس شود یا قرمزی قابل مشاهده باشد. ممکن است تب هم داشته باشید. این علائم به دلایل متفاوتی نسبت به زمانی که فقط درد دارید،  اشاره می کند.

علل درد پشت زانو چیست؟

تشخیص درد پشت زانو بسته به علت آن می تواند ساده یا دشوار باشد. در اینجا برخی از شایع ترین علل درد خلفی زانو آورده شده است:

آسیب های همسترینگ

آسیب های همسترینگ، یکی از علل شایع درد پشت زانو و ران است. درد پشت زانو یا پشت ران ممکن است ناشی از پارگی در یکی از عضلات همسترینگ باشد. پارگی همسترینگ زمانی ایجاد می‌شود که یکی از ماهیچه‌ها فراتر از حد الاستیک خود و بیش از حد کشیده می‌شود که این باعث پارگی برخی یا همه رشته‌های عضلانی می‌شود. این معمولاً در طول فعالیت های ورزشی با حرکات ناگهانی و سریع مانند دوی سرعت یا پریدن اتفاق می افتد. علائم شایع پارگی همسترینگ شامل درد شدید پشت زانو یا ران در زمان آسیب است که بستگی به محل پارگی دارد که معمولاً با یک احساس درد مبهم همراه است. درد هنگام خم شدن زانو یا با شتاب یا کاهش ناگهانی بدتر می شود.

آرتروز زانو

آرتروز، یکی از علل شایع درد زانو خلفی است. یکی از علل شایع درد پشت زانو در افراد بالای ۵۰ سال، آرتروز است. در آرتروز زانو، ساییدگی تدریجی استخوان ها و غضروف زانو ایجاد می شود. آرتروز زانو ممکن است یک یا هر دو طرف مفصل را درگیر کند و منجر به لغزش استخوان روی استخوان شود. علائم رایج آرتروز زانو شامل سفتی زانو (به ویژه در صبح)، صداهای کلیک یا ساییدن و محدودیت تحرک زانو است. علائم اغلب در نوسان هستند و ممکن است در هوای سرد و مرطوب بدتر شوند.

رگ به رگ شدن رباط زانو

رگ به رگ شدن رباط زانو می تواند باعث درد پشت زانو شود. یکی دیگر از علل شایع درد پشت زانو، رگ به رگ شدن رباط زانو است که در آن یکی از رباط های زانو بیش از حد کشیده شده و پاره می شود. پارگی رباط زانو معمولاً در اثر یک نیروی زیاد از طریق زانو یا حرکات چرخشی ناگهانی ایجاد می شود. علائم شایع رگ به رگ شدن رباط زانو شامل بی ثباتی زانو، تورم و کبودی است و درد مرتبط با آن در پشت زانو می تواند منجر به سفتی زانو و مشکل در راه رفتن شود.

گرفتگی عضلات پا

گرفتگی عضلات پا زمانی رخ می دهد که ماهیچه ها خیلی سفت شوند. این سفتی ممکن است به این دلیل باشد که عضله کار زیادی را بدون کشش انجام می دهد. اگر کشیده شود و همچنان گرفتگی داشته باشد، ممکن است از عضله بیش از حد استفاده شود. استفاده بیش از حد از زانو، می تواند نواحی مختلف زانو را تحت تاثیر قرار دهد. با این وضعیت، فرد ممکن است گرفتگی در ران یا ساق پا نزدیک زانو احساس کند. این احساس شبیه اسپاسم ناگهانی و دردناک عضله است. درد ممکن است چند ثانیه یا چند دقیقه طول بکشد و از ناراحت کننده تا شدید متغیر باشد. برخی از دلایل احتمالی دیگر برای گرفتگی پا عبارتند از:

• کم آبی بدن
• عفونت ها مانند کزاز
• بیماری کبد
• سموم اضافی در خون
• مشکلات عصبی
• افراد باردار نیز ممکن است گرفتگی عضلات پا را به عنوان یک اثر طبیعی بارداری تجربه کنند.

کیست بیکر

کیست بیکر، یک کیسه پر از مایع است که در پشت زانو تشکیل می شود. مایع داخل کیستت بیکر، مایع سینوویال است. به طور معمول، این مایع به عنوان روان کننده برای مفصل زانوی شما عمل می کند. اما اگر آرتروز یا آسیب زانو دارید، زانوی شما ممکن است مایع سینوویال زیادی تولید کند. مایع اضافی می تواند ایجاد شود و کیست را تشکیل دهد. دیگر علائم عبارت است از:

• درد در داخل و پشت زانو
• تورم پشت زانوی شما
• سفتی و مشکل در خم کردن زانو

پارگی مینیسک

منیسک، یک تکه غضروف گوه ای شکل است که مفصل زانو را محافظت و تثبیت می کند. ورزشکاران گاهی هنگام سر پا نشستن و یا چرخاندن زانو دچار پارگی مینیسک می شوند. با افزایش سن، مینیسک ضعیف و تحلیل می رود و با هر حرکت پیچشی، احتمال پارگی آن بیشتر است. هنگامی که منیسک پاره می شود، ممکن است صدای ترک را بشنوید. در ابتدا ممکن است آسیبی احساس نشود، اما پس از چند روز راه رفتن روی آن، زانو دردناک ‌تر می‌شود. سایر علائم پارگی مینیسک عبارتند از:

• سفتی در زانو
• ورم
• ضعف
• قفل شدن زانو

کندرومالاسی

کندرومالاسی، زمانی اتفاق می افتد که غضروف داخل مفصل دچار شکستگی شود. غضروف، ماده لاستیکی مانندی است که استخوان ها را متحرک می کند تا هنگام حرکت روی یکدیگر ساییده نشوند. آسیب به زانو یا فرسودگی تدریجی ناشی از افزایش سن، آرتریت یا استفاده بیش از حد از زانو می تواند باعث کندرومالاسی شود. شایع ترین محل تجزیه غضروف، زیر کاسه زانو (کشکک) است. هنگامی که غضروف از بین می رود، استخوان های زانو روی یکدیگر ساییده می شوند و باعث درد می شوند. وقتی چنین وضعیتی ایجاد می شود، علامت اصلی آن، درد مبهم پشت کاسه زانو است. درد ممکن است با بالا رفتن از پله ها یا بعد از مدتی نشستن بدتر شود. علائم دیگر عبارتند از:

• مشکل حرکت زانو از نقطه خاصی
• ضعف زانو
• هنگامی که زانوی خود را خم و یا صاف می کنید، احساس ترک خوردن یا ساییدگی می کنید.

پارگی روتاتور کاف

پارگی روتاتور کاف، یکی از علل شایع درد پشت زانو است. درد پشت زانو که پایین تر در ناحیه ساق پا است، ممکن است به دلیل آسیب و پارگی یکی از عضلات ساق پا باشد. پارگی روتاتور کاف معمولاً در حین فعالیت اتفاق می افتد، مانند تغییر سریع سرعت یا جهت هنگام دویدن. اگر عضلات ساق پا بیش از حد کشیده و یا پاره شوند، می تواند منجر به تورم و درد پشت زانو شود. علائم پارگی روتاتور کاف معمولاً هنگام راه رفتن یا دویدن به ویژه در نوک انگشتان پا بدتر می شود.

ترومبوز سیاهرگی عمقی

ترومبوز ورید عمقی (DVT)، یک لخته خون است که در ورید عمیق داخل ساق پا ایجاد می شود. در نتیجه ایجاد این لخته خون، در پا احساس درد خواهید کرد، به خصوص زمانی که ایستاده اید. علائم دیگر آن عبارتند از:

• تورم ساق پا
• احساس گرما در ناحیه دردناک
• قرمزی پوست

مهم است که ترومبوز ورید عمقی، در سریع ترین زمان ممکن درمان شود. لخته می تواند آزاد شود و به ریه ها برود. هنگامی که یک لخته در شریان ریه گیر می کند، آمبولی ریه (PE) نامیده می شود. آمبولی ریه می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

ممکن است بتوانید درد ناشی از یک آسیب جزئی یا آرتریت را در خانه درمان کنید. اما اگر موارد زیر را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید:

• پای آسیب دیده قرمز است.
• پا بسیار متورم است.
• درد زیادی دارید.
• تب دارید.
• شما سابقه لخته شدن خون داشته اید.

پزشک می تواند علت اصلی زانو درد شما را تعیین کند و به شما در یافتن روش درمان، کمک کنند. همچنین اگر موارد زیر را دارید، باید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:

• درد شدید
• تورم یا گرمای ناگهانی در ساق پا
• مشکل در تنفس
• پایی که نمی تواند وزن شما را تحمل کند.
• تغییرات در ظاهر مفصل زانوی شما

درد پشت زانو چگونه درمان می شود؟

برخی از آسیب های خفیف زانو با استفاده از R.I.C.E درمان می شوند. این روش که مخفف استراحت، استفاده از کمپرس یخ، فشرده سازی و قرار دادن عضو آسیب دیده در ارتفاع است. در بسیاری از موارد، درمان RICE ممکن است به کاهش درد و تورم کمک کند. افراد باید با پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت کنند که چه درمانی برای آنها مناسب است. همچنین مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، راه دیگری برای کاهش درد و تورم در حین بهبودی زانو است. آخرین گزینه درمان، جراحی است که برای جدی ترین آسیب های زانو اختصاص دارد. جراحی ممکن است کم تهاجمی باشد یا شامل تعویض کامل مفصل باشد.

جمع بندی

درد پشت زانو گاهی اوقات ممکن است نشانه یک مشکل جدی باشد. هر کسی که علائم شدید یا علائمی را تجربه می کند که بیش از چند روز طول بکشد، باید با پزشک تماس بگیرد. پیروی از برنامه درمانی پزشک ممکن است بهترین فرصت را برای بهبود صحیح آسیب و جلوگیری از هرگونه عارضه بدهد. فقط به دلیل وجود درد پشت زانو، لزوماً به این معنی نیست که مشکلی وجود دارد. درد می‌تواند به مکان‌های مختلفی اشاره داشته باشد، بنابراین یک مشکل در اطراف جلوی زانو می‌تواند احساس درد پشت زانو را ایجاد کند.

((سوالات متداول))

درد پشت زانو با چه علائمی همراه است؟

تورم و سفتی، انواع مختلف درد، قرمزی یا گرمی ناحیه آسیب دیده

درد پشت زانو در اثر چه عواملی ایجاد می شود؟

آسیب های همسترینگ، آرتروز زانو، رگ به رگ شدن رباط زانو، کیست بیکر، پارگی روتاتور کاف، کیست بیکر، ترومبوز سیاهرگی عمقی، کندرومالاسی، پارگی منیسک، گرفتگی عضلات پا

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در مواردی که پای شما با درد شدید، تورم قرمزی و تغییر شکل مفصل همراه است، نشانه یک مشکل جدی است. همچنین اگر تب دارید و یا در تنفس مشکل پیدا کرده اید، مراجعه به پزشک ضروری است.

آیا درد پشت زانو درمان دارد؟

در موارد خفیف، درد پشت زانو از طریق روش درمانی R.I.C.E، استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و فیزیوتراپی قابل درمان است. در موارد شدید آن، جراحی توصیه می شود.

کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان در اصفهان

مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان

این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد.