انگشت چکشی پا چیست؟

انگشت چکشی یک ناهنجاری در پا است که در اثر بهم ‌خوردن تعادل طبیعی عضلات، تاندون‌ها و رباط‌های اطراف انگشتان پا که آن را صاف نگه می‌دارند، اتفاق می‌افتد. نوع کفشی که می‌پوشید، ساختار پا، جراحت یا برخی بیماری‌ها می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.

جلوی پای انسان دارای پنج انگشت است که هرکدام سه مفصل در خود دارند، البته به جز انگشت شست پا که دو مفصل دارد. هنگامی که مفصل انگشت‌ها دچار خمیدگی شود، آسیب انگشت چکشی ایجاد شده است. در یک حالت از انگشت چکشی پا، یک خمیدگی غیرطبیعی در مفصل میانی انگشت اتفاق می‌افتد. حالت دیگر این ناهنجاری، خمیدگی در مفصل نزدیک به ناخن انگشت ایجاد می‌شود. انگشت چکشی معمولاً در انگشت دوم، سوم و چهارم پا رخ می‌دهد و در بیشتر موارد با تعویض کفش می‌توان درد و ناراحتی ناشی از این آسیب را تا حد زیادی کاهش داد.

این عارضه تغییر شکلی است که باعث می شود انگشت پا به جای اینکه به سمت جلو باشد خم شود. اگرچه ممکن است انگشت چکشی در بدو تولد وجود داشته باشد، اما معمولاً به مرور زمان به دلیل آرتروز یا پوشیدن کفش‌های نامناسب مانند پاشنه‌های تنگ و نوک تیز ایجاد می‌شود.

علائم و نشانه‌های انگشت چکشی چیست؟

انگشت چکشی وضعیتی است که انگشت دوم، سوم یا چهارم را درگیر می کند. مفصل میانی انگشت پا را تحت تأثیر قرار می دهد که به پایین خم می شود و شبیه چکش است.خمیدگی که معمولاً در مفصل انگشت‌ها اتفاق می‌افتد و می‌تواند باعث ایجاد درد و ناراحتی برای فرد هنگام تکان دادن پا شود. همچنین ممکن است در پای خود میخچه یا پینه ببینید که در اثر سایش پا به کفش به وجود می‌آید.

علت های ایجاد انگشت چکشی

انگشت شما شامل دو مفصل است که به آن اجازه می دهد در وسط و پایین خم شود و زمانی اتفاق می‌افتد که مفصل میانی به سمت پایین خم شود.علت انگشت چکشی پا معمولاً به موارد زیر مربوط می‌شود:

• نوع کفش: پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند یا کفش‌هایی که باریک هستند و فضای کمی در قسمت انگشت‌ها دارند، باعث می‌شود انگشتان پا در کفش صاف نباشند. در نتیجه انگشت‌ها در کفش خم شده و ممکن است حتی هنگامی که کفش نپوشیده‌اید، انگشت‌تان خم شود.
• جراحت: وارد شدن ضربه یا هرگونه جراحت که باعث شکستگی، فشار و خم‌شدن انگشت پا شود، می‌تواند باعث بروز بیماری انگشت چکشی پا شود.
• تعادل غیرطبیعی عضلات انگشت: هنگامی که عضلات انگشت پا تعادل طبیعی نداشته باشند، ثبات ناحیه کف و انگشتان پا از بین می‌رود. در نتیجه ممکن است برخی عضلات بیشتر منقبض باشند. این شرایط در مجموع باعث بروز انگشت چکشی پا می‌شود.

علاوه بر این عوامل لازم است بدانید انگشت چکشی در افراد با سنین بالاتر بیشتر دیده می‌شود. همچنین این آسیب در زنان بیشتر از مردان مشاهده می‌شود. کسانی که انگشت دوم آنها بلندتر از بقیه انگشت‌ها است، در خطر بیشتری برای بروز این آسیب قرار دارند. علاوه بر اینها، ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت و آرتیت هم زمینه مساعدی برای ابتلا به انگشت چکشی فراهم می‌کنند. ضمن اینکه نباید از عامل وراثت هم در ابتلا به آن غافل شد.

سایر علل رایج این امر عبارتند از:

• آسیب تروماتیک انگشت پا
• آرتروز
• قوس پا به طور غیرعادی بلند
• پوشیدن کفش هایی که مناسب نیستند
• سفت شدن رباط ها یا تاندون های پا
• فشار از یک بونیون، زمانی که انگشت شست پا به سمت داخل به سمت انگشت دوم شما قرار می گیرد.
• آسیب نخاع یا عصب محیطی ممکن است باعث شود تمام انگشتان پا به سمت پایین خم شوند.

انگشت چکشی زمانی که شروع به رشد می کند انعطاف پذیر است. اما اگر فرد مبتلا به این بیماری تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است سفت شود.

ریسک فاکتور ها

عامل‌های خطر زیر احتمال بروز بدشکلی انگشت چکشی پا را افزایش می‌دهد:

• سابقه خانوادگی دچار شدن به مشکل انگشت چکشی پا
• پوشیدن کفش‌های تنگ و نوک باریک برای مدتی طولانی
• پینه، قوز انگشت پا یا میخچه لایه‌های پوست را ضخیم می‌کند و باعث سایش مکرر و طولانی می‌شود.

پوشیدن کفش‌هایی که بیش از حد برای پا کوچک است، مفصل انگشتان را در موقعیتی غیرعادی قرار می‌دهد و عضلات دیگر امکان کشیده و باز شدن ندارند. پوشیدن کفش‌های نامناسب به مرور زمان احتمال بروز عارضه‌های زیر را افزایش می‌دهد:

• انگشت چکشی پا
• تاول
• قوز انگشت پا (بونیون)
• میخچه

علائم و نشانه ها

انگشت چکشی هنگام راه رفتن باعث ناراحتی شما می شود. همچنین زمانی که می‌خواهید انگشت آسیب‌دیده یا اطراف آن را بکشید یا حرکت دهید، می‌تواند باعث درد شما شود.

علائم خفیف شامل :

• انگشتی که به سمت پایین خم شده است
• میخچه یا پینه ی پا
• مشکل در راه رفتن
• ناتوانی در خم کردن پا یا تکان دادن انگشتان پا
• انگشتان پنجه مانند

نحوه تشخیص انگشت چکشی پا

معمولاً پزشک معمولاً می تواند انگشت چکشی را در طول معاینه فیزیکی تشخیص دهد. در صورتی که استخوان، عضله یا آسیب رباط در انگشت پا داشته اید، ممکن است آزمایش های تصویربرداری، مانند اشعه ایکس، ضروری باشد.

رادیولوژی به پزشک کمک می‌کند اطلاعات دقیق‌تری در مورد آسیب ایجادشده و شدت آن به دست آورد. علاوه بر اینها ممکن است برای افرادی که مبتلا به دیابت هستند یا افرادی که کاهش حس را در پاهای خود تجربه می‌کنند، آزمایش‌های بیشتری تجویز شود تا اگر عدم تعادل در انگشت‌ها به خاطر مشکلات عصبی به وجود آمده، علت دقیق آن مشخص شود.

روش‌های درمان انگشت چکشی پا

هنگامی که پزشک شما بروز انگشت چکشی پا را تشخیص داد، ابتدا توصیه‌هایی برای تغییر در سبک زندگی و برداشتن فشارهای احتمالی از روی انگشت‌های پا به شما ارائه خواهد کرد. این توصیه‌ها شامل انتخاب کفش مناسب و انجام ورزش‌های مخصوص پا می‌شود. علاوه بر این ممکن است استفاده از روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای شما در نظر گرفته شود. در فیزیوتراپی درمانگر تمرین‌های خاصی را با شما کار می‌کند که به برطرف ‌شدن ناهنجاری پا کمک می‌کند. علاوه بر این برخی روش‌های الکترونیکی هم برای کاهش درد و التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در صورتی که مفصل انگشت شما سفت شده و امکان حرکت را از انگشت سلب کرده باشد، همچنین در مواردی که درمان‌های غیرتهاجمی برای انگشت چکشی پا تأثیری نداشته باشند، پزشک احتمالاً انجام عمل جراحی را تجویز می‌کند. البته عمل‌های جراحی متفاوتی برای این کار وجود دارد که بسته به نوع آسیب و شدت آن یکی انتخاب می‌شود.

قرار دادن کفی در کفش

کفی انگشت چکشی پا را صاف نمی‌کند، اما فشار انگشت چکشی پا را روی کف پا کاهش می‌دهد. پزشکان به بیماران دچار بدشکلی انگشت چکشی پا توصیه می‌کنند که کفی‌ای انتخاب کنند که حتی‌الامکان به شکل قوس کف پا نزدیک باشد تا فشار زیر برجستگی (توپی) پا کاهش یابد. ارتفاع قوس بعضی از کفی‌ها قابل تنظیم است تا حداکثر راحتی و حمایت از پا را به دست دهد. در صورت لزوم می‌توان پدهایی را زیر روکش کفی قرار داد تا قوس آن بلندتر شود و بهتر فشار را انتقال دهد. برای این که کفی بیشترین اثر تسکین دهندگی را داشته باشد، پزشکان توصیه می‌کنند که ارتفاع قوس کفی تاحدی که بیمار راحت است، افزایش داده شود.

پوشیدن جوراب مناسب

جوراب به دو روش کمک می‌کند. اول این که سایش روی قوز را کاهش می‌دهد و دوم این که لایه محافظی را روی پا ایجاد می‌کند. جوراب پنبه‌ای به دلیل سایش بالا، بدترین انتخاب برای بیماران انگشت چکشی پا است. جوراب مناسب جورابی با اصطکاک پایین است که روی قوز انگشت درز ندارد و از قوز انگشت در برابر فشار کفش محافظت می‌کند.

کفش مناسب و کشی

اگر انگشت چکشی پا به بالای کفش برخورد می‌کند، بهتر است از کفش کشی استفاده شود. کفش‌های کشی مردانه و زنانه‌ای با طراحی منحصر به فرد از چرم جیر و لاکرا تولید شده است که هم خاصیت ارتجاعی دارد و هم هوا از آن عبور می‌کند. کفش کشیده می‌شود تا دقیقاً شکل پا و ناهنجاری‌های آن را به خود بگیرد و به این ترتیب فشار روی قوز انگشت و دیگر برجستگی‌ها از بین می‌رود. بنابراین کفش کشی برای پای دچار مشکل قوز انگشت، انگشت چکشی پا، بونیون خیاط و برآمدگی‌های استخوانی بسیار راحت است.

محصولات بدون نسخه

افراد می‌توانند برای نگه داشتن انگشتان پا در یک موقعیت راحت و کاهش فشار روی آن‌ها، وسایل کمکی پا را بدون نسخه (OTC) خریداری کنند. این ممکن است شامل تسمه ها، لوله ها یا بالشتک های بالشتکی باشد. پدهای پینه یا ذرت نیز می توانند ناراحتی را کاهش دهند.

برای کاهش درد، افراد ممکن است بخواهند از داروهای ضد درد OTC برای مدیریت علائم استفاده کنند.

آتل

آتل نوعی دستگاه ارتز است که ممکن است به کاهش علائم انگشت چکشی یا جلوگیری از بدتر شدن آن کمک کند. ACFAS گزارش می دهد که قرار دادن آتل در یک کفش ممکن است به کنترل عدم تعادل در عضلات، تاندون ها یا هر دو کمک کند.

افراد می توانند یک دستگاه ارتز که به صورت سفارشی برای پای خود ساخته شده است را از پزشک تهیه کنند. جراحان همچنین ممکن است استفاده از آن را پس از انجام عمل جراحی توصیه کنند.

درمان جراحی

اگر درمان غیرجراحی علائم را کاهش نداد یا انگشت چکشی غیرقابل حرکت شد، جراحی یک گزینه است. جراحی انگشت چکشی معمولاً نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد و فقط به بی حسی موضعی نیاز دارد.

انواع جراحی های موجود عبارتند از:

• افزایش طول تاندون: این یک انتخاب ممکن برای افرادی است که انگشت چکشی دارند که هنوز به جای ثابت، انعطاف پذیر است. تاندون هایی که باعث عدم تعادل می شوند را طولانی می کند.
• انتقال تاندون: یکی دیگر از جراحی‌ها برای افرادی که انگشت چکشی انعطاف‌پذیر دارند، این عمل شامل انتقال تاندون‌ها از پایین به بالای انگشت پا برای کشیدن مستقیم مفصل است.
• آرترودز: این جراحی برای انگشتان چکشی سفت و سخت است و شامل فیوژن مفصل است. در طول این عمل، جراح قسمت کوچکی از استخوان مفصل را برمی دارد و به آن اجازه می دهد تا به طور کامل صاف شود. گاهی اوقات پزشکان ممکن است این را با افزایش طول تاندون ترکیب کنند.

پس از یکی از این روش ها، فرد باید میزان استفاده از پاهای خود را در زمان بهبودی انگشت پا محدود کند. افراد ممکن است تا ۴ تا ۶ هفته درد یا تورم داشته باشند. ممکن است فرد مجبور شود روند ریکاوری را با ورزش های تحمل وزن جزئی در کفش های مخصوص به مدت ۲ تا ۶ هفته آغاز کند، همچنین بهبودی ممکن است در افراد مبتلا به شرایط خاصی مانند دیابت بیشتر طول بکشد.

ورزش و حرکت‌های اصلاحی انگشت چکشی پا

ورزش همچنین ممکن است باعث تقویت و کشش ماهیچه های پا شود که ممکن است عدم تعادلی که باعث ایجاد انگشت چکشی می شود را کاهش دهد. تمرینات خاص عبارتند از:

کرانچ پنجه

این کرانچ با تمرین‌های مخصوص عضلات شکم تفاوت دارد و مخصوص انگشتان پا است. برای انجام این حرکت در یک موقعیت راحت روی صندلی بنشینید و جورابتان را دربیاورید. حوله‌ای را روی زمین قرار دهید و نیمه بالایی پا را روی آن بگذارید. پاشنه را پایین روی زمین بگذارید و حوله را میان انگشتان فشار دهید. پنجه را باز کنید و حوله را رها کنید. حرکت را ۱۲ ـ ۱۰ بار تکرار کنید.

ضربه زدن با انگشت

در موقعیت حرکت کرانچ قرار بگیرید. جورابتان را دربیاورید، انگشت شست را رو به کف زمین دراز کنید و بقیه انگشتان را در هوا نگه دارید. این حالت را حفظ کنید و به آرامی با انگشتان به زمین ضربه بزنید. ۱۲ ـ ۱۰ ضربه به زمین بزنید و سپس جای انگشتان را عوض کنید، یعنی این بار نوک انگشت شست رو به بالا و بقیه انگشتان رو به پایین باشد؛ سپس ضربه زدن را شروع کنید.

کشش با دست

برای کشش انگشتان می‌توانید از حوله نیز استفاده کنید تا عضلات بلندتر شود. روی زمین بنشینید و پاهایتان را مقابل‌تان دراز کنید. حوله را زیر پنجه بپیچید، آن را با ملایمت عقب بکشید و ۳۰ ـ ۲۰ ثانیه در این حالت بمانید. همچنین می‌توانید انگشتان را با دست عقب بکشید.

حلقه کردن انگشت

با پای برهنه روی یک سطح صاف بایستید. تمام انگشتان را با هم از روی زمین بلند کنید، سپس همه آنها را همزمان رو به پایین جمع کنید. انگشت‌ها را بالا ببرید و حرکت را ۱۲ ـ ۱۰ بار تکرار کنید. سپس جهت را عوض کنید.

فشار دادن انگشتان

این حرکت را می‌توان در حالت نشسته انجام داد. پا را روی ران بگذارید. انگشتان دست را بین انگشتان پا ببرید و همان‌طور که با انگشتان دست فشار می‌آورید، انگشتان پا را به هم فشار دهید. انگشتان را شل کنید و حرکت را ۱۲ ـ ۱۰ بار تکرار کنید. اگر انجام این حرکت بر روی تمام انگشتان برایتان دشوار است، یک انگشت دست را بین دو انگشت پا بگذارید و به تدریج تمام انگشتان را درگیر کنید. عجله نکنید و به آرامی پیش بروید. این تمرین‌ها وقت زیادی نمی‌گیرد، اما مطمئناً در درازمدت در درمان انگشت چکشی پا موثر خواهد بود.

خطرات و عوارض

انگشت چکشی یک بیماری پیشرونده است، به این معنی که با گذشت زمان بدتر می شود. این ممکن است منجر به عوارض زیر شود:

• درد
• عدم تعادل راه رفتن
• تغییرات پوستی مانند میخچه، پینه و تاول
• زخم های باز
• کاهش کیفیت زندگی

برخی از عوارض احتمالی جراحی برای انگشت چکشی مانند درد، سفتی، عفونت و بی حسی وجود دارد. همچنین امکان بازگشت انگشت چکشی وجود دارد.درمان زودهنگام می تواند با ایجاد امکان درمان غیرجراحی به پیشگیری یا کاهش این خطرات کمک کند.

چگونه می توانم از انگشت چکشی پا جلوگیری کنم؟

بهترین نکته پیشگیری از انگشت چکشی پوشیدن کفش مناسب است. اگر احساس می‌کنید کفش‌هایتان خیلی چسبناک است، به فروشگاه کفش محلی‌تان بروید و طول و عرض پاهایتان را اندازه‌گیری کنید.

اگر کفش پاشنه بلند می پوشید، ارتفاع پاشنه باید ۲ اینچ یا کمتر باشد. پوشیدن کفش های پاشنه بلند باعث افزایش فشار روی انگشتان پا شده و باعث خم شدن آن ها می شود. همچنین می تواند باعث ایجاد میخچه و قوس بلند شود.

کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان در اصفهان

به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه اینستاگرام فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.