زانوی ضربدری

زانوی ضربدری عارضه‌ای است که ران‌ها به سمت داخل زاویه دار شده و زانوها با یکدیگر مماس می شوند و قوزک‌ها از هم دور هستند. امروزه در کودکان، بزرگسالان و ورزشکاران شاهد مشکلات مربوط به زانو ضربدری هستیم. زانوضربدری باعث بروز مشکلاتی در فرد می شود. شاید شما هم در اصفهان با این مشکل مواجه باشید و در صدد درمان آن بوده باشد. در فیزیوتراپی ایرانیان شما را با درمان زانوضربدری توسط فیزیوتراپی آشنا می کنیم.

عارضه زانوی ضربدری

زانوی ضربدری، بیماری است که زانوها خم شده اند و همدیگر را لمس می کنند، اما قوزک های پا جدا از یکدیگر هستند و فاصله ی ۵ تا ۸ سانتی بین دو زانوها دیده می شود و زانو ها در حال فشردن یکدیگر هستند. این وضعیت شایع است و در ۲۰ درصد کودکان سه ساله رخ می دهد. این بیماری در کودکان خود به خود بهبود یافته است و ۱ درصد کودکان تا هفت سالگی درگیر زانوضربدری هستند. در موارد نادری، زانوی ضربدری تا نوجوانی ادامه دارد.

زانوی ضربدری قابل پیشگیری نیست. روش های درمانی متعدد وجود دارد که در کاهش علائم موثر است.زانوی ضربدری به علت بیماری های دیگری است و در صورتی که علت اصلی شناسایی و درمان شود، از بروز زانوضربدری جلوگیری می شود.

انواع زانو ضربدری

زانوی ضربدری دو نوع مختلف دارد:

زانوی ضربدری فیزیولوژیک: بسیار هم شایع است. در کودکان تا سن ۷-۸ سالگی از بین می‌رود.
زانو ضربدری پاتولوژیک: بیماری‌هایی چون مالتیپل اپی فیزیال دیسپلازیا، شکستگی‌های قبلی استخوان پروگزیمال تیبیا (شکستگی زانو) منجر به ایجادش می‌شود.

علل ابتلا به زانوی ضربدری

اختلالات استخوانی متابولیک و اختلالات ژنتیکی، چاقی، آسیب یا بیماری تاثیر گذار بر زانو یا پاف التهاب مفاصل به خصوص در زانو، کمبود ویتامین دی و کلسیم از مهمترین علل بروز زانوضربدری هستند. بیماری زانوی ضربدری بی ضرر است.

علائم زانوی ضربدری

علائم زانوی ضربدری شامل جدایی قوزک پا در حین چسبیدگی زانو است. طرز راه رفتن را تحت تاثیر قرار داده زیرا زانو و پا برای درصدد جبران نبود فضای خالی بین دو زانو بر می آید.طرز راه رفتن با زانوضربدری موجب علائم دیگری می شود:

• درد زانو
• لنگیدن در هنگام راه رفتن
• مفاصل سفت شده
• عدم تعادل در هنگام ایستادن

بیمار در این وضعیت نمی‌تواند پای خود را جفت کند. اگر نشانه‌های زیر بروز کرد به یک متخصص ارتوپدی در اصفهان و یا فیزیوتراپ ماهر مراجعه کنید:

1. فاصله بیش از ۱۰ سانتی‌متر در بین دو قوزک پا
2. نحراف زانوها به سمت داخل یا بیرون
3. احساس درد در زانو
4. مشکل هنگام ایستادن و راه رفتن

دلایل بروز زانو ضربدری

برای بروز زانوی ضربدری دلایلی وجود دارد که به آن اشاره می کنیم:

رشد در بدو تولد
پای ضربدری در میان کودکان بسیار شایع است. زمانی که کودک در رحم مادر است زانوها حالت خمیده می‌گیرند.

رشد در دوران بلوغ
اگرچه پای ضربدری در بسیاری از کودکان رفع می‌شود اما این عارضه ممکن است در کودکان ۷ یا ۸ ساله زمانی که کودک شروع به تجربه بلوغ می‌کند نیز بروز یابد.

عوامل ژنتیکی
بزرگسالان به علت عوامل ژنتیکی که از والدین به فرد منتقل‌ می شود نیز دچار پای ضربدری می شوند.

شکستگی استخوان ساق پا
شکستگی‌هایی که تنه استخوان درشت‌نی را درگیر می‌کنند موجب بدشکلی و ناهنجاری پا می‌گردند.

راشیتیسم یا نرمی استخوان
راشیتیسم درنتیجه کمبود ویتامین دی ایجاد می‌شود. استخوان‌های کودکان نرم و ضعیف شده و می‌تواند منجر به بروز اختلالات و بدشکلی‌هایی مثل زانو ضربدری شود.

مشکلات مفصلی
بعضی از این بیماری‌ها مانند آرتروز زانو و روماتیسم مفصلی باعث زانوضربدری می شود.

اضافه وزن
اضافه وزن و چاقی باعث زانو ضربدری شده است چون استخوان‌ها و مفاصل به‌سختی وزن بدن را تحمل می کنند.

تشخیص بیماری زانوی ضربدری

زانوی ضربدری در کودکان تشخیص داده نمی شود این بیماری در مراحل اولیه رشد رایج است. برای تشخیص زانوی ضربدری، متخصص ارتوپد در اصفهان سابقه پزشکی فرد را بررسی کرده و درباره سابقه خانوادگی و بیماری قبلی دیگر که منجر به ابتلا به زانوی ضربدری شده است، از بیمار سوالاتی می پرسد.

اگر بیمار نتواند پای خود را جفت کند و مچ‌ها یا زانوها فاصله‌ای بیشتر از ۱۰ سانتی‌متر داشته باشند فرد به عارضه زانوی ضربدری مبتلا است. بررسی سابقه خانوادگی و پزشکی بیمار از لحاظ تقارن و توازن بدن و زانوها را ارزیابی می کند. اشعه ایکس به تشخیص آن کمک کرده تا بتوان به کمک آن مشکلات زمینه‌ای را در فرد تشخیص داد.

پزشک برای تشخیص زانوضربدری موارد زیر را مشاهده میکند:

زانوی ضربدری با مشاهده‌ و معاینه فیزیکی پاهای کودک تشخیص داده می شود. اگر شدید باشد به آزمایش‌ها و معاینات بیشتری نیاز است. عکس‌برداری رادیولوژی یا آزمایش خون از آزمایش های مربوط به تشخیص زانوضربدری است. اندازه گرفتن فاصله‌ بین قوزک پاها، در حالت ایستاده و زانوها کنار یکدیگر یا با اندازه گیری زاویه‌های پا، شدت ضربدری بودن زانو بررسی می شود. هم راستا بودن زانو ها هنگام ایستادن نحوه راه رافتن فرد، تشخیص هم طول نبودن پا ها توسط معاینه فیزیکی متخصص ارتوپد در اصفهان ارزیابی می شود.

پزشک به عادات در پوشیدن دو کفش توجه کرده است. پزشک انجام MRI یا رادیوگرافی را برای ارزیابی ساختار استخوان تجویز می کند. ارتوپدهای ماهر در اصفهان زانوضربدری شما را بسیار متبحرانه تشخیص و درمان می کنند.

روش بررسی زانوی ضربدری چگونه است؟

برای بررسی، جلوی آینه بایستید و پاهایتان را به اندازه‌ی عرض لگن باز کنید، اگر کاسه‌ی زانوها با مرکز کف پاها تراز نیست و روبه‌داخل است، تا حدودی زانوی ضربدری دارید.اگر کاسه‌ی زانوها با مرکز کف پاها تراز نیست ولی رو به بیرون می باشد، احتمالا پایتان پرانتزی است. از تصویر خود در آینه عکس بگیرید و از عکس پرینت بگیرید تا بتوانید مشخص کنید که آیا چیزی که مشاهده می‌کنید حقیقت دارد یا خیر.

آیا برای زانوی ضربدری لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودکتان در سنی است که زانوی ضربدری طبیعی است و این بدفرمی شدید نیست، نیازی به پزشک ندارید. کودکتان را به پشت بخوابانید و زانوهایش را به هم متصل کنید، فاصله‌ی بین قوزک پا را اندازه بگیرید. اگر کمتر از ۱۰ سانتی‌متر بود و سن کودک حدود ۴ سال ، خود به خود برطرف می شود.

راه‌هایی برای ورزش کردن بدون هیچ آسیبی با زانوضربدری

محافظ مناسب بپوشید

اگر زانوی ضربدری دارید، با کمک یک متخصص طب فیزیکی یا متخصص فیزیوتراپی، محافظ‌هایی را برای زانویتان در حین فعالیت‌های فیزیکی پیدا کنید. کفش ورزشی مناسب بپوشید. توصیه می شود از بریس یا زانوبند برای ثبات بیشتر استفاده کنید.کفی طبی که مخصوص پاهایتان طراحی شده است را در کفش ورزشی تان قرار دهید.

فعالیت‌های سبک‌تری داشته باشید

به‌جای دویدن پرفشار و سنگین، ورزش‌های سبک مثل شنا کردن و دوچرخه‌سواری داشته باشید. وارد آوردن وزن به زانوی ضربدری خطر بروز درد و مشکلات و آسیب‌های دائمی را افزایش می دهد.فیزیوتراپی زانوی ضربدری برای کمک به شما برای بهبود درد و نحوه راه رفتن شما است. در شهر اصفهان فیزیوتراپیست زانو، تمریناتی را بر اساس وضعیت زانو تجویز می کند.

علائم و نشانه های زانوضربدری کودکان

زانو ضربدری با صافی کف پا مرتبط است. کودکانی که عارضه‌های پای ضربدری و صافی کف پای آن‌ها شدید است بد می‌دوند، در ورزش زود خسته می شوند و نمی توانند تعادل خود را حفظ کنند. حرکت غیرطبیعی کشکک زانو کودک را مستعد عارضه‌های نرم شدن غضروف و نیمه دررفتگی کشکک می‌کند.

نحوه ارزیابی زانوی ضربدری

فاصله بین دو قوزک داخلی‌ پاها اندازه‌گیری می‌شود. در یک سالگی، بین دو زانو فاصله‌ای وجود ندارد. فاصله بین دو قوزک داخلی ۲ سانتی‌متر است. سن ۳ تا ۴ سالگی اندازه آن حدود ۴ سانتی‌متر می شود. از اندام تحتانی رادیولوژی گرفته شده و زاویه بین استخوان ران و استخوان ساق بررسی می شود.

راه های درمان زانوی ضربدری

اگر زانوی ضربدری کودک تا سنین ۶ یا ۷ سالگی صاف نشد، باید به پزشک مراجعه شود. درمان پا ضربدری در سنین کمتر، با روش‌های غیر جراحی امکان‌پذیر است . اما با افزایش سن کودک احتمال پاسخ‌ به درمان زانوی ضربدری کاهش می‌یابد.  والدین در صورت مشاهده علائم پای ضربدری در کودک خود باید به پزشک متخصص ارتوپد در اصفهان مراجعه کنند و جهت اصلاح زانوی ضربدری کودک خود اقدام کنند.

درمان زانو ضربدری به کمک فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی

یکی از درمان‌هایی که در مورد پای ضربدری می‌تواند مفید باشد حرکات فیزیوتراپی زانو است. فیزیوتراپ ماهر زیادی در اصفهان هستند که می توانند در درمان موثر زانوضربدری شما موثر عمل کنند. پزشک متخصص یا فیزیوتراپ با برنامه تمرینی مخصوصی و ورزش پا در جهت اصلاح وضعیت ضربدری زانو می کوشد.

یک فیزیوتراپ به تقویت عضلات ضعیف یک برنامه تمرینی ارائه می دهد و با تمرکز بر عضلاتی که نیاز به تقویت دارند، احتمال آسیب‌دیدگی‌ را کم می کند.انجام حرکات کششی در درمان پای ضربدری مهم است. فیزیوتراپ زانوی شما را ارزیابی می‌کند تا مطمئن شود کدام ساختار سفت است و طبق آن یک برنامه کششی مناسب ارائه می دهد.

مشکلات ناشی از زانو ضربدری

زانوی ضربدری در کودکی عادی است و موجب بروز مشکلی نمی شود. اگر جدی باشد یا به علت مشکل زمینه‌ای دیگر بروز کند، موجب درد یا مشکلات در راه رفتن می شود.

چرا زانوی ضربدری باعث احساس درد می شود؟

درد به وجود آمده به علت فشاری است که بر مفاصل تیبیوفمورال و پاتلوفمورال وارد می شود. مبتلایان به زانوی ضربدری در بیرون زانویشان احساس درد می‌کنند. درد پشت زانو ناشی از قرار نگرفتن کشکک در جای صحیح بر روی انتهای استخوان ران است.

در صورت بروز چه مواردی، به پزشک مراجعه می کنید؟

در صورت مشاهده موارد زیر باید حتما به پزشک مراجعه کرد:

• فقط یک پا مشکل دارد.
• کودک قبل از ۲ سالگی و بعد از ۸ سالگی زانوی ضربدری دارد.
• فاصله‌ی بین قوزک بیشتر از فاصله‌ نرمال است.
• کودکتان در زانو احساس درد می کند.
• کودک در راه رفتن مشکل داشته باشد.
• زانوی ضربدری در سنین بزرگسالی مشاهده شود.

چگونه می توان با زانوی ضربدری دوید؟

زانوهای ضربدری به طرف داخل خم می‌شوند. اگر بدفرمی و عدم تراز در زانو هست، دویدن ممکن است برای شما دشوار و حتی دردناک باشد.

هزینه فیزیوتراپی زانوضربدری در اصفهان

هر پزشک و فیزیوتراپ با توجه به نوع درمان، هزینه مشخصی دارد ولی این هزینه برای همه یکسان نیست.